Երևանի քաղաքապետարանի բյուջեում 2003 թվականին նախատեսված էր 20 միլիոն դրամ (մոտ 35 հազար դոլար) փողոցային շների ոչնչացման համար:

Մեթոդը պարզ է. երեք հոգիանոց որսորդական խումբը գիշերը դուրս է գալիս փողոց, գնդակահարում են շներին և որպես իրենց արած գործի ապացույց կտրում են դրանց պոչը:

Տարին արդեն ավարտվում է, սակայն առայժմ օգտագործվել է հատկացված գումարի միայն մեկ երրորդը: Մինչդեռ Երևանի Շտապ օգնության հիվանդանոցում 2003 թվականին գրանցվել է շան կծոցի 59 դեպք անցյալ տարվա 23-ի դիմաց: Եվ դա՝ ընդամենը քաղաքի մեկ թաղամասում:

«Մեզ դիմածները եղել են միայն մեր հիվանդանոցի թաղամասից, սակայն վիճակը նույնն է Երևանի մյուս մեծ հիվանդանոցներումե, ասում է վիրաբույժ Մարելս Մուրադյանը:

Ըստ սոցիալական ապահովության նախարարության տվյալների Հայաստանում կան 11000 հաշմանդամ երեխաներ

Թվում է, թե փողոցային շների քանակն ավելի արագ է աճում, քան դրանց վերահսկելու կամ քաղաքացիներին բակերը հեղեղած շներից պաշտպանելու քաղաքի կարողությունները:

Մուրադյանը կես կատակ, կես լուրջ ասում է, որ արդեն ժամանակն է բնակչությանը զգուշացնելու, որ գիշերային զբոսանքի դուրս գալիս զինվեն քարով կամ փայտով:

Ներկայումս այլընտրանք չլինելու պատճառով «մարդու լավագույն բարեկամիե ոչնչացման այս սարսափելի մեթոդը, իր բարբարոսությամբ ու պարզունակությամբ հանդերձ, ցուցադրում է իր անարդյունավետությունը մայրաքաղաքում:

Վերջին մի քանի տարվա ընթացքում փողոցային շների ոչնչացմամբ զբաղվում է «Դամի-Արգե ՍՊԸ-ն: Ընկերությունը փաստորեն բաղկացած է երեք որսորդներից, որոնք աշխատում են կեսգիշերից մինչև առավոտյան 5-ը՝ հետապնդելով ու գնդակահարելով շներին: Շներին հայտնաբերում են՝ հիմնվելով քաղաքացիների բողոքների վրա:

Ի տարբերություն մյուս քաղաքացիների, երբ թաղամասում հայտնվում են «Դամի-Արգե-ի որսորդները, շները սարսափահար են լինում:

«Դրանք կարծես մեզ արդեն հոտով են ճանաչում և շատ դեպքերում, երբ թաղամաս ենք մտնում, անմիջապես անհետանում ենե, ասում է որսորդ Աշոտ Ղազարյանը:

Աշոտի հավաստմամբ եղել է տարի, երբ երեքով 9 հազար շուն են որսացել: Նա արդեն չորրորդ տարին է «Դամի-Արգումե, բայց պրոֆեսիոնալ որսորդությամբ զբաղվում է դեռ երիտասարդ տարիքից: Շուն սպանելը նա որսորդություն չի համարում, բայց խոստովանում է, որ այդ որսը հայտնաբերելը բավականին դժվար է:

Ըստ սոցիալական ապահովության նախարարության տվյալների Հայաստանում կան 11000 հաշմանդամ երեխաներ

«Ես ինքս շուն սիրում եմ, - ասում է Աշոտը, - մի ժամանակ 9 շուն էի պահում: Բայց թափառող շները բնազդով որսորդ են և չափազանց խորամանկ, իսկ քանակի հետ ավելանում է նաև ագրեսիան, քանի որ գործում է ոհմակի բնազդըե:

Որսորդների աշխատանքը գործարքային է. ամեն սպանած շան համար ընկերությունը ստանում է 2400 դրամ (մոտ 4 դոլար), որից 170 դրամը հասնում է որսորդին (մոտ 30 սենթ): Որպես ապացույց որսորդը ներկայացնում է շան պոչը, իսկ դին նետում են Նուբարաշենի աղբանոց: Ամեն որսորդի ամսական որսը մոտ 200 շուն է:

Այդ նպատակի համար հատկացված գումարից քաղաքապետարանն առայժմ վճարել է 7 միլիոն դրամ (մոտ 12500 դոլար):

«Այս գործը խանդավառության վրա է հիմնված, - ասում է Աշոտը, - մենք արդեն մի քանի ամիս է աշխատավարձ չենք ստացել, բայց մեր պարտականությունը կատարում ենքե:

Ըստ սոցիալական ապահովության նախարարության տվյալների Հայաստանում կան 11000 հաշմանդամ երեխաներ

Պատահում է, որ քնած քաղաքացիներն արթնանում են վիրավոր շների կաղկանձից կամ կրակոցներից: Շուն սպանելն այն մասնագիտությունը չէ, որ արթնացնի քաղաքացիների սերը: Որսորդները հավաստիացնում են, որ սպանում են միայն կատաղած, հիվանդոտ կամ չափերով մեծ շներին:

«Իմ խիղճը հանգիստ է, - ասում է 49-ամյա Աշոտը, - քանի որ գիտեմ՝ մարդկանց օգուտ եմ տալիս: Ո՞վ կցանկանա, որ իր երեխային կատաղած շուն կծիե:

Իսկ «Հայաստանի կենդանիների պահպանությունե միության նախագահ Էդուարդ Յավրույանի կարծիքով 35 հազար դոլարով իշխանությունները կարող էին գտնել խնդրի ավելի քաղաքակիրթ ու արդյունավետ լուծում:

«Քաղաքակիրթ երկրներում ինկուբատորներ են ստեղծում, հավաքում են թափառող կենդանիներին ու ախտահանում, - ասում է նա, - դրա համար 2-3 աշխատող է պետք։ Ախտահանումը թանկ միջոցառում չէ, իսկ կենդանիներին կարելի է կերակրել սննդի օբյեկտների ուտելիքների մնացորդներովե:

Դեռ 90-ականների կեսերին Երևանի նախկին քաղաքապետ Վանո Սիրադեղյանը հանդիպել էր Կենդանիների պահպանության միջազգային միության նախագահ Բրիջիդ Բարդոյին, և որպես արդյունք Հայաստանում ստեղծվել էր «Պաշտպանենք թափառող կենդանիներինե կազմակերպությունը:

«Այդ նպատակով Արարատի շրջանում տրամադրվեցին նախկին անասնապահական գոմերը, իսկ մեզ իբրև մասնագետների կանչեցին կարծիք հայտնելու, բայց ամեն ինչ դրանով էլ ավարտվեցե, ասում է Յավրույանը: