ArmeniaNow.com - Independent Journalism From Today's Armenia
February 13, 2004




Ավանդույթների արժեքը. անտիկվար իրերի առևտուրը դժվար ժամանակներ է ապրում

Մասնագետների հավաստմամբ անտիկ իրերի առևտրում այսօր վաճառողները գնորդներից շատ են

Երբ Ամիրյան փողոցի նկուղային հարկում գտնվող անտիկվար իրերի փոքրիկ կիսախավար խանութ այցելու է մտնում, խանութի սեփականատեր Ռազմիկ Թութունջյանը միշտ գիտե՝ եկել են գնելու, թե պարզապես նայելու:

«Ես հեշտությամբ կարդում եմ մարդկանց դեմքերը: 90 տոկոսը մտնում է նայելու համար, չնայած վերջերս նայողներն էլ են պակասել: Հունվարը և փետրվարը միշտ էլ դժվար ամիսներ են, գրեթե ոչինչ չի վաճառվում», ասում է նա:

Ռազմիկը, որ 60-ն անց է երևում, իր մասին շատ քիչ բան է հայտնում: Միայն նշում է, որ ավարտել է Ճարտարագիտական համալսարանը և անտիկվար իրերի առևտրով զբաղվում է 1968 թվականից: Երեք տարի առաջ տեղափոխվել է այստեղ, մինչ այդ աշխատելիս է եղել Աբովյան փողոցի վրա գտնվող խանութում:

Նա սեղանին է դնում արվեստի տարբեր ճյուղերին վերաբերող հնամաշ գրքեր ու ասում է, որ ամբողջ կյանքում զբաղվել է ինքնազարգացմամբ:

Մոտենում է մի երիտասարդ կին ու հարցնում, արդյոք չեն վաճառվել իր արծաթյա պատառաքաղներն ու դանակները: Ռազմիկը պատասխանում է, որ նախապես պայմանավորված գնից 10 դոլար էլ էժան է դրել, բայց ոչ ոք չի գնում: Կինը հեռանում է հուսահատ հայացքը դեմքին:

«Մարդիկ, որ այսօր հազիվ են ծայրը ծայրին հասցնում, վաճառքի են դնում տատերից ու պապերից ժառանգած հին իրեր: Հաճախ զգում ես, թե ինչ ափսոսանքով են բերում ու թողնում: Նրանք մեծացել են այդ իրերի հետ, դրանք եղել են իրենց կյանքի մի մասը, և հանկարծ այսօր ստիպված են բաժանվել դրանցից», ասում է նա:

Ռազմիկը նաև ափսոսանքով պատմում է այն իրերի մասին, որոնք իրեն շատ են դուր եկել, բայց չի կարողացել գնել փող չունենալու պատճառով: «Այդ ապրանքը գնում են ուրիշները, ու այն հայտնվում է մի բոլորովին այլ տեղ: Սիրտս էլ հետն է գնում, բայց ճարս ի՞նչ»:

Խորհրդային տարիներին Երևանի անտիկվար իրերի միակ խանութը պետական էր և գտնվում էր Սայաթ-Նովա փողոցի վրա: Ըստ Ռազմիկի այսօր քաղաքում կա նման չորս խանութ:

Որոշ իրեր ազգային արժեք ունեն

Նա վերհիշում է. «Մարդիկ անտիկվար իրեր էին բերում Ռուսաստանից, ՈՒկրաինայից: Շատ էին գնում, որովհետև հասկանում էին այս ամենի արժեքը: Խանութը երբեք իրերով այսքան լիքը չէր, ու հաճախորդներն էլ երբեք այնքան քիչ չէին, ինչպես այժմ:

«Այսօր փող ունեցողները մի կիլո ոսկի կամ շքեղ մեքենա են առնում, բայց ոչ՝ անտիկվար իրեր: Մինչև մտավորական խավի վիճակը չբարելավվի, մեր գործը չի լավանա, որովհետև նրանք են հասկանում անտիկվար իրերի արժեքը»:

Նույն կարծիքին է նաև Թումանյան փողոցում գտնվող «Անտիկվար» սրահի փորձագետ, մասնագիտությամբ նկարիչ Ռուբեն Էնֆենջյանը: Նա ասում է.

«Գնումներ քիչ են անում: Տարբերությունը տասը տարի առաջվա և այսօրվա միջև շատ մեծ է: Անտիկվարի գործը վատանում է տարեցտարի: Եթե առաջ բնակչության մի զգալի մասը գնում էր, ապա այսօր համարյա բոլորը վաճառում են»:

Իսկ ի՞նչ են ավելի շատ գնում. փորձագետների հավաստմամբ՝ արծաթե ու բրոնզե իրեր, նկարներ, հին կահույք, ինչպես նաև ճենապակի, թրեր, էմալապատ իրեր:

Էնֆենջյանը սկսել է այս գործով զբաղվել անկախացման ցուրտ ու մութ տարիներին: «Հնաոճ իրեր տանը միշտ ունեցել ենք, - ասում է նա, - սերը դրանց հանդեպ փոխանցվել է ինձ ծնողներիցս: Այնպես որ գործի մեջ մտա գիտելիքների որոշակի պաշարով: Սակայն մասնագետ դառնում ես տարիների ընթացքում»:

Իսկ ինչպե՞ս են գնահատվում ապրանքները: Ըստ փորձագետի տեղեկությունները ստանում են միջազգային աճուրդներից և դրանց հիման վրա էլ գնահատում են իրերը: Լինում են նաև կովկասյան, այդ թվում և հայկական, անտիկվար իրերին նվիրված աճուրդներ: Սակայն միջազգային գները բնականաբար Հայաստանի գներից թանկ են:

«Իրեր էլ կան, որոնք միայն ազգային արժեք են ներկայացնում, այսինքն՝ չունեն միջազգային, գեղարվեստական արժեք», նշում է նա՝ ցույց տալով սրահի մի անկյունում հպարտորեն կանգնած պղնձյա հին կահ-կարասին, կավե ամանեղենը:

Շրջելով սրահում Ռուբենը ցուցադրում է Ալեքսանդր Առաջինի ու Եկատերինա Երկրորդի բրոնզե կիսանդրիները, որոնք պատրաստվել են 1868 թվականին: Միասին դրանք արժեն 1800 դոլար: Քիչ այն կողմ «Գարդներ» գործարանի 150 տարեկան ճենապակյա ծաղկամանն է, նույնպես 1800 դոլար արժողությամբ:

Էնֆենջյանն ասում է, որ անտիկվար իրերի բիզնեսը Երևան են բերել թիֆլիսահայերը: Շատ անտիկվար իրեր Թբիլիսի են հասել Գերմանիայից Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո:

«1960-80-ական թվականներին անտիկվար իրերն անարգել Երևան էին հոսում նախկին Խորհրդային Միության տարբեր անկյուներից: Իրենց հետ անտիկվար իրեր բերեցին նաև 1946 թվականին Հայաստան եկած հայրենադարձները», ասում է Ռուբենը:

«Վերջին տարիներին մտավորականների մի զգալի մասը մեկնել է Հայաստանից, նրանց փոխարինել են այնպիսի մարդիկ, որոնք չեն գնահատում այս ամենը: Այստեղ զգալու, գնահատելու ունակություն պետք է լինի մարդու մեջ: Մանկուց նման իրերի հետ մեծացած մարդը չի կարող անտարբեր անցնել այս ամենի կողքով», ասում է Ռուբենը:

Նա ասում է, որ Հայաստանում կան անտիկվար իրերի շուկայի զարգացման օրենսդրական արգելքներ: Վերջերս Ռուսաստանում ընդունված օրենքը թույլ է տալիս առանց հարկման անտիկվար իրեր ներկրել, իսկ Հայաստանում հարկվում են ինչպես արտահանվող, այնպես էլ ներկրվող իրերը:

«Գուցե Հայաստանից դուրս հանելիս պետք է հարկեր վճարել, բայց ոչ երկիր բերելիս, - ասում է նա: - Շատ ավելի իրեր կվաճառեինք, հատկապես՝ սփյուռքահայերին, բայց նրանք էլ պրոբլեմներ են ունենում իրերն արտահանելիս»:

Ըստ Ռուբենի 100 տարուց ավելի տարիք ունեցող իրերի արտահանման համար հատուկ թույլտվություն է պետք: Եթե թույլատրում են, ապա պետք է վճարել հարկ ապրանքի արժեքի 55 տոկոսի չափով: Իսկ եթե իրը 50-100 տարեկան է, ապա հարկը 20 տոկոս է, և պետք է ներկայացնել փաստաթուղթ այն մասին, որ դա արժեքավոր անտիկվար իր չէ, այլ պարզապես հին է:


According to Agnes
 

  Inside
 

Street Fighting: Residents say they are paying the price of Yerevan 's prestige landmark.

Full story

 
 

Home from home: Citizens of Armenia are forced to leave Turkmenistan.

Full story

 
 

 


The Week in seven days

 
 


The Arts in seven days

 

  Photo of the week
 
Click on the photo above to enlarge.
 
 
 
 

Special Delivery

You wait 12 years for a baby and then three come along at once...Karina Maisuradze-Gevorkyan became the proud mother of triplets, two girls and one boy, on February 5 at Yerevan's Maternity Research Center. Karina had been trying to have a child for 12 years without success before approaching the center and undergoing fertility treatment.

 

 

 





Copyright ArmeniaNow.com 2002-2024. All rights reserved.

The contents of this website cannot be copied, either wholly or partially, reproduced, transferred, loaded, published or distributed in any way without the prior written consent of ArmeniaNow.com.