Èñ³·ñáÕÝ»ñÁ µáÕáùáõÙ ¿ÇÝ ¼ÈØ-Ý»ñÇ Ù³ëÇÝ Ýáñ ûñ»ÝùÇ ¹»Ù:

ԶԼՄ-ների մասին վիճահարույց օրենքը, որն Ազգային ժողովը սեպտեմբերի 24-ին ընդունեց առաջին ընթերցմամբ, առաջ է բերել մի խումբ հայ լրագրողների բուռն բողոքները:

Լրագրողները հայտարարում են, որ 69 կողմ, 10 դեմ և 1 ձեռնպահ քվեարկությամբ ընդունված օրենքը խիստ կսահմանափակի լրագրողների ազատությունը Հայաստանում:

²պրիլին արդարադատության նախարարության ներկայացրած նախագիծը մերժվել էր նախկին խորհրդարանի կողմից: Օրենքն առաջ էր բերել տեղի լրագրողների մեծամասնության ակտիվ բողոքները, և օրենսդիրները գերադասեցին հակամարտության մեջ չմտնել լրագրողների հետ մայիսին կայանալիք խորհրդարանական ընտրություններից առաջ:

Նախագծի հեղինակ արդարադատության փոխնախարար Աշոտ Աբովյանի կարծիքով նոր օրենքը զգալի փոփոխությունների է ենթարկվել առաջին նախագծի համեմատ և համապատասխանում է խոսքի և մամուլի ազատության եվրոպական ստանդարտներին:

«1991 թվականից գործող օրենքը չի համապատասխանում ներկա իրողություններին: Բացի այդ, Եվրոպայի խորհրդին Հայաստանի անդամագրվելուց հետո անհրաժեշտություն ծագեց համապատասխանեցնել օրենքը եվրոպական ստանդարտներին», - ասաց Աբովյանը:

Դրական փոփոխությունների շարքում նա նշեց ԶԼՄ-ների գրանցման ինստիտուտի վերացումը: Դրա փոխարեն պահանջվում է միայն, որ լրատվամիջոցը հրապարակի տեղեկություններ իր գտնվելու վայրի և տպաքանակի մասին:

Լրատվամիջոցների շրջանառությունը կարող է սահմանափակվել միայն ռազմական դրության ժամանակ կամ էլ ազգային անվտանգությանը սպառնացող վտանգի դեպքում: Բացի այդ, աղբյուրների գաղտնության առումով լրագրողը պետք է բացահայտի տեղեկության աղբյուրը միայն օրենքով սահմանված կարգով, եթե այն սպառանալիք է ներկայացնում հասարակության շահերին:

Սակայն որոշ լրագրողներ այլ կարծիք ունեն այս կապակցությամբ և, հակառակ նախագծի հեղինակների, օրենքն անընդունելի են համարում:

Լրագրողների մի խումբ՝ հիմնականում Մամուլի ազգային ակումբից (ՄԱԱ), որոնք քարոզարշավ են վարում հանուն մամուլի ազատության, սեպտեմբերի 23-ին և 24-ին պիկետ էին կազմակերպել Ազգային ժողովի շենքի մոտ՝ բղավելով «Ոչ՝ գրաքննությանը»:

Լրագրողները բողոքում էին, մասնավորապես, օրենքի այն դրույթի դեմ, որը պահանջում է հրապարակել ֆինանսավորման աղբյուրները և հովանավորների անունները, ինչը նրանց կարծիքով քաղաքական նպատակներ է հետապնդում:

²µáíÛ³ÝÝ ³ëáõÙ ¿, áñ Éñ³·ñáÕÝ»ñÇÝ å³ßïå³Ý»ÉÁ Éñ³ïí³ÙÇçáóÝ»ñÇ ·áñÍÝ ¿:

Համաձայն օրենքի ֆինանսական թափանցիկության մասին դրույթի, լրատվամիջոցը պարտավոր է հրապարակել ամենամյա հաշվետվություն՝ ընդգրկելով նաև այն անհատների և կազմակերպություն-
ների անունները, որոնք ֆինանսավորում են իրենց, մինչև հաջորդ տարվա մարտ ամիսը:

Լրագրողները դժգոհ են նաև այն փաստից, որ օրենքը կարգավորում է միայն լրագրողների պարտականություն-
ները և ոչինչ չի ասում լրագրողների իրավունքների և պաշտպանության մասին:

Աբովյանը մերժեց այս բողոքը՝ ասելով, որ օրենքը պարտավոր չէ պաշտպանել լրագրողների իրավունքները, դա ավելի շուտ լրատվամիջոցների պարտականությունն է:

«Հայկական ժամանակ» լրագրի խմբագիր Նիկոլ Փաշինյանն ասաց, որ օրենքը շատ թերություններ ունի և կարող է Հայաստանի ԶԼՄ-ներին փակուղու առաջ կանգնեցնել:

ՄԱԱ-ն հայտնել է, որ կազմակերպության կազմած այլընտրանքային նախագիծն օրենսդիրներն անտեսել են: Օրենսդիրներն իրենց հերթին ասում են, որ այլընտրանքային նախագիծը ստացել են միայն քվեարկության նախօրեին և մանրամասների մեջ խորամուխ լինելու ժամանակ չեն ունեցել: Նրանք նաև ասում են, որ լրագրողների առաջարկած նախագիծը դժվարությամբ կարելի էր օրենք անվանել՝ ֆորմատի և այլ բացթողումների պատճառով, որոնք, նրանց խոսքերով, ակնհայտ էին նույնիսկ առաջին հայացքից:

Անդրադառնալով լրագրողների բողոքներին՝ ԱԺ խոսնակ Արթուր Բաղդասարյանը պատրաստակամություն հայտնեց քննարկել օրինագիծը բոլոր շահագրգիռ լրատվական կազմակերպությունների հետ և մինչև հաջորդ ընթերցումն ընկած երկու ամսվա ընթացքում անհրաժեշտ փոփոխություններ մտցնել օրենքում:

Սակայն բողոքող լրագրողները չեն հավատում, որ փոփոխությունները հնարավոր են:

«Եթե նրանք պատրաստ էին փոփոխություններ մտցնելու, ինչու՞ չարեցին մինչև օրենքի խորհրդարան մտնելը», - հարցնում է Վարդան Վարդանյանը ՄԱԱ-ից:

Վարդանյանը նաև անընդունելի է համարում այն դրույթը, որը թույլ է տալիս զրպարտության համար լրագրողին ենթարկել քրեական պատասխանատվության: Ըստ օրենքի անհատը կամ կազմակերպությունը կարող է հերքել զրպարտություն համարված տեղեկությունը երեք ամսվա ընթացքում:

«Եթե կառավարությանը կամ նախագահին մոտ որևէ անձնավորության դուր չի գալիս իր մասին հրապարակված տեղեկությունը, նա կարող է հեշտությամբ ամեն ինչ փոխել երեք ամսվա ընթացքում, որպեսզի հերքի այն», - ասում է Վարդանյանը:

Բողոքող լրագրողներն ասում են, որ օրինակ որևէ պաշտոնյա կարող է երեք ամսվա ընթացքում վաճառել սեփականությունը, իսկ հետո մեղադրել լրատվամիջոցին զրպարտության մեջ:

ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý. - §... áã Éñ³·ñáÕÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ¦:

Լրագրողների կարծիքով իշխանությունները՝ օրենքը որպես պատրվակ օգտագործելով, նպատակադրվել են ճնշել մամուլը:

«Այս նախագիծը ոչ թե լրագրողների համար է, այլ նրանց, ովքեր ցանկանում են ճնշել խոսքի ազատությունը Հայաստանում», - ասում է բողոքավորներին միացած Հմայակ Հովհաննիսյանը «Ազգային միաբանություն» կուսակցությունից:

Որոշ լրագրողներ ասում են, որ ինչպիսին էլ լինի օրենքը, իշխանավորները միշտ էլ մի հնար կգտնեն անցանկալի լրատվամիջոցները ճնշելու համար, ինչպես դա տեղի ունեցավ, երբ նրանք արգելեցին «Ա1+» հեռուստակայանի գործունեությունը:

Այդուհանդերձ, օրինագծին կողմ քվեարկած պատգամավորներն այն ազատական են համարում:

¶իտության, կրթության և լրատվամիջոցների խորհրդարանական հանձնաժողովի նախագահ Հրանուշ Հակոբյանը նշեց, որ լրատվամիջոցների մասին Հայաստանի օրենքը շատ ավելի ազատական է, որ Ռուսաստանինը:

ԲողոքողներÁ ѳݹ»ë »Ï³Ý ѳյտարարությ³Ùµ այն մասին, որ իրենք շարունակելու են այլընտրանքային նախագիծը խորհրդարանին ներկայացնելու իրենց ջանքերը և կազմակերպելու են նոր պիկետներ: