Արդյոք բիբլիական հերոսը կփոխարինի՞ սոցիալիզմի կնքահորը Հայաստանի մայրաքաղաքում: Կբարձրանա՞ արդյոք Նոյը Հանրապետության հրապարակի այն պատվանդանի վրա, որտեղ կանգնած էր Լենինը:

Միգուցե: Միգուցե և ոչ:

Այժմ, երբ ավարտվել է Հայաստանի գլխավոր հրապարակի վերակառուցումը, կրկին քննարկումների թեմա է դարձել այն հարցը, թե ում արձանը պետք է տեղադրվի ïñ³ÝëåáñïÇ և Ïապի նախարարության áõ «Արմենիա» հյուրանոցի միջև ընկած հրապարակի այդ կենտրոնական հատվածում:

Այդ հարցին պատասխանելու համար Երևանի քաղաքապետարանը հոկտեմբերի 29-ից մինչև դեկտեմբերի 15-ը հայտարարել է առաջարկների մրցույթ, սակայն առայժմ ստացվել է ընդամենը երկու առաջարկ:

1991 թվականին Լենինի արձանի ապամոնտաժումից հետո նրան հարմար փոխարինող գտնելու նպատակով անցկացվել է մի քանի մրցույթ:

Քաղաքապետարանի ճարտարապետության բաժինը տարիների ընթացքում բազմաթիվ առաջարկներ է ստացել, սակայն դրանցից ոչ մեկը ընդունելի չի համարվել: Ոմանք ցանկանում են այդտեղ տեսնել Արարատ սարը Նոյյան տապանով և մեծ ժամացույցով (հոգ չէ, որ կառավարության տան գլխին արդեն մի ժամացույց կա): Մյուսներն առաջարկում են տեղադրել Տիգրան Մեծի կամ բոլոր հայ թագավորների արձանները: Ոմանք էլ առաջարկում են Հանրապետության հրապարակ տեղափոխել Սասունցի Դավթի արձանը, որը գտնվում է կայարանամերձ հրապարակում:

«Նախորդ մրցույթները ոչ մի արդյունք չտվեցին, - ասում է ճարտարապետների միության նախագահ Մկրտիչ Մինասյանը, - այս անգամ բաց մրցույթ է, կփորձենք ընտրել լավագույն առաջարկները»:

Ըստ Մինասյանի նախորդ մրցույթների առաջարկների մեծ մասը տարօրինակ, նույնիսկ անհեթեթ էին: Այժմ մրցույթի կանոնների համաձայն ստացվող բոլոր առաջարկները կդրվեն հասարակական քնարկման:

Թեև այս մրցույթին ներկայացվել է ընդամենը երկու առաջարկ, Մինասյանի հավաստմամբ եղել են մեծ թվով հեռախոսազանգեր, և նա կարծում է, որ մասնակիցների թիվը մոտակա օրերին կտրուկ կավելանա:

«Չգիտես ինչու, այս խնդրով մտահոգված են բոլորը, և թվում է, թե ամեն մեկը ձգտում է այստեղ ինչ-որ բան տեղադրել՝ պնդելով, որ իր առաջարկը լավագույնն է, - ասում է Մինասյանը: - Սա շատ կարևոր տեղ է, և անհեթեթ բան տեղադրելը վնաս կհասցնի հրապարակի գեղեցիկ անսամբլին»:

Թամանյան թոռն ասում է, որ այսօր շատ ավելի հեշտ է արձան կանգնեցնել, քան ժողովրդի համար անհրաժեշտ շենք կառուցել

60-ամյա երևանցի Մաքսիմ Համբարձումյանը դեմ էր Լենինի արձանը հանելուն, համարելով, որ այդ արձանը ճարտարապետական գլուխգործոց էր:

«Ոչ մեկը արժանի չէ այստեղ կանգնելու, - նայելով դատարկ տարածքին ասում է նա, - Լենինը արժանիք չուներ, սակայն որպես արժեքավոր հուշարձան այն պետք է պահպանվեր: Ինչու՞ քանդեցին, որ վրեժխնդիր լինեն նրանից: Եթե այդպես է, թող իրենց սեփական արձանները տեղադրեն, միևնույն է՝ մի օր դրանք էլ կքանդեն»:

Մասնագետների հավաստմամբ դեռ նախորդ դարի սկզբին հրապարակը նախագծելիս ճարտարապետ Ալեքսանդր Թամանյանը այդ հատվածը ազատ էր պահել՝ գեղեցիկ տեսարան բացելով դեպի Շահումյանի զբոսայգի և հայկական լեռնաշխարհ:

«Խորհրդային իշխանավորները հրահանգ տվեցին այդ հատվածում տեղադրել Լենինի արձանը, և ճարտարապետները հանճարեղ ձևով լուծեցին խնդիրը՝ չվնասելով հրապարակի ընդհանուր դոմինանտը, - ասում է ճարտարապետների միության նախագահը: - Իսկ այսօրվա կառավարությունը չգիտե ինչ դնել այստեղ և խնդրի լուծումը դնում է մեզ վրա՝ որպես մասնագետների»:

Մինասյանի հավաստմամբ ճարտարապետները կարող են ընդունելի տարբերակ առաջարկել միայն հստակ պատվերի դեպքում:

«Սա նաև քաղաքական տեղ է, և այստեղ Բոտերոյի կատու կամ որևէ այլ թանկարժեք ստեղծագործություն տեղադրել չենք կարող: Այս հարցը պետք է լուծվի կառավարության մակարդակով», ասում է նա:

Ալեքսանդր Թամանյանի 61-ամյա թոռը՝ նույնպես Ալեքսանդր Թամանյան, հիշում է, որ իր հայրը՝ Գևորգ Թամանյանը՝ նույնպես քաղաքի անվանի ճարտարապետներից մեկը, առաջարկում էր այդ տարածքում պարզապես խոտ ցանել՝ ավելացնելով հրապարակի կանաչ տարածքը:

«Պարզապես այսօր արձան տեղադրելը ավելի հեշտ է, քան հասարակության համար պիտանի շենք կառուցելը, որպեսզի մարդկանց ցույց տան, թե քաղաքում առաջընթաց կա», ասում է նա:

Պատմական իրադարձությունների բերումով ավագ Թամանյանների կանաչ երազանքը առայժմ իրականություն է դարձել, սակայն ոչ ոք չի կարող երաշխավորել, որ վաղն այն չի փոխարինվի մեկ այլ երազանքով, երբ իր տապանով Հանրապետության հրապարակ ժամանի Նոյը՝ ողջ գերդաստանով: