Եվ այսօր ես այստեղ եմ, ապրում եմ մի ժողովրդի մեջ, որի գոյության մասին գաղափար անգամ չունեի՝ սովորելով, եթե ուրիշ ոչինչ, ապա գոնե, թե որքան քիչ բան եմ իմացել:

Լրագրողական հանձնարարությունն ինձ այստեղ բերեց Լևոն Տեր-Պետրոսյանի վերընտրության հաջորդ օրը: Փողոցներում տանկեր էին, իսկ խստադեմ զինվորները փորձում էին ամեն քայլափոխին առգրավել իր նոթատետրը և գործընկերոջս ժապավենը:

«Ի՞նչ եք անում այստեղ», - հարցնում էին պաշտոնատար անձինք: Դա մի հարց է, որին ես առ այսօր չեն կարողանում պատասխանել:

Իմ վերջին վեց տարիներից չորսն անց եմ կացրել այստեղ, և այժմ իմ առաջ կանգնում է հետևյալ հարցը՝ «Ու՞ր ես պատրաստվում գնալ հետո»:

Հետո՞: Կարծես Հայաստանը «հետո»-ների մի ցուցակից է, որ ես կազմել եմ՝ իմ կարիերայի վերուվարող կորը գծելիս: Կարծում եմ, որ Հայաստանը կարող է շատ լավ «հետո» լինել ցանկացած մարդու համար:

Այս շաբաթվա մի քանի հոդվածներ հիշեցնում են ինձ այն փոփոխությունների մասին, որոնցող այսօրվա Հայաստանը տարբերվում է այն Հայաստանից, որտեղ վայրէջք կատարեցի յոթ տարի առաջ:

Հիշում եմ, այդ այցելության արդյունքում ստեղծված ճամփորդական տեսաֆիլմում ես նշում էի, թե որքան զարմանալի է, որ նման աղքատ երկրում չկան մուրացկաններ: Այն օրերին այդքան էլ հեշտ չէր լինի նյութեր հավաքել Վահան Իշխանյանի թափառաշրջիկներին նվիրված հոդվածի համար:

Այն առաջին այցելության ժամանակ եղա նաև Ղարաբաղում, որտեղ ականատես եղա շենքերի Ù»ñϳó³Í կարկասների և նոր գցված գերեզմանոցների մի երկրում, որը կարծես պատրաստ էր ժայթքելու՝ ընդվզելով ճնշման դեմ: Այս համարի Սուրեն Դեհերյանի հոդվածը ցուցահանդեսի մասին նաև տեղեկություններ է տալիս Ղարաբաղում արտադրվող այն ապրանքների մասին, որոնք այսօր արտահանվում են համաշխարհային շուկա:

Նահանգներ իմ հազվադեպ դարձած այցելությունների ժամանակ ինձ միշտ հարցնում են, արդյոք վիճակն այստեղ փոխվում է դեպի լավը:

Այո: Ոչ:

Երբ նախկին գիտնականը ցրտից մահանում է մի քաղաքում, որտեղ առաջ ջեռուցվող բնակարան ուներ (տես՝ Վահանի հոդվածը), ապա դժվար է այդ հասարակությունում ինչ-որ բարեփոխում տեսնել:

Բայց երբ ավերված անկլավը՝ աշխարհի մեծ մասի կողմից չճանաչված, ոտքի է կանգնում պատերազմից հետո և ցույց է տալիս տնտեսական վերակենդանացման գեթ մի նշույլ, ապա դա անշուշտ քայլ է դեպի բարելավում:

Ավելի լա՞վ է: Ավելի վա՞տ է:

Իսկ Նահանգներում կյանքն ավելի լա՞վն է դարձել: Իսկ Եվրոպայու՞մ, Մերձավոր Արևելքու՞մ: Չգիտեմ:

Ես գիտեմ, որ իմ կյանքը բարելավվել է վերջին յոթ տարիների ընթացքում: Սակայն, ինչպես և Հայաստանի դեպքում, դրա պատճառները միանշանակ չեն: Ինձ այստեղ փայփայում են և արհամարհում են, ինչպես ցանկացած այլ վայրում, որտեղ իմ անունն է եղել իմ կենսագրությունը: Աշխատում եմ երկու անգամ ավելի շատ և վաստակում եմ երկու անգամ ավելի քիչ: Սակայն վարձատրությունը գալիս է չափման այն միավորներով, որոնցով գնահատել եմ այս երկիրն իմ առաջին այցելության ժամանակ՝ համայնք և ընտանիք և հայրենիքի զգացում՝ գործոններ, որոնց նշանակությունը, ամենայն հավանականությամբ, այստեղ նվազելու »Ý, քանի որ արդեն զգացվում են փոփոխությունների ինչպես լավ, այնպես էլ վատ դրսևորումները:

Ինձ դուր են գալիս իմ հարևանները: Ինձ դուր է գալիս իմ աշխատանքը: ¶արեջուրն էժան է, իսկ կանայք գեղեցիկ են:

Ի՞նչ եմ անում ես այստեղ:

Ապրում եմ, երևի: