лñà ϳݷݳÍÝ»ñÇó Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñÁ ÑáõÛë áõÝÇ, áñ ÇÝùÝ ¿ ÉÇÝ»Éáõ §Ñ³çáñ¹ ѳçáÕ³ÏÁ¦

Հայաստանում տարածված տարբեր վիճակախաղերի գործունեությունը սահմանափակող նոր օրենքի հեռանկարը ավելի է մեծացրել լոտոների ժողովրդականու-
թյունը, քանի որ դրանց կազմակերպիչները ձգտում են մինչև նոր օրենքի կիրառումը առավելագույն օգուտ քաղելու այս խաղամոլական խելահեղությունից:

Նոյեմբերի 7-ին Ազգային Ժողովում առաջին ընթերցմամբ ընդունվել է վիճակախաղերի մասին նոր օրենքի նախագիծը, որով նախատեսվում է 4 անգամ ավելացնել վիճակախաղերի կազմակերպման տուրքերը (տարեկան 25 միլիոն դրամից հասցնելով100 միլիոն դրամի): Բացի այդ, նոր օրենքը պահանջում է սահմանափակել վիճակախաղերի հեռուստատեսային գովազդի ժամանակը՝ մեկ ժամում 10 րոպեի փոխարեն այն հասցնելով 90 վայրկյանի:

ܳ˳·ÍÇ ³é³çÇÝ ÁÝûñóٳٵ ÁݹáõÝí»Éáõ անմիջական հետևանքն այն է, որ Երևանի փողոցների անկյունները վերածվել են միկրոխաղատների. քանի որ լոտոյատենդը սաստկացել է, պետք է առավելագույն շահույթ պոկել, քանի դեռ ավելի լիբերալ օրենքը չի կորցրել իր ուժը:

Լոտոների հաղթական շքերթը Երևանի կենտրոնական փողոցներով սովորական երևույթ է դարձել: Կարմիր ժապավեններով զարդարված և հատուկ կառուցված հարթակներում կանգնեցված մեծաթիվ մեքենանները գովազդվում են հեռուստատեսությամբ: Օրինակ՝ «Ավտոակնթարթ» հեռուստատեսային վիճակախաղը խաղարկում է 40 ավտոմեքենա, իսկ «Բարի դոմինոն» գայթակղում է խաղամոլներին 54 մեքենայով »ñÏáõ ³Ùëí³ ÁÝóóùáõÙ:

Փողոցի տեսարանները կրկնվում են հեռուստատեսությամբ, գրեթե անդադար գովազդները գայթակղում են մարդկանց քիչ ծախսով մեծ գումարների շահումով:

«Որ ալիքն ուզում ես միացրու, լսում ես այդ «տարան-տարան» կամ «տարոսը ձեզ լինի» արտահայտությունները: Իսկ այդ «Շահող լոտոն» պարզապես խելագարություն է, այդ ինչպե՜ս են հորդորում խաղի ¶անձարան փուլի մասնակիցներին՝ «թալանե՛լ, թալանե՛լ»: Երբ այդ գովազդները սկսվում են, անջատում եմ հեռուստացույցի ձայնը», բողոքում է 45-ամյա Սուսաննա Հարությունյանը:

Խաղամոլության ոգին առանձնապես ուժեղ է մեքենաներ ցուցադրող հարթակների մոտակայքում, որտեղ ներկայացված են «Լադա»-ի Ýáñ մոդելներ՝ 7 հազար դոլար արժողությամբ: Այստեղ առաջանում են հերթեր՝ նոր մեքենայով տուն վերադառնալու հնարավորության համար 300 դրամ վճարելու պատրաստ կամավորներից:

Լոտո խաղացողները 10 դրամանոց մետաղադրամներով խանդավառությամբ ջնջում են պաշտպանիչ շերտը՝ հուսալով, որ կբացվի շահող թիվը:

Աբովյանցի Յուրա Առուշանյանը ջանասիրաբար ստուգում է հենց նոր գնած տոմսերը: Նրան ուշադիր հետևում են 10-ամյա որդին` Արմենը, և կինը` Մարիամը: Նա այնքան կենտրոնացած է ստուգում, որ անգամ հրաժարվում է զրուցել çÝç»Éáõ ųٳݳÏ:

´³½Ù³ÃÇí µ³ÕÓ³ÉÇ §ÜÇí³¦-Ý»ñÇó Ù»ÏÁ, áñÁ ëå³ëáõÙ ¿ Çñ ѳçáÕ³Ï ïÇñáçÁ

«Ամեն օր լոտոյի 10 տոմս եմ գնում: Հավատում եմ, որ մի օր բախտս պիտի բերի, թե չէ չեմ գնի, չնայած երբեք չեմ շահել, շատ շատ՝ 1000 դրամ», ասում է Յուրան:

Նրա լավատեսությունը ընդհատում է մի տարեց կին ու բարկացած ասում. «Մեռա լոտոյի տոմս առնելով, բա ու՞ր է դրանց «Տարոսը ձեզ»-ը: Սո՛ւտ է, սո՛ւտ: Բոլորն էլ խաբում են»:

ԱԺ-Ç պատգամավոր Արտակ Առաքելյանը խորհրդարանի այն անդամներից է, որոնք մտահոգված են բնակչության վրա վիճակախաղերի ազդեցությամբ:

«Եթերում հաղորդումներն ընդհատում ու ցուցադրում են այդ անբովանդակ գովազդները, - ասում է Առաքելյանը: - Նրանցում օգտագործում են երեխաների, ինչը օրենքով հակացուցված է: Ցուցադրում են կիսամերկ աղջիկների, որոնք նստում են խաղարկվող մեքենաների վրա և առաջարկում շահել դրանք: Այս ամենը լրջորեն ազդում է մարդկանց հոգեվիճակի վրա»:

Ըստ Առաքելյանի հնարավոր է, որ ԱԺ-ի պատգամավորները հանդես գան նոր նախաձեռնությամբ՝ առաջարկելով ավելի կրճատել նոր օրենքի առաջին ընթերցման ընթացքում հավանության արժանացած ժամանակը: Որոշ պատգամավորներ գտնում են, որ անգամ օրական 12 րոպեն (նոր օրենքով թույլատրվող ժամանակը) չափազանց շատ է գովազդի համար:

«Մարդիկ ոգևորվում են այս գովազդներից և ծախսում են իրենց վերջին կոպեկը լոտոների վրա, - ասում է Առաքելյանը: - Պատկերացրեք թոշակառուներին, որոնք գնում են այդ տոմսերը և տանուլ տալիս: Սա հիվանդություն է, ինչպես թմրամոլությունը»:

Իսկ արմավիրցի Արմեն ¶րիգորյանը համոզված է, որ հեռուստատեսային վիճակախաղերի այս իրարանցումը բնորոշ է անցումային շրջանում գտնվող երկրների համար: «Եթե զարգացած երկրներում մարդիկ վիճակախաղերին վերաբերվում են ինչպես խաղի և լոտոների վրա չեն ծախսում իրենց վերջին փողերը, ապա այստեղ հակառակն է: Հաճախ վատնում են վերջին լուման ու ոչինչ չեն շահում»:

«Ընտանեկան լոտո»-ի գրասենյակի տնօրեն Վարդգես Վարդանյանը գոհունակությամբ է վերաբերվում նախատեսվող փոփոխություններին:

«Կկարգավորվի լոտոյի մրցակցային դաշտը և կմնան 2-3 խոշոր վիճակախաղեր», ասում է նա:

Իսկ «Բարի լոտո»-ի գործադիր տնօրեն Երվանդ Մարությանը դժգոհ է պետական տուրքերի բարձրացումից: Նրա հավաստմամբ ծանրանալու է վիճակախաղերով զբաղվող կազմակերպությունների վիճակը: Փոխարենը համաձայն է գովազդի սահմանափակմանը:

Ըստ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության լրատվության ծառայության տվյալների վիճակախաղով զբաղվելու իրավունք ունեն 9 կազմակերպություններ, որոնցից 7-ը հեռուստատեսային են:

Արտակ Առաքելյանը պնդում է, որ վիճակախաղերից առաջացած եկամուտների դաշտը և նրա ձևավորման մեխանիզմը անվերահսկելի են դարձել:

«Մարդիկ խաղարկում են էժանագին կենցաղային ապրանքներ, որոնք ներկրում են Հայաստան և լոտոների «ծածկի» տակ ներկայացնում են ավելի մեծ ծախսեր», բացատրում է նա:

Համաձայն գործող օրենքի վաճառվող տոմսերի 50%-ը պետք է շահում ունենա: Ø»Í Ùñó³Ý³ÏÝ ³íïáÙ»ù»Ý³Ý»ñÝ »Ý, ë³Ï³ÛÝ Ï³ñ»ÉÇ ¿ ß³Ñ»É Ý³և Ñ»éáõëï³óáõÛóÝ»ñ, Ñٳϳñ·ÇãÝ»ñ, ÷é»ñ, µçç³ÛÇÝ Ñ»é³ËáëÝ»ñ, í³ñë³ãáñÇãÝ»ñ: Վարդգես Վարդանյանն ասում է, որ իրենք ապահովում են 70-75 % շահում, հակառակ դեպքում մրցակցությանը չեն դիմանա, մինչդեռ պատգամավորները պնդում են, որ դա օրենքի խախտում է:

28-ամյա Արսեն Դուխանյանը արդեն 5 տարի լոտո է վաճառում: Փոքրիկ սեղանի մոտ, որը գտնվում է Աբովյան և Պուշկին փողոցների խաչմերուկում, նա կանգնում է առավոտյան ժամը 9-ից մինչև երեկոյան ժամը 5-ը: Նա ասում է, որ այդ աշխատանքը օգնում է իրեն պահելու իր ութ հոգիանոց ընտանիքը: Վաճառված յուրաքանչյուր տոմսից նա 20 դրամ է վաստակում:

«Այսօր վաճառել եմ 500 տոմս և վաստակել եմ 10000 դրամ: Մեկ տոմսի մեջ աշխատում եմ 20 դրամ», ասում է նա ու հետո ավելացնում լոտոյատենդի մաղթանքը՝ «Տարոսը ձեզ լինի»: