Վերջին երեք շաբաթվա ընթացքում Երևանի Հանրապետության հրապարակն ավելի շատ պատնեշված ճամբար էր հիշեցնում, քան հանրային հավաքատեղի: Թիթեղյա ցանկապատը փակել է քաղաքի սրտում գտնվող երևանցիների սիրած պարող շատրվանները, զբոսուղիները և տրանսպորտային մայրուղիները: Նման եռուզեռ հրապարակը չի տեսել մոտ մեկ տասնամյակ առաջ Լենինի արձանը տապալելուց հետո: Սակայն այն վերանորոգումը քիչ բանով կարող է համեմատվել հրապարակում այսօր կատարվող աշխատանքների հետ:

Հրապարակը ոչ թե պարզապես վերանորոգվում է, այլ «Լինսի» հիմնադրամի հատկացրած 1 միլիոն դոլարով ամբողջությամբ վերակառուցվում, ձևավորվում և հանդերձավորվում է:

Հրապարակի կենտրոնի 3776 քմ ձվաձև տարածքը վերածվելու է Հայաստանի յոթ տարբեր տեսակի քարերից հավաքված խճանկար-գորգի: Լայնացվելու են մայթերը, որոնց վրա նույնպես զարդանախշեր են արվելու: Փողոցային լապտերները մարմարապատվելու և նոր ձևավորում են ստանալու:

Ծրագրի տնօրեն Էդուարդ Բեզոյանի հավաստմամբ, հրապարակի վերակառուցման աշխատանքները կավարտվեն հոկտեմբերի վերջին:

Հրապարակի ձվաձև կենտրոնը կծածկվի Հայաստանի յոթ տեսակի քարերից հավաքված խճանկարով:

Սակայն վերակառուցման աշխատանքներն անսպասելի ընթացք ստացան անցյալ շաբաթ, երբ էքսկավատորավարներից մեկն ապշեցուցիչ հայտնագործություն կատարեց:

Ասֆալտն ու հողը հեռացնելուց հետո շինարարական տարածքը վերածվել է հնագիտական պեղումների վայրի: Օվալի աջակողմյան հատվածից մինչև «Արմենիա» հյուրանոց ձգվում է հնագույն շինությունների մի խումբ:

Հուշարձանների պահպանության կոմիտեի մասնագետները հավաստում են, որ հայտնաբերված կառույցը երկու-երեք հարյուր տարվա կամարակապ շինություն է:

«Այս պահին մենք ընդամենն անզեն աչքով նայելով կարող ենք կարծիք կազմել, - ասում է հնագետ Հուսիկ Մելքոնյանը: - Սակայն մեզ տրված է 10 օր ժամանակ, որի ընթացքում պետք է վերջնական որոշում ընդունենք հետազոտությունների մասին, որից հետո կկարողանանք որոշել, թե ինչ տեսակի կառույց է, որ ժամանակաշրջանն է ներկայացնում և ում է պատկանել»:

Աշխատանքները պետք է ավարտվեն հոկտեմբերի վերջին: Սակայն հնագետները նախ ցանկանում են պարզել, թե ինչ են իրենցից ներկայացնում այդ շինությունները:

Պարզվում է, որ որոշ հնագետներ իմացել են հրապարակի այս գաղտնիքների մասին: Միքայել Մանասերյանը, որը հրապարակի շինարարության ժամանակ (1926-1958 թթ.) երեխա էր, հիշում է, որ շինարարության ժամանակ իրենք երեխաներով երեկոները մտնում էին գետնի տակ գտնվող շինությունները և ոսկի փնտրում:

«Իհարկե, ոչինչ էլ չգտանք: Իսկ այդ հնագույն կոթողները մի գիշերվա ընթացքում թաղեցին հողի տակ, և ոչ ոք չկարողացավ ուսումնասիրել դրանք», - ասում է Մանասերյանը:

Հուշարձանների պահպանության կոմիտեի պետի տեղակալ Սամվել Մոսոյանը հաստատում է, որ խորհրդային տարիներին ոչ ոքի թույլ չեն տվել հետազոտություններ կատարել այդ տարածքում:

Բեզոյանի հավաստմամբ, եթե պարզվի, որ հայտնաբերված շինությունը հնագույն կոթող է, ապա պայմաններ կստեղծվեն ստորգետնյա աշխատանքներ տանելու համար, սակայն արտաքին շերտը պետք է փակվի:

«Անկախ հայտնաբերված շինության արժեքից, մենք պետք է պահպանենք միջազգային պայմանագրով նախատեսված ժամկետները, այլապես ֆինանսավորումը կդադարեցվի», - ասում է նա:

Եվ մինչ հնագետներն ուսումնասիրում են անցյալի վերապրուկները, շուրջ 300 շինարարներ շարունակում են հրապարակի դիմահարդարման աշխատանքները, որպեսզի տեղավորվեն իրենց 1 միլիոն դոլարանոց պայմանագրի ժամկետներում: