Ðáñ ë»ñÝ ³ñí»ëïÇ Ýϳïٳٵ ÷á˳Ýóí»É ¿ ¹ëï»ñÁ, ë³Ï³ÛÝ ã³÷³½³Ýó ï³ñµ»ñ ÁÝϳÉٳٵ:

Վերջին երկու շաբաթների ընթացքում այցը Հայաստանի նկարիչների միության ցուցասրահ այց էր Հայաստան: Այնտեղ ցուցադրված 80-ամյա նկարիչ Տիգրան Թոքմաջյանի աշխատանք-
ներում վառ գույներով ներկայացված է Հայաստանի պատմությունը: Ցուցահանդեսի 81 կտավներում ներկայացված է նաև ազգային նկարչի պատմությունը:

«Իմ արվեստը իմ ազգի պատմությունն է, իմ հայրենիքի բնությունը, որ ներկայացված են իմ կտավներում: Ես երախտապարտ եմ իմ ազգին և իմ արվեստով պետք է ծառայեմ նրան այնքան, որքան կարող եմ», - ասում է նկարիչը:

Բարեհոգի դեմքով նկարիչը նկարակալի առջև կանգնած վրձնի ալիքաձև շարժումներով ստեղծում է իր կյանքը: Նա հառում է իր հայացքն իր հայրենի երկրի ժայռոտ ու փշոտ լեռներին, որոնցից քաղում է իր ուժը, իր կյանքը և ստեղծագործելու իր կարողությունը:

Նա խոր, վճիտ ու օվկինաոսի գույնի աչքեր ունի: Եվ այդ աչքերում արտացոլվում են նրա լիրիկական դիմանկարները և կենդանի պատկերները, որ կյանք են ստանում նրա վրձնից:

Եվ նրա աշխատանքներում, ինչպես և նրա ժպիտում, կա մի ջերմություն, որ շուրջ 80 տարի լցնում է նրա կտավները մանկական անմեղությամբ ու բարությամբ, ու նաև հասունության իմաստությամբ:

Թոքմաջյանի արվեստը հուզումների աշխարհի, պատմության ու իրականության խառնուրդ է, որտեղ թեթև վրձնահարվածներն արտահայտում են նկարչի և նրա արվեստի ազատ թռիչքը, և որտեղ անկրկնելի գունային լուծումները շոշափելի ու նյութական են դարձնում Սևանա լճի, բազմաթիվ հնադարյան եկեղեցիների և այլ պատկերներ:

Պիկասոյի հայտնի հարցը՝ Որտե՞ղ է դրաման, Թոքմաջյանի համար չէ: Դա նրա էությունն է: Իր ազգի, նրա պատմության դրամատիկ ընկալումն ինչ-որ անցողիկ քմահաճույք չէ նրա համար, դա ավելի շուտ նրա արյան մեջ է: Դրամատիկ շեշտադրումները նկատելի են նրա գրեթե բոլոր աշխատանքներում: Երբ նայում ես նրա կտավներին, զգում ես հզոր հայ թագավորների թափանցող հայացքները, կամ աննման ծաղիկների բույրը, կամ էլ հիասքանչ բնանկարների խորքերից լսում ես բնության ձայնը:

Նկարչի տաղանդը չի սահմանափակվում ժանրով կամ մասշտաբով, այն իր արտահայտությունն է գտնում հսկա որմնանկարներում, բնանկարներում, պատմական կտավներում...

Տիգրան Թոքմաջյանի ստեղծագործական կյանքն իր իրականացումն է գտել նաև դստեր՝ Արփիի արվեստում, որի աշխատանքները միանգամայն տարբեր են ոճի, տեխնիկայի և ժանրի առումով: Սակայն երկուսին միավորողն արվեստի արարումն է՝ արվեստ, որտեղ գտնում ենք հոգի և գտնում ենք մեզ:

¸»Ùù, áñ 80 ï³ñÇ ³ñí»ëï ¿ ï»ë»É:

Դուստրը շատ ընդունակ էր մաթեմա-
տիկայից, և թվում էր, թե
նա հաջողության կհասնի գիտության ասպարեզում:

«Սակայն նա ընտրեց իմ ուղին, - ասում է հպարտ հայրը, և ես երջանիկ եմ դրա համար: Նկարիչների ընտանիք-
ներում մտավախություն կա, որ իրենց երեխաները կարող են ընտրել ծնողների դժվար ուղին, սակայն ինձ համար իսկական երջանկություն էր, երբ մենք միասին գնում էինք էսքիզների»:

Արվեստի հրաշքի հայտնության իր ճանապարհին դուստրն անցել է փշոտ ուղի՝ միջնադարի դասականներից, իմպրեսիոնիստներից մինչև ավանգարդ և տեսաինստալյացիա:

«Իմ ստեղծագործական կյանքի վաղ շրջանում ես շատ տարբեր ոճեր եմ փորձել, - ասում է Արփին: - Սկզբում ես պարզապես նկարում էի, ինչպես ինձ սովորեցրել էին էսթետիկական կենտրոնի իմ ուսուցիչները: Սակայն աստիճանաբար մեջս կարիք առաջացավ արտահայտել իմ նոր գաղափարները»:

Ծնող-զավակ հավերժական խնդիրները կարծես գոյություն չունեն նկարչի և նրա դստեր համար:

«Իմ հայրը հանգիստ ու խաղաղ անձնավորություն է, սակայն միևնույն ժամանակ շատ խիստ է, - ասում է 32-ամյա Արփին: - Իմ մտքով անգամ չի անցնում, թե ես կարող եմ նրա հետ վիճել, նա էլ իր հերթին երբեք չի դատում ու չի մերժում իմ աշխատանքները»:

Տիգրան Թոքմաջյանի համար միանգամայն բնական է, որ ինքն ու իր դուստրն այդքան տարբեր են:

«Մենք բոլորովին տարբեր ժամանակների արդյունք ենք, - ասում է նա: - Իմ կյանքի մեծ մասն անցել է խորհրդային դիկտատուրայի պայմաններում, և ինձ համար գլխավոր նպատակն էր ցույց տալ և մեծարել իմ ազգային արժեքները: Այսօր Արփիին հետաքրքրում են ավելի գլոբալ խնդիրներ:

«Մենք ընկալում և տեսնում ենք աշխարհը տարբեր տեսանկյուններից, սակայն մի շատ կարևոր ընդհանրություն ունենք՝ ստեղծել արվեստ, որը կօգնի մարդկանց լինել բարի, շռայլ, սիրել միմյանց և պաշտպանել այն ամենն, ինչ Աստված պարգևել է նրանց»:

Այդ նպատակներին հասնելու համար Արփին մասնակցել է Հայաստանի կին նկարիչների «Կոբալտ» կազմակերպության ստեղծմանը 1994 թվականին: Կազմակերպությունը հնարավորություն է տվել այլ կին արվեստագետների արտահայտվելու արվեստի տարբեր ժանրերում, որոնցից շատերը խիստ տարբեր են Արփիի ավանդապահ հոր աշխատանքներից:

«Ես կարծում եմ, որ արվեստը մի գործիք է, որը ճիշտ կիրառման դեպքում կարող է ոչնչացնել չարիքն աշխարհում», - ասում է դուստրը: Նա ասում է, որ իր աշխատանքներն արտացոլում են այն գաղափարախոսությունը, որ նա կուզենար տեսնել իրական աշխարհում:

Իսկ նրա հոր աշխատանքները հենց իրական կյանքն են՝ իրական, ինչպես հայկական դաշտավայրերը կամ կարևորագույն իրադարձությունների պատմությունը կամ էլ Հայաստանի բնության պարզ գեղեցկությունը: Եվ ընտանիքի և ազգի նկատմամբ սերն է, որ փայլում է բարեսիրտ հոր ծերացած աչքերում, որը նախ նկարիչ է եղել: