Այնտեղ, որտեղ ժամանակին կանգնած էր սոցիալիզմի հայրը ...

Երևանի Հանրապետության հր³պարակում, որտեղ ժամանակին բրոնզաձույլ Վլադիմիր Իլյիչ Լենինը մատնացույց էր անում սոցիալիզմի ուղին, այժմ հեռուստատեսային մոնիտոր է, որը ցուցադրում է կապիտալիզմ, Հոլիվուդի լավագույն մարտաֆիլմերը և տեսահոլովակներ նախկին դիկտատորի ճակատագիրը դարձած չարիքի մարմնավորում Արևմուտքից:

Երբ դեկտեմբերի վերջին բանվորները ժրաջան մոնտաժում էին մշտադալար պետական տոնածառը, այլ բանվորներ նույնպիսի ժրաջանությամբ մոնտաժում էին 8մx6մ մեծությամբ մոխրագույն հեռուստաէկրանը: Հրապարակի այն ացելուները, ովքեր կարծում էին, թե հսկա էկրանը տեղադրված է միայն տոնախմբությունների համար, այժմ համոզվում են, որ բարձրաձայն երաժշտությունը և «ԷմԹիՎի»-ի հոլովակները ամենայն հավանականությամբ երկար կիշխեն մյուս առումներով հանդիսավոր ու վեհաշուք այդ հրապարակում:

Մինչև Լենինին արժանի փոխարինող գտնելը իշխանությունները թույլատրել են «ԷյՔեյ թեքնոլոջի» գովազդային ընկերությանը հրապարակում տեղադրել 15 մ բարձրությամբ հեռուստաէկրան մինչև 1991 թվականը նախկին առաջնորդի այդտեղ կանգնած 18-մետրանոց արձանի փոխարեն:

«ԷյՔեյ թեքնոլոջին» տարիքով շատ մեծ չէ հեռուստաէկրանից, որն ընկերության տեղադրած առաջին էկրանն է: Սակայն ոչ վերջինը, և ոչ էլ միակը` տեղադրված քաղաքի մշակութային կենտրոնում. մեկ այլ էկրան կտեղադրվի Մաշտոցի պողոտայի վրա` Օպերայի շենքի շրջակայքում: Նախատեսվում է տեղադրել նաև երրորդը, որի տեղն առայժմ որոշված չէ:

Բացառությամբ 2001 թվականի, երբ հրապարակում` ի նշանավորումն Հայաստանում քրիստոնեության՝ որպես պետական կրոնի ընդունման 1700-ամյակի տեղադրվել էր մի հսկայական (ու վիճահարույց) խաչ, Լենինի տեղը դատարկ է եղել:

 

... հսկա էկրանը կապիտալիզմ է գովազդում

Մի քանի ամիսների ընթացքում մայրաքաղաքում անցկացվում էր մրցույթ, թե ի վերջո ինչը պետք է զբաղեցնի Ազգային պատկերասրահի դիմացի տարածքը` «Արմենիա» հյուրանոցի և փոստի շենքի միջև:

Առայժմ ներկայացված 17 նախագծերից ոչ մեկը հավանության չի արժանացել:

«Սահմանափակումներ չկան, ամեն ինչ թողնված է հեղինակների հայեցողությանը: Առայժմ պարզ չէ, թե ում կամ ինչին նվիրված կլինի արձանը, և ինչ ոճով կկառուցվի, - ասում է ճարտարապետների միության նախագահ Մկրտիչ Մինասյանը: - Թեև Երևանը հակված է ավանգարդին, ցանկալի կլիներ, որ արձանը համապատասխաներ Հանրապետության հրապարակի դասական անսամբլի ընդհանուր ոճին: Արձանը պետք է արտացոլի ավելի հիմնավոր գաղափարներ, քան ժամանակը կամ դարաշրջանը, ինչպես Լենինի արձանի պարագայում: Այնպես որ, շատ հնարավոր է, որ ներկայացված գաղափարներից և ոչ մեկը չանցնի մրցույթով»:

Իսկ առայժմ դասական անսամբլը հարևանություն է անում «Միկա» ՍՊԸ-ի (վառելիք, ապահովագրություն, ցեմենտի արտադրության և մի շարք այլ ոլորտներ), «Հայխնայբանկի», «Ո՞վ է ուզում դառնալ միլիոնատեր» խաղի գովազդների հետ, որոնք ընդմիջվում են արտասահմանյան մարտաֆիլմերի և երաժշտական հոլովակներով:

«ԷյՔեյ թեքնոլոջի» ընկերության կառավարիչ Վահրամ Ղարիբջանյանը, որը հետուստամոնիտորի տեխնիկական և ծրագրային ապահովման պատասխանատուն է, ասում է, որ ընտրում է հոլովակներ հանդիսականների համար հետաքրքիր ֆիլմերից, ինչպես օրինակ` «Տաքսի» կամ «Տերմինատոր» ֆիլմերը:

Կառավարիչն ինքը այն կարծիքին է, որ Լենինի արձանը պետք է պահպանվեր իր պատմական արժեքի համար: Բայց եթե տեղն ազատվել է, ինչու՞ չօգտագործել այն գովազդի համար:

Գովազդային վահանակների տեղադրման թույլատրությունը տալիս է քաղաքապետարանը, իսկ նախագծերը մշակվում են քաղաքապետարանի ճարտարապետական վարչության արտաքին ձևավորման բաժնում:
Երևանը բաժանված է 12 համայնքների, և ըստ բաժնի պետ Ռազմիկ Հարությունյանի դրանցից յուրաքանչյուրն ինքն է որոշում իր տարածքում տեղադրված գովազդային վահանակների վարձաչափերը:

Հարությունյանը կարծում է, որ Լենինի արձանին սովորած մարդկանց մոտ այնպիսի տպավորույթուն է ստեղծվում, թե արձանը ժամանակավոր է հանվել, իսկ ինքն այն կարծիքին է, որ էկրանը կմնա այդտեղ մինչև նոր արձանի տեղադրումը:

Այն երևանցիները, որոնք լավ են հիշում Լենինի արձանը, ասում են, որ նոր արձան պետք է, սակայն էկրանը չի խանգարում, և լավ է, որ այն միջոցներ է բերում քաղաքի բյուջեին:

 

Այժմ հրապարակն ուրիշ «նայող» ունի

«Ես դեմ չեմ էկրանին, եթե այն եկամուտ է բերում, բայց կնախընտրեի այդ տեղում տեսնել Սասունցի Դավթի արձանը: Ընդհանուր առմամբ Երևանը կարիք ունի քաղաքի կառավարման կուլտուրայի և քաղաքի ինտերիերի հստակ համակարգի», ասում է 48-ամյա Աշոտ Մելյանը:

Երիտասարդներն ու քաղաքի հյուրերը չեն կարողանում կողմնորոշվել՝ պե՞տք է արդյոք հրապարակին արձան, սակայն ասում են, որ էկրանը աչք չի ծակում:

«Քաղաքի բուն կենտրոնը գովազդի տեղ չէ, բայց առաջընթացը հնարավոր չէ կանգնեցնել, - ասում է 23-ամյա Յուլյան Մոլդովայից, - և ձայնային հնարքներով այս նորագույն անիմացիոն էկրանը, հայտնվելով այդպիսի տեղում, այսօր բավականին ներդաշնակ տեսք ունի և համապատասխանում է ժամանակի ոգուն»:

Նույնիսկ ձմեռային այս օրերին կարելի է նկատել մարդկանց, որոնք հրապարակում կանգնած նայում են մեծ էկրանին:

«Եթե սպասում ես մեկին, ապա ավելի հաճելի է նայել էկրանի ավտոմրցարշավներին, քան մեքենաների միապաղաղ հոսքին փողոցներում», ասում է 17-ամյա ուսանողուհի Մարիամը:

Իսկ այդ ընթացքում Լենինի արձանն ընկած է հրապարակի մյուս կողմում, հասարակության աչքից հեռու` պատկերասրահի բակում:

Սալիմա Տուաևան Հարավային Օսեթիայից է: Նա սովորում է Շվեյցարիայի կառավարության հովանավորությամբ Երևանում գործող Լրատվամիջոցների կովկասյան ինստիտուտում: «Նոր ժամանակ» լրագրողների վերապատրաստման կենտրոնը, որը հրատարակում է «ԱրմենիաՆաու» ինտերնետային շաբաթաթերը, պրակտիկայի հնարավորություն է ընձեռում ինստիտուտի ուսանողներին: