Մեր հայ ընթերցողների համար ատամնաբուժական այս գործողությունն ավելի պարզ կարելի է ձևակերպել այսպես՝ «Shat, shat, shat vat. Shat»:

Դա է պատճառը, որ երբ դոկտոր Սեդրակն արտաբերեց այդ բառերը, իմ անութները վերածվեցին շատրվանների, իսկ ոտքերիս թաթերը կծկվեցին փոքրիկ սաղմերի նման: Նա ասաց, որ պետք է բուժվեն չորսը: (Shat, կամ նման մի բառ):

Ես տառապում եմ լայնորեն տարածված, սակայն մեծահասակների կողմից հազվադեպ խոստովանվող մի հիվանդությամբ, որը հայտնի է որպես «ուժեղ արտահայտված հիպոակտիվ մշտառկա տրավմատիկ չկարգավորվող էգոֆոբիա»:

«Ավելի լավ է սպանեք» տեսակի զոհերը տառապում են ատամնաբույժների նկատմամբ ահավոր սարսափով: Այդ պատճառով է, որ ես առաջին անգամ եմ հանդիպում դոկտոր Սեդրակին, թեև բնակվում եմ այստեղ արդեն երրորդ տարին:

Ատամնաբույժի մոտ ես գնում եմ այնպես, ինչպես եկեղեցի, այսինքն, երբ ինչ-որ սարսափելի բան է կատարվում (թաղում, արմատուղիներ): Նայեք «Նյու իմիջ» ատամնաբուժական կլինիկայում նոր բացված իմ գործին և կտեսնեք դրա տագնապալի հետևանքների ապացույցները՝ հանված ատամներ, ատամնապսակներ, ատամնապրոտեզներ, բութակներ, պտուտակներ... Բժիշկը նույնիսկ առաջարկեց ջարդել իմ ծնոտը և նորից վերականգնել իմ ատամնանստվածքը, որը պարզապես զմայլել էր նրան:

Ես ըմբոշխնում էի Զատկի ավանդական ձուկն ու բրնձով փլավը, երբ քառատամ կամուրջս, որ կրում էին մանուկ տարիքից, ծամելիս կոտրվեց ու չնայած զգալի ցավին, մտքովս անցավ, որ պետք է արագ սովորել, թե ինչպես են ասում «եթե ես մեռնեմ, խնդրում եմ, մի կարծեք, որ պատճառը ճաշն էր»:

Հաջորդ օրը գնացի դոկտոր Սեդրակի մոտ: Այսուհետ ես տեսնելու եմ նրան պարբերաբար ՝ առաջիկա վեց ամսվա ընթացքում:

Որպես «Ավելի լավ է սպանեք» տեսակի հիվանդ, ես ինձ առանձնապես չեմ կոտորել հայաստանյան ատամնաբուժությանը ծանոթանալու համար: Սակայն փողոցներում հաճախ եմ հանդիպել հետիոտների, երբ վերջիններս իրենց ծամածռված դեմքերը փաթաթած դուրս են եկել մեծ ատամով ցուցանակներ կրող այդ տանջախցերից:

Ես ձգտում չունեի անձամբ տեղեկանալու, թե ինչպես է այս գիտությունը կիրառվում մի երկրում, որտեղ տառապանքներ կրելը համարվում է ազնվականին վայել:

Սակայն ես շատ ուրախ եմ հայտնելու, որ «Նյու իմիջ» ատամնաբուժական կլինիկան ձեր պապիկների «atamnabuzharan»-ը չէ:

Հաստատությունը, որը ես այցելեցի, կարող էր լիներ մարզա-առողջական կենտրոն՝ այն մեծ բացառությամբ, որ այստեղ կային սուր առարկաներ և գործիքներ, որոնք էմալը շաղափող մետաղի շատ որոշակի ձայներ են արձակում:

40 տարվա յուղազարդ պատերով «պերաշկու» տաղավարի հարևանությամբ գտնվող ատամնաբուժական կլինիկայի հատակն այնքան մաքուր է, որ դրա վրայից կարելի է տառացիորեն բան վերցնել և ուտել (իսկ ուտելը հենց իմ այստեղ գալու նպատակն է):

Կլինիկան հիմնադրել են Կալիֆոռնիայի հայ ատամնաբույժները, և այն այնպիսի տպավորություն է թողնում, կարծես ինչ-որ մեկը պարզապես պոկել է այն Լոսի Սանսեթ բուլվարից և «ճպպացրել» է Եզնիկ Կողբացու փողոցի վրա:

Ես պառկած եմ անթերի մաքուր կաշվե բացովի բազկաթոռի վրա, երբ քույրը սաթագույն մթնեցրած ակնոց է դնում աչքերիս՝ պայծառ լույսից պաշտպանելու համար (ու թերևս, որպեսզի մտածեմ, որ ամեն ինչ վարդագույն է): Բժիշկն ինչ-որ դոնդողանման նյութ է քսում լնդերիս, և ես նույնիսկ չեմ զգում, թե ինչպես է ասեղը գտնում իր թիրախը:

Քիչ անց բերանս վերածվում է ատամնա-վիրաբուժական գործիքների տուփի: Էլ ինչ ասես, որ այստեղ չկա՝ թուլացած կտրիչը բռնած աքցան, լեզվիս վրա ոստնակի նման նստած ռետինի շերտով ինչ-որ սարք, ծնոտներիս միջև տեղադրված հաստ ռետինե մի հարմարանք՝ որպեսզի առանց որևէ ջանքի բերանս բաց պահեմ:

Այս պատկերը շատ հեռու է նրանից, ինչ կարող է թվալ ձեր երևակայությանը՝ Հայաստանը և բերանի խոռոչի վիրաբուժությունն իրար կապելիս: Հնարավոր է, որ ես զգայապատրանքների գրկում էի, սակայն պատրաստ էի երդվել, որ ատամնաբուժական բազկաթոռից նույնիսկ դասական երաժշտության հնչյուններ էին գալիս:

Իմ ֆոբիան մասամբ բացատրվում է նրանով, որ ատամնաբույժները համառորեն քայլ առ քայլ նկարագրում էին իրենց գործողությունները: Երբ Նահանգներում ինձ զոռով գամում էին ատամնաբուժական բազկաթոռին, բժիշկը միշտ սկսում էր մոտավորապես այսպես. - «Իսկ հիմա, Ջոն, մենք կսղոցենք հետին չգիտեմինչը և կթափանցենք անդրաեսիմինչագագաթը, հետո կկարենք հիպոթորաքսը հետքթային էպիմանդուլային»:

Կարծես թե՝

Ա. Դա ինձ հետաքրքրում է:
Բ. Դրանից թեկուզ մի բառ հասկանում եմ:

Ձեզ դա նույնպե՞ս անհանգստացնում է: Ահա մի խորհուրդ. բուժեք ձեր ատամները մի երկրում, որի լեզուն չեք հասկանում: (Թեև դոկտոր Սեդրակը վարժ խոսում է անգլերեն, նա ինձ պարզապես խնայեց):

Ձեզ, իհարկե, հետաքրքրում է գինը: Անկեղծ ասած, տեղաբնակների մեծ մասը ցավոք չեն կարող թույլ տալ իրենց օգտվել այս կլինիկայից: Սակայն կարող եմ ասել ձեզ, որ վեց ամիս հետո ես հաստատ կարող եմ հինգ տարով մոռանալ իմ ատամների մասին և դրա համար ես վճարել եմ ավելի քիչ, քան դա ապահովագրությամբ կնստեր ինձ վրա Նահանգներում:

Ճիշտն ասած, ես մտածում եմ այն մասին, որ կարելի է միանալ դոկտորի հետ և նոր ճամփորդական ընկերություն բացել: Ըստ իմ հաշվարկների, սփյուռքի հայերը, օրինակ Ֆրեզնոյից, կարող են երկու շաբաթով գալ Երևան, օթևանել որևէ լավ հյուրանոցում, ենթարկվել բերանի խոռոչի մանրակրկիտ զննման ու բուժման, տեսնել ազգականներին, շրջագայել Հայաստանով և վերադառնալ տուն՝ ծախսելով ավելի քիչ, քան կարժենա մի լուրջ ատամնաբուժական գործողությունն Արևմուտքում: Գումարի տարբերությունը կարող է գնալ անվճարունակ խավի ատամնաբուժական սպասարկման հիմնադրամի ֆինանսավորմանը:

Կարծում եմ, կաշխատի: Իսկ գուցե և գլուխս դեռ նովոկայինի ազդեցության տակ է: