ArmeniaNow.com - Independent Journalism From Today's Armenia
July 16, 2004




Հնչյուններ, որ օգնում են տեսնել. համակարգչային հայկական ծրագիրը դռներ է բացում թույլ տեսնողների համար

Վերջերս Հայկ Պապիկյանն առանձնակի սիրով է համակվել դեպի իր համակարգիչը, սքաները և «Արև» կոչվող ծրագիրը և ուրախությամբ ցույց է տալիս, թե ինչպես է այդ երեքի համադրությունն ավելի հաճելի դարձնում իր կյանքը:
Հայկ Պապիկյանը և «տեսնելու» նրա գործիքները

«Տեսեք,- ասում է նա սեղմելով ստեղները,- ես սքան եմ անում գրքի էջը, հետո բացում եմ «Արև» ծրագիրը և վերջ. նա կարդում է ինձ համար»:

«Արևը» վերջերս մշակված աննախադեպ հայերեն աուդիոծրագիր է թույլ տեսնողների համար: Երևանի մաթեմատիկական մեքենաների գիտահետազոտական ինստիտուտի (ԵՄՄԳՀԻ) գիտնականների ստեղծած ծրագիրը թույլ է տալիս կույրերին օգտվել հայերեն կայքերից, հաղորդակցվել էլեկտրոնային փոստով, լսել «Մայքրոսոֆթ վորդ» ծրագրով գրված գրքեր կամ տեղեկատվության այլ աղբյուրներ:

22-ամյա Հայկը ԵՄՄԳՀԻ-ի կազմակերպած «Արևի» դասընթացների 18 շրջանավարտներից է: Նա զրկվել է տեսողությունից 14 տարեկանում` գրիպից առաջացած բարդության հետևանքով: Չնայած անսպասելի պրոբլեմներին, հաստատ որոշել է շարունակել ուսումը:

Հայկը հանրակրթական դպրոցի 9-րդ դասարանից տեղափոխվել է Երևանի կույր երեխաների գիշերօթիկ դպրոց, որտեղ սովորել է Բրայլի համակարգը: Դպրոցն ավարտելուց հետո հաջողությամբ հանձնել է բուհի ընդունելության քննությունները և այժմ Երևանի պետական համալսարանի պատմության ֆակուլտետի երկրորդ կուրսի ուսանող է:

Հայկը գրի է առնում դասերը Բրայլի համակարգով կամ էլ ձայնագրում է դրանք:

Սակայն բացի դասերը սովորելուց, նա պետք է ծանոթանա նաև այլ գրականության հետ` ներառյալ դասական և մասնագիտական: Հայկին օգնում է մայրը` կարդալով այդ գրականությունն ու համալսարանական դասագրքերը:

«Արև» ծրագրի դասընթացն ավարտելուց հետո Հայկը դրա օգնությամբ իր ուսումն ավարտելու մեծ հույսեր է փայփայում:

«Արև» ծրագիրն ինձ շատ է օգնում համալսարանի դասերի հարցում,- ասում է նա: - Այլևս կարիք չկա, որ մայրս կարդա դասագրքերն ու դասախոսությունները, ես դրանք սքանեմ անում և լսում: Բացի այդ, կարող եմ տպել ռեֆերատներս, իսկ հետո լսել ու խմբագրել»:

«Արև» ծրագրի հեղինակ և ԵՄՄԳՀԻ-ի տեխնիկական տնօրեն Արման Քուչուկյանն ասում է, որ ծրագիրը մշակելու համար իր խմբից պահանջվել է երկուսուկես տարի: Նա ասում է, որ ինքը չի թերագնահատում Բրայլի համակարգի արժեքը, այն հրաշալի օգնական է եղել, սակայն այժմ հնացել է:

«Բրեյլի համակարգով շատ քիչ հայերեն ու ռուսերեն գրքեր կան: Արդարացի չէ, որ կույրերը զրկված են այլ գրքեր կարդալու հնարավորությունից: «Արևի» նման ծրագրեր Արևմուտքում վաղուց են գործում, և ես երջանիկ եմ, որ մենք կարողացանք Հայաստանում նույնպես նման ծրագիր ստեղծել»:

73-ամյա Քուչուկյանը 51 տարի աշխատել է ԵՄՄԳՀԻ-ում և ասում է, որ «Արևը» ինստիտուտի լավագույն նվաճումներից է: Նա շատ ոգևորված է ծրագրով, սակայն վստահ չէ նրա ապագայում:

«Մենք կազմակերպեցինք համակարգչային անվճար դասընթացներ կույրերի համար և «Արև» ծրագիրն անվճար տրամադրեցինք նրանց, ովքեր տանը համակարգիչ ունեին: Իսկ ի՞նչ անեն նրանք, ովքեր համակարգիչ չունեն: Նրանք շուտով կմոռանան իրենց սովորածը»:

Քուչուկյանը դիմել է խորհրդարան` խնդրելով համակարգիչներ տրամադրել դպրոցի շրջանավարտներին:

«Ամեն տարի կույրերի դպրոցն ունենում է 20-25 շրջանավարտ,- ասում է նա: - Եվ շատերը կարող են օգնել այդ երիտասարդներին` նվիրելով նրանց օգտագործված համակարգիչներ: Պատկերացրեք, թե ինչպես կփոխվի երիտասարդի կյանքը, եթե նա համակարգիչ ունենա. այնքան հնարավորություններ մատչելի կդառնան նրան»:

Սակայն Քուչուկյանի բարի մտադրություններն արձագանք չգտան կառավարությունում:

«Մենք ոչ մի դրամ չենք ստացել կառավարությունից այս ծրագրի համար,- ասում է Քուչուկյանը: - Ութ հոգի քրտնաջան աշխատել են շուրջ 10000 հայկական հնչյուններ ծրագրի մեջ մտցնելու համար: «Արևը» զերծ չէ թերություններից, և մեզ հովանավոր է պետք այն կատարելագործելու համար: Բայց մեր բոլոր ջանքերը զուր կլինեն, եթե նրանք, ում համար ծրագիրը ստեղծվել է. չկարողանան օգտվել դրանից պարզապես համակարգիչ չունենալու պատճառով»:

Քուչուկյանի հավաստմամբ` շատ հայեր կարող են օգտվել այս ծրագրից

«Հայաստան» հիմնադրամը վեց համակարգիչ է տրամադրել կույր երեխաների թիվ 14 գիշերօթիկ դպրոցին, և «Արև» ծրագիրը զետեղրվել է այդ և դպրոցի մյուս համակարգիչներում:

«Մոտ երեք տարի առաջ ԵՄՄԳՀԻ-ի գիտնականները եկան մեր դպրոց ու հետաքրքրվեցին, արդյոք երեխաները հայերեն տառատեսակներ կարդացող ծրագրի կարիք ունե՞ն,- պատմում է դպրոցի տնօրեն Ալեքսան Ահարոնյանը: - Մենք իհարկե ասացինք` Այո, և շտապ: Պետությունը չի ֆինանսավորում Բրեյլի համակարգով գրված գրքերի հրատարակությունը, և ամեն անգամ, երբ որևէ գիրք ենք ուզում հրատարակել, դիմում ենք Հայաստանի կույրերի միավորմանը: Բացի այդ, Բրայլի համակարգով տպագրված գրքերը կարճ կյանք ունեն և դժվար են կարդացվում, երբ նոր չեն»:

Ներկայումս գիշերօթիկ դպրոցի 1-11-րդ դասարաններում սովորում է 120 աշակերտ: Այն Հայաստանում միակ դպրոցն է, բացի թույլ տեսողությամբ երեխաների դպրոցի: Հայաստանում ընդամենը կա մոտ 4000 կույր, և նրանց մեծ մասն ընդգրկված է էլեկտրոնային կենցաղային սարքերի արտադրության մեջ:

Հայկ Պապիկյանը, որն ավարտել է գիշերօթիկ դպրոցի մերսման դասընթացները, ասում է, որ համալսարան ընդունվելուց առաջ փորձել է մերսողի աշխատանք գտնել, սակայն ապարդյուն:

«Դպրոցում կույր երեխաների ստացած կրթությունը բավական չէ աշխատանք գտնելու համար,- ասում է նա: - Մյուսների համար դժվար է շարունակել ուսումը բուհում: Հուսով եմ, որ «Արևը» դռներ կբացի շատերի համար, ովքեր հնարավորություն կստանան կրթություն ստանալու թղթակցելով, հանդիպելու «չաթի» սրահներում, էլեկտրոնային փոստով նամակներ ստանալու և կարդալու դրանք առանց որևէ մեկի օգնության: Այլ խոսքով` ձերբազատվել մեր սահմանափակումներից, ունենալ մեր անձնական կյանքն ու ապավինել ինքներս մեզ»:


According to Agnes
 

 


The Week in seven days

 
 


The Arts in seven days

 

  Photos of the week
 
Click on the photo above to enlarge.
 
 
Click on the photo above to enlarge.
 
 
 
 
Summer in the City

With Friday temperatures reaching 35 degrees Celsius (95 Fahrenheit), little boys and big girls found relief in the fountains of Republic Square.

 

 


 
A Byte with...

Michael Pogosyan


Full story


 

 





Copyright ArmeniaNow.com 2002-2025. All rights reserved.

The contents of this website cannot be copied, either wholly or partially, reproduced, transferred, loaded, published or distributed in any way without the prior written consent of ArmeniaNow.com.