ijÝݳ ²Ý¹ñÛ³ÝÁ ÑáõÛë ãáõÝÇ, áñ ²¹ñµ»ç³ÝÇ Ýáñ ݳ˳·³ÑÁ г۳ëï³ÝÇ ÷³Ëëï³Ï³ÝÝ»ñÇÝ ÷áËѳïáõóáõÙ Ïï³ Ýñ³Ýó ë»÷³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ: ØÇ³Ï µ³ÝÁ, áñ ݳ ëå³ëáõÙ ¿ Ýáñ ݳ˳·³ÑÇó, ˳ճÕáõÃÛáõÝÝ ¿:

«Ես կքվեարկեի նրա օգտին, որովհետև նա իր հոր որդին է»:

Սա մի արտահայտություն է, որ հաճախ էր հնչում Հայաստանում անցյալ ձմեռ կայացած նախագահական ընտրարշավի ընթացքում, երբ Ստեփան Դեմիրճյանի անհաջողության մատնված քարոզարշավն արթնացրեց նրա սպանված հոր՝ Կարեն Դեմիրճյանի հիշատակը:

Եվ սա մի արտահայտություն է, որ վերջին օրերս հաճախ էին կրկնում հարևան Ադրբեջանում Իլհամ Ալիևի հաջողությամբ ընթացող քարոզարշավի ժամանակ: Իլհամը ձգտում է փոխարինելու հորը Ադրբեջանի նախագահի պաշտոնում:

Եթե ղարաբաղյան պատերազմի պատճառով շուրջ 360 հազար հայեր փախած չլինեին Ադրբեջանից, ապա շատ հավանական է, որ Ալիևն այս շաբաթ կստանար նաև նրանց ձայները:

«Քանի որ Իլհամը հոր քաղաքականության շարունակողն է, դա նշանակում է, որ նա ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորման կողմնակից է, - ասում է Երևանում բնակվող փախստական Ժաննա Անդրյանը: - Ես դիտել եմ նրա հարցազրույցները հեռուստատեսությամբ և կարող եմ ասել, որ նա կիրթ, ինտելիգենտ և խելոք մարդ է, ճիշտ իր հոր նման»:

Անդրյանը ավելի քան քսան տարի երգել է Ադրբեջանի մայրաքաղաք Բաքվի պետական օպերայում: Նախկին մեցցո սոպրանոն ասում է, որ Հեյդար Ալիևը սիրում էր երաժշտություն և հաճախ էր ընտանիքով այցելում պետական օպերա:

«Ես չեմ հիշում նրա որդի Իլհամին, բայց հիշում եմ նրա հանգուցյալ կնոջը, որը տաղանդավոր ակնաբույժ էր Բաքվում: Մի անգամ ներկայացումից հետո նրանք եկան հետնաբեմ, մեզ ծաղիկներ նվիրեցին ու շնորհակալություն հայտնեցին»:

Ադրբեջանի 92000 հայ ընտանիքների նման Անդրյանն էլ է 1990 թվականին իր տունը Բաքվում թողել:

Նա ասում է, որ հույսեր չի փայփայում, թե Ադրբեջանի նոր նախագահը փոխհատուցում կտա հայ փախստականներին նրանց սեփականության համար: Միակ բանը, որ նա ակնկալում է նոր նախագահից, խաղաղությունն է:

ijÝݳ ²ñáõÃÛáõÝáí³ Ï³ñÍáõÙ ¿, áñ ù³ÝÇ áñ ÆÉѳ٠²ÉÇ¢Á áõÝÇ ¢° Çß˳ÝáõÃÛáõÝ, ¢° ÷áÕ, Ýñ³ ѳٳñ ÇÙ³ëï ãáõÝÇ í»ñëÏë»É å³ï»ñ³½ÙÁ...

Մեկ այլ փախստական` Ժաննա Արությունովան, նույնպես հույս ունի, որ Իլհամը չի վերսկսի պատերազմը Լեռնային Ղարաբաղի համար:

«Մարդիկ պատերազմ են վարում իշխանության և փողի համար: Իլհամը երկուսն էլ ունի: Եթե անգամ նա նախագահ չընտրվեր, նրա հոր կուտակած հարստությունը բավական կլիներ նրա, նրա երեխաների ու թոռների համար»:

Արությունովան Բաքվում գիտաշխատող է եղել և հաճախ է շփումներ ունեցել տեղացի պաշտոնյաների հետ: Նա ասում է, որ ինքը և մյուս հայերը՝ իր հարևանները և գործընկերները, վայելում էին ադրբեջանցիների բարյացակամ վերաբերմունքը: 1990 թվականի Բաքվի ջարդերը նրան պատահական էին թվում: Նա ասում է, որ միայն Հայաստանում հայտնվելուց հետո ինքը հասկացավ, որ հակահայկական շարժումը լավ կազմակերպված էր:

«Եթե այդ շարժումը չսկսվեր 1990-ականներին, ապա տեղի կունենար ուրիշ ժամանակ: Հայերն Ադրբեջանում ապագա չունեին: Չնայած այնտեղ կար հայկական եկեղեցի, և ոչ ոք չէր կարող արգելել հայերեն խոսել, որովհետև Բաքուն ինտերնացիոնալ քաղաք էր, որտեղ բնակվում էին նաև շատ ռուսներ և հրեաներ», - ասաց Արությունովան:

«Սակայն հայերը չէին կարող ղեկավար պաշտոններ զբաղեցնել, և ամբողջ երկիրը վերահսկում էին ադրբեջանցիները», - ասաց նա:

Ըստ միգրացիայի և փախստականների վարչության վերջերս տրամադրած տվյալների Հայաստանում մնացել են 280 հազար փախստականներ: Մյուսները հեռացել են Հայաստանից՝ հիմնականում մեկնելով Ռուսաստան:

Փախստականների մեծ մասը չեն ինտեգրվել իրենց նոր տանը և ասում են, որ ամեն օր հիշում են իրենց նախկին հայրենիքը, որը թշնամական վերբերմունք ցույց տվեց իրենց նկատմամբ:

«Եթե Իլհամ Ալիևը հանդուրժողական քաղաքականություն վարի, միգուցե հնարավորություն ստանանք Բաքու գնալու, ոչ թե այնտեղ մնալու, այլ մեկ անգամ ևս տեսնելու այն քաղաքը, որտեղ ծնվել ենք», - ասում է Անդրյանը: