§²Ù»Ý ¹»åùáõÙ Ù»Ýù å»ïù ¿ µ³Ý³Ïó»Ýù ²¹ñµ»ç³ÝÇ Ñ»ï ¢ Ýñ³ Ñ»ï ÉáõÍ»Ýù Ù»¢ ÁݹѳÝáõñ åñáµÉ»ÙÁ¦, - ³ëáõÙ ¿ Ô³ñ³µ³ÕÇ Ý³Ë³·³Ñ ²ñϳ¹Ç ÔáõϳëÛ³ÝÁ: Îáõݻݳ± ³ñ¹Ûáù ²¹ñµ»ç³ÝÇ ÝáñÁÝïÇñ ݳ˳·³ÑÁ µ³í³Ï³Ý³ã³÷ Çß˳ÝáõÃÛáõÝÁ ¢ ³ç³ÏóáõÃÛáõÝ »ñÏñÇ Ý»ñëáõÙ, áñå»ë½Ç ³ñÓ³·³ÝùÇ ÷áñÓ³éáõ ݳ˳·³ÑÇ ÏáãÇÝ

Իլհամ Ալիևի ընտրությունը Ադրբեջանի նախագահի պաշտոնում զուսպ ընդունվեց չճանաչված Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունում (ԼՂՀ): Այստեղ մեծամասնությունն ընկալում է նրա ընտրությունը (ձայների ճնշող առավելությամբ) այն համատեքստում, թե ինչպիսին կարող է լինել լիազորությունները հանձնող նախագահի որդու մոտեցումը ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում:

ԼՂՀ նախագահ Արկադի Ղուկասյանն ասում է, որ դեռ վաղ է եզրակացություններ անել Ղարաբաղի հարցում նոր նախագահի և նրա քաղաքական քայլերի մասին:

«Ըստ էության, Իլհամ Ալիևը դեռ իրեն ոչ մի կերպ չի դրսևորել», - ասաց Ղուկասյանը ռուսական լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներին Ստեփանակերտում: Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի հասցեին Իլհամ Ալիևի վերջերս արված կոշտ հայտարարությունները Ղուկասյանը համարում է նախընտրական պոպուլիստական հռետորական հնարքներ: Այդ կապակցությամբ նա մտավախություն հայտնեց, որ ապագայում նորընտիր նախագահը կարող է դառնալ այդ հայտարարությունների պատանդը:

«Ամեն դեպքում մենք պետք է բանակցենք Ադրբեջանի հետ և լուծենք մեր ընդհանուր պրոբլեմը», - ասաց Ղուկասյանը: ԼՂՀ նախագահն ասում է, որ խաղաղության բանակցությունները վերսկսելու համար պետք է գնալ «խաղաղության ռիսկի», այսինքն՝ Իլհամ Ալիևի վարչակարգը պետք է դիմի Ադրբեջանում ժողովրդականություն չվայելող փոխզիջումային քայլերի:

ԼՂՀ նախագահի քաղաքական հարցերով խորհրդական Մանվել Սարգսյանը հույս հայտնեց, որ «Ալիև-ավագի փորձը և հակամարտությունը կարգավորելու նրա հակվածությունը կփոխանցվեն Ալիև-կրտսերին: Կարգավորման գործընթացի հետագա զարգացումը մեծապես կախված կլինի Ադրբեջանում կայուն և ուժեղ իշխանություն հաստատելու Իլհամ Ալիևի կարողությունից»:

«Իլհամ Ալիևի իշխանության գալու հետ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման Ադրբեջանի դիրքորոշման մեջ ոչ մի փոփոխություն չի սպասվում», - ասաց ԼՂՀ խորհրդարանի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Վահրամ Աթանեսյանը:

Սակայն Աթանեսյանը նաև կարծիք հայտնեց, որ կրտսեր Ալիևի իշխանական դիրքերը կարող են այնքան էլ ամուր չլինել, քանի որ նա իշխանության է եկել «իր հոր անդիմադրելի հմայքի և անառարկելի հեղինակության շնորհիվ»:

Եթե նոր նախագահը չկարողանա կարգավորել Ղարաբաղի հարցը ադրբեջանական սցենարով, այսինքն՝ վերադարձնելով Ղարաբաղը Ադրբեջանի ենթակայությանը, ապա որոշակի արմատական ուժեր կարող են ընդվզել նրա դեմ: Աթանեսյանի հավաստմամբ դրա հնարավորությունը «կմեծանա Հեյդար Ալիևի վախճանից հետո»: Նման կարծիքի են նաև Լեռնային Ղարաբաղի անկախ քաղաքական փորձագետները:

Քաղաքական վերլուծաբան Ալեքսանդր րիգորյանը վստահ է, որ Իլհամ Ալիևին չի հաջողվի տիրանալ իրական իշխանությանը երկրում: «Այնպիսի երկրում, ինչպիսին Ադրբեջանն է, որտեղ տոտալիտարիզմի արժեքները գերակայում են պետական կառույցի մնացած բոլոր պարամետրների վրա, իրական իշխանությունը պատկանում է միայն այն մարդկանց, ովքեր լիովին վերահսկում են ուժային կառույցները, - ասում է րիգորյանը: - Այդպիսին էր իրավիճակը Հեյդար Ալիևի օրոք, որն ի սկզբանե իր մարդկանց էր դրել ուժային կառույցների՝ պաշտպանության, ներքին գործերի և ազգային անվտանգության նախարարությունների ղեկավար պաշտոններում»:

Սակայն րիգորյանի հավաստմամբ Ալիև-կրտսերն իշխանության է եկել հիմնականում այդ արդեն գոյություն ունեցող ուժային կառույցների շնորհիվ: Եվ «այսպիսով, ոչ թե նախագահն է վերահսկելու իր ուժային նախարարությունների գործունեությունը, այլ այդ նախարարություններն են հետևելու նախագահի վարքին»:

Անդրադառնալով հակամարտության հնարավոր խաղաղ կարգավորման հարցին՝ րիգորյանն ասաց, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ցանկացած առաջարկ կմերժվի Ադրբեջանի կողմից, եթե այն նախատեսի «իրական փոխզիջում»:

Մի փոքր այլ կարծիքի է «Ժողովրդավարական բարեփոխումները և մարդու իրավունքները» հասարակական-քաղաքական կազմակերպության նախագահ եորգի Ղազարյանը: Նա ենթադրում է, որ Իլհամ Ալիևը կարող է պարտավորված լինել ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի, Թուրքիայի, Ֆրանսիայի և այլ երկրների իր դաշնակիցների առջև, որոնք իրենց հավանությունն են տվել հայր-որդի իշխանափոխությանը:

«Իլհամը գիտակցում է, որ այդ երկրներն իրեն օժանդակություն են ցուցաբերել, որպեսզի ինքը կարողանա կայունություն պահպանել տարածաշրջանում և փոխզիջումների գնալ Ղարաբաղի հակամարտության լուծման հարցում», - ասաց Ղազարյանը:

Ընդհանուր առմամբ Լեռնային Ղարաբաղի քաղաքական գործիչներն ու վերլուծաբանները, ինչպես նաև հասարակայնության մի շարք ազդեցիկ ներկայացուցիչներ համամիտ են, որ Իլհամ Ալիևը ավելի կանխատեսելի և ավելի պատասխանատու գործիչ է, քան նրա հակառակորդները, որոնք համարվում են արմատական ազգայնականներ:

Այդ մտայնությունը Ղարաբաղում շատերին հիմք է տալիս հավատալու, որ ութ տարի շարունակվող հրադադարը կպահպանվի Իլհամ Ալիևի վարչակարգի օրոք: