ìñ³ëï³ÝÇ Ý³Ë³·³ÑÁ Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÇ ¿ ëå³ëáõÙ ÑÛáõëÇëÇó, ³ñ¢ÙáõïùÇó ¢ ... í»ñ¢Ç±ó

Վրաստանի կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը երեկ Թբիլիսիում հրապարակեց խորհրդարանական ընտրությունների պաշտոնական արդյունքները: Բողոքները Թբիլիսիում շարունակվում են արդեն 19-րդ օրը: Նախագահ Էդուարդ Շևարդնաձեն վաղը հանդիպում է հրավիրել նորընտիր խորհրդարանի հետ:

Եթե դուք հետևել եք լուրերին նոյեմբերի 2-ին կայացած ընտրություններից հետո, ապա գիտեք, որ ընտրողները և միջազգային դիտորդները շատ լուրջ հարցեր ունեն անցկացված ընտրությունների արդարության վերաբերյալ: Առկա են բազմաթիվ վկայություններ, որ քվեարկության արդյունքները Ï»ÕÍí»É են հօգուտ Շևարդնաձեին սատարող դաշինքի:

Հանրահավաքներ են անցնում ոչ միայն Վրաստանի մայրաքաղաք Թբիլիսիում, այլև ÙÇ ß³ñù այլ քաղաքներում: Մի քանի օր առաջ Բոլնիսում տեղի ունեցավ առաջին բախումը Շևարդնաձեի և ընդդիմության կողմնակիցների միջև: Տասը հոգի հոսպիտալացվել են:

Այս անկայուն իրավիճակը վստահություն չի ներշնչում, որ նոր խորհրդարանը կկարողանա անցկացնել իր առաջին նստաշրջանը ընտրողների հետ համաձայնության պայմաններում:

Ընդդիմադիր կուսակցություններն արդեն հայտարարել են, որ մտադիր են բոյկոտել խորհրդարանը, իսկ Շևարդնաձեի ամենաարմատական հակառակորդներից մեկը նախագահին կոչ է անում հրաժարական տալու:

Կովկասյան քաղաքականության մեջ դա անսովոր երևույթ չէ: Սակայն ուշագրավ է, որ Վրաստանում բոյկոտի և հրաժարականի կոչերի հեղինակները այն մարդիկ են, որոնք ժամանակին եղել են Շևարդնաձեի թիմում: Օրինակ՝ Միխայիլ Սաակաշվիլին, որը նախագահին կոչ է անում հրաժարական տալու, արդարադատության նախկին նախարարն է:

75-ամյա վետերան քաղաքական գործիչ Շևարդնաձեն, որը ժամանակին Միխայիլ ¶որբաչովի Խորհրդային Միության առանցքային դեմքերից էր (արտաքին գործերի նախարարն էր), այժմ կանգնած է երկընտրանքի առջև՝ պահպանե±լ ժողովրդավարի իր կերպարը, որը նրան միջազգային հարգանք է բերել, թե ուժի դիմել՝ իշխանությունը պահպանելու և քաղաքացիական պատերազմից խուսափելու համար:

Անցյալ ուրբաթ օրվա իր ելույթում Շևարդնաձեն վերհիշեց 1990-ականների սկզբի նույնչափ տագÝապալի օրերը, որոնք թանկ նստեցին հանրապետության վրա:

«Հիշո՞ւմ եք քաղաքացիական պատերազմի երկու ալիքները: Ավերված Թբիլիսին, ռմբակոծված խորհրդարանի շենքը...Մենք անցել ենք այդ ամենի միջով: Դրան ավելացրեք արյունալի հակամարտությունները, որոնóÇó կարելի էր խուսափել, միանգամայն հնարավոր էր խուսափել, Ù³ëݳíáñ³պես՝ վրաց-օսեթական կոնֆլիկտը: Այսօր անջատված Աբխազիան դեռևս վերամիավորված չէ ՎրաստանÇ հետ, իրավիճակը նույնն է Հարավային Օսեթիայի մայրաքաղաք Ցխինվալիում: Արդյոք մենք իրավունք ունե՞նք թույլ տալու, որ նորից քաղաքացիական պատերազմ սկսվի»:

Տարեց առաջնորդը չի խուսափում հանդիպումներից: Բողոքների առաջին օրվանից նա խոսում է ընդդիմության հետ երկխոսության մասին: Նա, չկորցնելով փոխզիջման հասնելու հույսը, դուրս եկավ ՌուսÃավելի պողոտա, երբ այն հաÙ³Ïíած էր ագրեսիայով և զայրույթով :

Նախկին դիվանագետ լինելով՝ այս օրերին նա փորձում է իրեն դիվանագիտորեն պահել: Սակայն եկավ պահը, և նա չկարողացավ զսպել իր զգացմունքները, որոնք դուրս ժայթքեցին նոյեմբերի 14-ի ելույթում:

ºñÇï³ë³ñ¹ óáõó³ñ³ñÝ»ñÁ ѳÏí³Í ã»Ý ÷á˽ÇçÙ³Ý

Նախագահը նաև բարձր գնահատեց իր բարեկամական հարաբերությունները ԱՄՆ-ի վարչակա½Ùի հետ և բացաïñեց Ռուսաստանի հետ համագործակցության պատճառները, որոնք մասամբ թելադրված են Վրաստանի տնտեսության, Ù³ëݳíáñ³å»ë՝ էներգետիկական սեկտորի ներկա վիճակով:

«Մենք արել ենք ամեն ինչ, որպեսզի բացառիկ հարաբերություններ պահպանենք Միացյալ Նահանգների հետ: Այդ երկիրը և նրա նախագահներն արել են ամեն ինչ, որպեսզի օգնեն Վրաստանին դառնալու անկախ և ժողովրդավարական երկիր: Մենք պահպանել ենք այդ հարաբերությունները և կանենք դա նաև ապագայում: Սակայն հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ անհրաժեշտ են Վրաստանին: Մենք այլևս բնական գազ չունենք... Ադրբեջանի բնական գազն այստեղ կլինի մեկ ու կես, երկու տարի հետո: Դրանից հետո մեծ հեռանկարներ են նշմարվում: Բայց ի՞նչ պիտի անեինք այս իրավիճակում: Մենք նորից դիմեցինք Ռուսաստանին, և ես պետք է ասեմ, որ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը օգնեց մեզ»:

Շևարդնաձեն կարծես հատուկ ուշադրություն է հատկացնում Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ իր վերսկսած շփումների արդարացմանը:

Կտուժեն արդյոք Շևարդնաձեի միջազգային կապերը, թե ոչ, հետո կերևա, սակայն պարզ է, որ նրա վարկանիշը անկում է ապրել կայացած ընտրությունների հետևանքով, որոնք, ինչպես և հարևան Հայաստանում ու Ադրբեջանում, խեղաթյուրված էին երկÇրÁ վարկաբեկելու աստիճանի:

Ինչպե՞ս կարող են անարդար ընտրությունները և դրա հետևանքները անդրադառնալ կովկասյան տարածաշրջանի վրա:

Վերջին 10 օրերի ընթացքում Ասլան Աբաշիձեն՝ Աջարիան երկաթե բռունցùով ղեկավարող և բացահայտ ռուսամետ Աջարական ³ռյուծը, դարձել էր Շևարդնաձեի հանձնակատարը՝ աջակցություն ստանալու նպատակով ուղևորություններ կատարելով Հայաստան, Ադրբեջան և Ռուսաստան:

Հայաստան կատարած այցելության ընթացքում Աբաշիձեն առանձնազրույց է ունեցել նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի հետ: Կայացել են նաև հեռախոսազրույցներ Քոչարյանի և Շևարդնաձեի միջև:

ԻհարկեÙ, այս զրույցների մանրամասները չեն հրապարակվել: Սակայն մի բան ակնհայտ է. Երևանը մտահոգված է Վրաստանում պայթյունավտանգ իրավիճակով, որը վտանգավոր է համարվում ամբողջ տարածաշրջանի համար: Միևնույն ժամանակ Հայաստանի իշխանությունները հայտարարել են, որ Հայաստանը չի պատրաստվում միջամտել Վրաստանի նեքին գործերին, և հույս են հայտնել, որ իրավիճակն այնտեղ շուտով կկարգավորվի:

Ադրբեջանի նոր նախագահ Իլհամ Ալիևին Վրաստանի իրավիճակը պետք է առնվազն մտահոգի Բաքու-Թբիլիսի-Ջեյհան նավթամուղի պատճառով: Ե՛վ Քոչարյանը, և՛ Ալիևը մտահոգության ևս մեկ պատճառ ունեն՝ Վրաստանում ապրող իրենց հայրենակիցների ճակատագիրը:

Վրաստանում ապրում են 248929 հայեր (և գրեթե նույնքան ադրբեջանցիներ): Ակնհայտ է, որ Շևարդնաձեի «հատուկ հանձնակատարը» Հայաստանի նախագահի հետ բանակցություններում ձգտում էր ապահովելáõ վիրահայության օժանդակությունը իշխող վարչակարգին:

Վրաստանի հայերը ընդհանուր առմամբ խաղաղ, µ³Ûó ոã հեշտ հարաբերություններ են պահպանում վրացիների հետ, սակայն ոմանք հայերին մեղադրում են քաղաքական ճգնաժամ հրահրելու մեջ: Իշխանամետ «Նոր Վրաստան» կուսակացության թեկնածուներից մեկը նույնիսկ հայտարարել է, որ հայերը փորձում են օգուտ քաղել Վրաստանի անկայուն վիճակից և հորդորել ներդրողներին այնպես փոխել նավթամուղի երթուղին, որ այն անցնի Հայաստանով: Իրոք որ կասկածամտության մակարդակը Վրաստանում այս օրերին բարձր է:

Թբիլիսիում Հայաստանի դեսպանությունը ստիպված էր հայտարարություն անել և մեկ անգամ ևս հավաստիացնել, որ Հայաստանի Հանրապետությունը չի ձեռնարկի ոչ մի քայլ, որը կարող է վնաս հասցնել Վրաստանի պետությանը կամ մեկնաբանվել որպես միջամտություն նրա ներքին գործերին: Դեսպանության մամլո հաղորդագրությունում նաև ասվում է. «Պաշտոնական Երևանը անընդունելի է համարում շահարկումները Վրաստանի էթնիկ հայ համայնքի մասին, որն անկեղծորեն շահագրգռված է իր երկրի ամբողջականությամբ և բարգավաճմամբ»:

Հայաստանի քաղաքական գործիչները ուշադիր հետևում են իրադարձությունների ընթացքին Վրաստանում: Նրանց համոզմամբ ընդդիմությունը Վրաստանում ավելի ուժեղ է, քան Հայաստանում:

«Մենք չկարողացանք մարդկանց փողոցներում պահել նույնիսկ մեկ շաբաթ (քաղաքական ցույցերի համար), - ասաց մի քաղաքական գործիչ: - Տեսե՛ք, թե ինչ են անում վրացիները»:

Այլ հարց է, թե ինչպես կանդրադառնա Վրաստանի ընդդիմության այս պայքարը երկրի վրա: Իրավիճակի պարադոքսն այն է, որ Շևարդնաձեին խիստ անհրաժեշտ են հրահանգներ գերտերություններից, սակայն ո՛չ Միացյալ Նահանգները, ո՛չ էլ Ռուսաստանը չեն կամենում (առնվազն մինչև այժմ) որպես միջնորդ հանդես գալ այս ճգնաժամում:

Մյուս պարադոքսն այն է, որ Շևարդնաձեն՝ այդ «Կովկասյան ³ ղվեսը», իր վարչակազմում չունի վստահելի կողմնակիցներ և ստիպված է օգնության համար դիմել Աջարիայի մահմեդական առաջնորդին: Վաղ թե ուշ վերջինս պահանջելու է վարձահատույց լինել դրա համար:

Սակայն այժմ հիմնական խնդիրը հայրենակիցների հետ ընդհանուր լեզու գտնելն է:

«Նույնիսկ չեչենների՝ այդ ըմբոստների հետ մենք կարողացանք ընդհանուր լեզու գտնել, - ասել է Շևարդնաձեն: - Եթե մենք և չեչենները կարողացանք հասկանալ միմյանց, ինչո՞ւ վրացիները չեն կարող հասկանալ միմյանց»: