Սպանությունները կատարվեցին ընդամենը մի քանի րոպեի ընթացքում, սակայն ինչ-որ առումով Հայաստանը դեռ ապաքինվում է չորս տարի առաջ իրեն հասցված վերքերից, երբ հեղափոխականների հավակնություններ ունեցող հինգ ապուշներ գնդակահարեցին խորհրդարանը:

Նաիրի Հունանյանի և նրա չորս հոգիանոց հանցախմբի արձակած ամեն մի կրակոցը անպաշտպան թիրախներ դարձած իշխանական վերնախավի վրա արձանագրվել էր տեսերիզի վրա: Հեռուստախցիկները հեռարձակում էին հատակին տապալված արնաշաղախ մարմինների խղճահարույց պատկերները նույն այն դահլիճից, որտեղ տարիներ անց ընդունվեց մահապատիժը վերացնող օրինագիծը՝ չնայած վրեժի ծարավ օրենսդիրների առարկություններին:

´áÉáñ ³Û¹ Ïñ³ÏáóÝ»ñÁ, որ սպանեցÇÝ ութ և վիրավորեց չորս հոգու, ³Û¹ Ïñ³ÏáóÝ»ñÇó Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñÁ, áñ արյունոտ վերք դարձավ առանց այդ էլ սպիներով ծածկված հանրապետության համար, կարելի է կրկին ու կրկին դիտել, ինչն այս գործը չափազանց դյուրին է դարձնում անգամ սկսնակ դատախազի համար:

Մեղքի հարց չկա: Այդուհանդերձ Հունանյանի և հանցախմբի գործը միայն այժմ՝ դատավարության տակ ծպտված աբսուրդի թատրոնի երկուսուկես տարուց հետո, սկսում է մոտենալ իր ավարտին:

Այդ ավարտը կարող էր գրեթե ընդունելի լինել, եթե լուծեր այն հանելուկը, որի պատասխանն իմանալը Հայաստանի ժողովրդի օրինական իրավունքն է: Հայտնի է, թե «ով» (թեև ոմանք շարունակում են հարցնելª «ուրի՞շ ով»), հայտնի է, թե «ինչպես», սակայն հայտնի չէ, թե «ինչու»:

Իրավական անճարակության, թե խելոք փաստաբանության հետևանքով երկու դարերի այս դատավարությունը կարող է փակվել առանց պատասխանելու այդ հարցին:

Ոմանք հավատացած են, որ դավադրությունը չբացայտելը դավադրության հետևանք է: Հայերին հատուկ է դավադրություն փնտրել նույնիսկ արևի ծագելու առթիվ:

Սակայն այն, թե ինչպես է ընթանում այս դատավարությունը, և ³ÛÝ իրադարձությունները, որոնք կարող են դիտվել որպես գործի հետ առնչվող, սովորականից ավելի մտածելու նյութ են տալիս դավադրության í³ñϳÍÇ ÏáÕÙݳÏÇóներին:

¶ուցե ես արդեն ß³ï երկար եմ բնակվում Հայաստանում, սակայն ես սկսում եմ հասկանալ, թե ինչու է հասարակությունը անհանգստանում իր լիազորած կառավարական մարմինների գործելակերպÇó, եթե չասենք, որ կտրականապես մերժում է այն:

Միայն երկու օրինակ Հունանյանի դատավարությունից կարող են արդարացնել այդ թերահավատությունը:

Սռաջին՝ որքանո՞վ էր նպատակահարմար, որ մի դատավարության ընթացքում, որը կարող էր գործիք դառնալ ընդդիմության ձեռքին անցյալ ձմռանը կայացած նախագահական ընտրությունների ժամանակ, դատը վարող դատավորը հիվանդանար պաշտոնական քարոզարշավը սկսվելուց մեկ շաբաթ առաջ, ինչի հետևանքով դատավարությունը հետաձգվեց:

Դատավորը կարծես թե բավականաչափ և զուգադիպորեն ապաքինվեց ճիշտ ընտրությունների երկրորդ փուլի ավարտից հետո: Սակայն հենց այն ժամանակ, երբ դատավարությունը կարող էր շարունակվել, ինչը զուգադիպեց խորհրդարանական ընտրությունների քարոզարշավի մեկնարկի նախօրյակին, «հիվանդացավ» ամբաստանյալներից մեկը:

Ամբաստանյալ Վռամ ¶ալստյանն ասում է, որ ինքը երբեք չի գանգատվել սրտի հիվանդությունից: Սակայն պետության նշանակած բժիշկն ասում է, որ նրա վիճակը չափազանց ծանր է դատավարությունը շարունակելու համար: Եվ դատավարությունը հետաձգվում է ևս երեք ամսով, մինչև ¶ալստյանը ապաքինվում է, որը զուգադիպում է խորհրդարանական ընտրությունների ավարտի հետ:

Երկրորդ՝ շատերն են կարծիք հայտնել, որ Հայաստանի հանրային հեռուստատեսության և ռադիոյի խորհրդի նախագահ Տիգրան Նաղդալյանը, որը անցնում էñ որպես գործով վկա, ուներ տեղեկություններ, որոնք կարող էին վկայել դավադրության մասին, որի հետքերը կարող էին տանել ներկա í³ñã³Ï³ñ·:

Նաղդալյանը սպանվել է անցյալ դեկտեմբերին: Նրա պաշտոնը, որը նշանակվում է նախագահի կողմից, զբաղեցրել է նախագահի նախկին խորհրդական Ալեքսան Հարությունյանը, որը կալանվել էր խորհրդարանի սպանությունների կապակցությամբ, սակայն մի քանի ամիս հետո ազատ էր արձակվել: Միգուցե ես մի քիչ անսովոր պատկերացում ունեմ պաշտոնասանդղակով վերելքի մասին, բայց ես պարզապես չեմ հասկանում, թե ինչպես կարող է «ութ բարձրաստիճան պաշտոնյաների սպանությաÝ կապակցությամբ կալանված» անձը հարմար լինել բարձր պետական պաշտոնի նշանակվելու համար:

Եվ, վերջապես, այժմ, երբ դատավարությունը մի կերպ երկուսուկես տարի քարշ է տվել իր գոյությունը՝ հայտնաբերելով ընդամենը մի քանի կարևոր փաստ, այժմ, երբ զուգադիպությամբ ավարտվել են երկու ընտրությունները, պետական մեքենան ցանկանում է հապշտապ ավարտել այն:

Երկուսուկես տարում հաջողվել է հարցաքննել 129 վկաներից ընդամենը 28-ին, և այժմ նրանք որոշում են, որ մնացած 101 վկաների ցուցմունքները էական չեն, և միջնորդում են դատավորին սահմանափակել վկաների ցուցակը 28-ով: Դատավորը տվել է իր համաձայնությունը և ավելի շուտ, քան որև¿ մեկի մտքով կանցնեÇÝ «քաղաքական նկատառումներ», դատավարությունը թևակոխեց եզրափակիչ վիճաբանությունների փուլը:

Ահա իմ եզրափակիչ փաստարկը. մի՞թե այս հանրապետության ժողովուրդը արժանի չէ այնպիսի գործելակերպի, որը նվազեցնի թերահավատությունը և խթանի հավատը սեփական í³ñã³Ï³ñ·Ç նկատմամբ: