Կիրակի օրը Հայաստանում
կկայանան հերթական ընտրությունները, իսկ մենք բոլորս
գիտենք, թե դա ինչ է նշանակում:
Ճիշտ է, դա մի քանի հարյուր օտարերկրացիների համար
հնարավորություն է հարկատուների հաշվին լցվել քաղաք,
հայտնել աշխարհին, թե սա ինչ անհույս վայր է և հետո
վերադառնալ կատարյալ ընտրություններով իրենց երկրներն
ու նահանգները: Ինչպես օրինակ՝ Ֆլորիդա (քվեների
«թերի» հաշվարկի հայրենիքը):
Նրանցից մի քանի հարյուրն արդեն այստեղ են և այսօր
Երևանից ցրվելու են Հայաստանով մեկ՝ ինչպես քանոններով
զինված միանձնուհի- դաստիարակներ, որոնք պատրաստ
են պատժելու վատ վարքի համար:
Երեքշաբթի օրը կկարդանք նրանց զեկույցը: Ինչու՞
այդքան սպասենք: Ես հիմա ձեզ կասեմ, թե նրանք ինչ
են ասելու.
«...Վերջերս կայացած նախագահական ընտրությունների
ժամանակ արձանագրված զանգվածային խախտումների համեմատ
որոշակի առաջընթացով հանդերձ, խորհրդարանական ընտրությունների
ընթացքում գրանցված խախտումների քանակը բավական
է Հայաստանում ժողովրդավարական գործընթացի համար
լուրջ մտահոգություններ առաջ բերելու համար: Դիտորդների
մեծ մասն այն կարծիքին են, որ խախտումների նվազումն
ավելի շուտ արտացոլում է ավելի պասիվ վերաբերմունք
նվազ կարևոր ընտրությունների նկատմամբ, քան խոսում
է ընտրությունների գործընթացի իրական բարելավվման
մասին...»
Զեկույցներում կօգտագործվեն «լուրջ մտահոգություն»
և «առաջարկվում են էականորեն փոխել» տիպի արտահայտություններ:
Հետո այդ զեկույցների հեղինակներն օդանավ կնստեն
իրենց «լուրջ մտահոգություններով» և կվերադառնան
իրենց դրախտավայրերը շատ ավելի շուտ, քան այդ «էական
փոփոխությունների առաջարկները» կհասնեն քննարկման
սեղաններին:
Գրեթե չորս տարի այստեղ ապրելով, կարծում եմ,
որ իրավունք եմ վաստակել ասելու ձեզ, որ այդ դիտորդները
ճիշտ են: Այս երկիրն անհույս է, երբ խոսքը վերաբերում
է (այլ բաների թվում) ընտրություններին:
Իսկ ի՞նչ խթան կա փոփոխությունների համար: Հայերը
գուցեև մի քիչ դանդաղ են ընկալում ժողովրդավարական
գործընթացը, սակայն նրանք բնավ անխելք չեն: Իմ միտքը
հետևյալն է (հիմա, որ յուրացրել եմ այն իմ մի ընկերոջից,
իմն է դարձել).
Ինչու՞ պիտի Հայաստանը կարգի բերի իր ընտրական
համակարգը, եթե տնտեսությունը նման հզոր խթան է
ստանում ներկա պայմաններում: Ես չեմ խոսում կոռուպցիայի
կամ ստվերային տնտեսության կամ այլ նման բաների
մասին: Ես նկատի ունեմ հետևյալը.
Ամեն անգամ, երբ այդ մի քանի հարյուր օտարերկրացիներն
այցելում են նման փոքր երկիրը, դա պետք է ֆինանսական
բում առաջ բերի առնվազն մի քանի խոշոր ձեռնարկությունների
համար: Նրանք ճաշում են լավագույն ռեստորաններում,
իջևանում են լավագույն հյուրանոցներում, լավ աշխատավարձ
են տալիս թարգմանիչներին ու վարորդներին և օդանավի
հետադարձ տոմսեր են գնում:
Ես կարծում եմ, որ ընտրություններն ամեն հինգ
տարին մեկ անցկացնելը կարճատեսություն է և սահամանափակում
է հայկական բիզնեսի հնարավորությունները: Այս երկիրը
պետք է դիտորդների հավանությանը չարժանացող ընտրություններ
անցկացնի իր ամեն մի հնարավոր պաշտոնի համար:
Ընտրություններ ուսուցիչների համար, մարզիչների
համար, փողոց մաքրողների համար: Հնարավորությունները
շատ են:
Այդ նպատակով մեծ ընտրարշավները տասնամյակը երկու
անգամ անցկացնելու փոխարեն պետք է անցկացնել տարին
երկու անգամ, ընդ որում օրինականության այնպիսի
ակնհայտ ոտնահարումով (Աստված վկա, հայերը դրա փորձն
ունեն), որ միջազգային գործակալությունները այստեղ
մշտական ներկայացուցչություններ հիմնեն բարերաների
համար՝ բաց ժամկետներով պայմանագրերով և անսահմանափակ
լիազորություններով:
Իսկ այժմ ես ներկայացնում եմ իմ զեկույցը Եվրոպայի
անվտանգության և համագործակցության կազմակերպությանը,
Ազգային ժողովրդավարական հաստատությանը կամ որևէ
այլ հասցեատիրոջ.
Եթե ձեզ իսկապես «լրջորեն մտահոգում» է այն, ինչ
կատարվում է այս երկրում, ապա ասեք նախագահ Ռոբին,
որ եթե այս երկիրը իրեն ինչպես հարկն է չպահի, ապա
դուք կդադարեցնեք այստեղ ուղարկել իրենց աշխատանքի
վարձատրությունն ակնկալող հարյուրավոր դիտորդների,
որպեսզի վերջիններս նրա արարքների մասին «խաբար
տան» ամբողջ աշխարհին: Եվ դուք կտեսնեք, թե ինչպես
կաշխատի ժողովրդավարական գործընթացը:
|