Ըստ սոցիալական ապահովության նախարարության տվյալների Հայաստանում կան 11000 հաշմանդամ երեխաներ

Դեկտեմբերի 3-ին Երևանի Մալաթիա-Սեբաստիա համայնքի Հայորդաց տանը նշում էին Հաշմանդամների միջազգային օրը: Միջոցառմանը մասնակցող 35 հաշմանդամ երեխաները ներկայացնում էին մայրաքաղաքի տարբեր համայնքները:

Մասնակիցներին դահլիճից ողջունում էին նրանց ընկերները, ոգեշնչում ծափերով, սակայն, միևնույն է, բեմ դուրս գալու համար նրանցից մեծ համարձակություն պահանջվեց:

«Մտածում եմ՝ արդյոք ես է՞լ երբևէ կկարողանամ ելույթ ունենալ մարդկանց առաջ, - ասաց տեսողությունից զրկված մի երիտասարդ, որը չցանկացավ ներկայանալ: - Երևի չէ, որովհետև այդքան ուժ չունեմ: Անլիարժեքության զգացումը խեղդում է ինձ»:

Ջուլիետա Հովհաննիսյանը՝ հաշմանդամ երեխաների ծնողների «Ջահ» հասարակական կազմակերպությունից (ՀԿ), ասում է, որ ցանկանում են հանրությանը ցույց տալ, որ այս երեխաներն էլ իրավունք ունեն նստեÉու դահլիճում առողջների կողքին:

«Այսօր նրանց տոնն է, և նրանց ուրախացնում են իրենց իսկ հաշմանդամ ընկերները», ասում է նա:

Վերջին փորձերն անում են կուլիսների հետևում: Էլիզա Հովհաննիսյանը օգնում է իր ընկերուհի Թամարային դիմահարդարվելու: Թամարան քայլում է դժվարությամբ, պատրաստվում է բեմից ասմունքելու: Այնքան հուզված է, որ հազիվ է խոսում: Ցանկությունը մեկն է՝ հաշմանդամ երեխաներ աշխարհում քիչ լինեն, և մարդիկ նրանց ավելի լավ վերաբերվեն:

Նրանցից քիչ այն կողմ N 18 գիշերօթիկ դպրոցի լսողության խանգարում ունեցող երեխաները պարային համար են փորձում: Խմբի ղեկավար Հասմիկ Սաթյանը խոսում է նրանց հետ ժեստերի լեզվով:

«Այսօր մեր տոնն է, և մենք բոլորովին չենք ամաչում դրա համար: Մեր պարով ապացուցում ենք, որ չենք տարբերվում մյուսներից», ասում են նրանք թարգմանչի օգնությամբ:

1992 թվականից սկսած դեկտեմբերի 3-ը Հաշմանդամների միջազգային օրն է: Ըստ Սոցիալական ապահովության նախարարության տվյալների այսօր Հայաստանում ապրում են 115000 հաշմանդամներ, որոնցից 11000-ը՝ մինչև 18 տարեկան:

N 18 գիշերօթիկ դպրոցի լսողության խանգարում ունեցող երեխաները պարում են իրենց ղեկավար Հասմիկ Սաթյանի օգնությամբ, որը խոսում է նրանց հետ ժեստերի լեզվով

«Միջոցառման կարգախոսն է՝ «Ոչ՝ խղճահարությանը», - ասում է «Վահան» ՀԿ-ն ներկայացնող Լիդա Մնացականյանը: - Այսօր կան ծնողներ, որոնք իրենց հաշմանդամ երեխաներին վախենում են տնից դուրս հանել: Բայց ժամանակը եկել է, նրանց պետք է տեսնեն ու ընդունեն այնպիսին, ինչպիսին որ կան»:

Դահլիճը ծափահարությամբ ընդունեց ԱԺ-ի հաշմանդամների խորհրդի քարտուղար, ԱԺ պատգամավոր Արտակ Առաքելյանի հայտարարությունն այն մասին, որ ընդունվել է օրենք, որի համաձայն հունվարի 1-ից հայաստանյան որոշ հեռուստատեսային հաղորդումներ կհեռարձակվեն նաև սուրդոթարգմանությամբ:

Միջոցառման կազմակերպիչներն էին ԱԺ-ի նախագահին կից հաշմանդամների խորհուրդը, «Ներսես Մեծ» հաշմանդամների միությունը և ութ ՀԿ-ներ:

«Այսօր հաշմանդամների հիմնահարցերով զբաղվող բոլոր ՀԿ-ները ընդգրկված են այդ խորհրդում: Նպատակը մեկն է՝ վերականգնել հաշմանդամների ոտնահարված իրավունքները», ասում է «Ներսես Մեծի» նախագահ Ռուբեն Վարդանյանը:

Հայաստանում նման ՀԿ-ներ ստեղծվել են հաշմանդամների իրավունքները պաշտպանելու նպատակով: Ըստ Վարդանյանի սկզբում դրանք օգնություն ստացող ու բաշխող կազմակերպություններ էին, մինչդեռ անհրաժեշտ էր պետական մոտեցում:

«Այսօր վերջապես կա այդ կապը՝ ՀԿ - կառավարություն - ԱԺ, որը նշանակում է, որ մեզ հետ սկսել են հաշվի նստել: Հաշմանդամների մասին շատ թերի օրենքներ այսօր փոփոխվում են, ընդունվում են նորերը, որոնք կնպաստեն այդ մարդկանց կյանքի բարելավմանը», ասում է Վարդանյանը:

Նոր օրենքի ընդունումը հաշմանդամները համարեցին նվեր պետության կողմից իրենց տոնի առթիվ: Իսկ միջոցառման վերջում նվերներ ստացան նաև ելույթ ունեցողները՝ դրամական պարգևներ (2000 դրամ), քաղցրավենիքի ու հագուստի փաթեթներ: