Ընտրությունների օրը՝ չորեքշաբթի, Երևանի Արաբկիր թաղամասի բնակչուհի Լուիզայի դուռը թակեցին և առաջարկեցին 5000 դրամ (մոտ 8,6 դոլար), եթե նա ստորագրի համաձայնագիր, որ քվեարկելու է նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի օգտին:

Հյուրերը գրանցեցին Լուիզայի անունը և անձնագրի համարը: Լուիզան վերցրեց գումարը և նրան մեքենայով տարան ընտրատեղամաս:

«Այսպես թե այնպես, պատրաստվում էի քվեարկել Քոչարյանի օգտին, - ասաց նա ավելի ուշ, - իսկ փողը ոչ մեկին չի խանգարի»:

Քվեների դիմաց գումար առաջարկելն օտարերկրյա դիտորդների գրանցած խախտումների թվում են: Հաշվի առնելով այդ խախտումները, դիտորդները եզրակացրին, որ 2003 թվականի նախագահական ընտրությունների առաջին փուլը չի համապատասխանում ժողովրդավարական ընտրությունների միջազգային չափանիշներին:

Ստեփան Դեմիրճյանի վստահված անձը բողոքել է, որ Էջմիածնի թիվ 26/0710 ընտրատեղամասում առավորտյան ժամը 8:30-ի մոտ, երբ արդեն քվեարկել էին շուրջ 30 ընտրողներ, հայտնվեց մի խումբ և տուփի մեջ լցրեց 80-ից ավելի նախապես լրացված քվեաթերթիկներ:

Մեղադրանքը տեղում գրանցել է օտարերկրյա դիտորդների խումբը: Նմանատիպ խախտումների մասին են հայտնել Էջմիածնի երեք այլ ընտրատեղամասերից երեկոյան ժամը 6:30-ի շրջանում:

Էջմիածնի թիվ 2 դպրոցի ընտրատեղամասում Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության կողմից դիտորդ Ելենա Պարոնյանը հայտնել է, որ մի խումբ մարդիկ, այդ թվում Էջմիածնի քաղաքապետ Հակոբ Հակոբյանը և Ռոբերտ Քոչարյանի ընտրարշավի տեղական շտաբի ղեկավար Հրաչիկ Աբգարյանը, «շրջապատեցին քվեատուփը: Ու՞մ բողոքես, բոլորի բերանները փակում են: Ծիծաղելով իրենց գործն արեցին՝ գնացին»:

Մեկ այլ տեղամասի մի վստահված անձ, որը ցանկացավ անանուն մնալ, ասում է, որ շուրջ 30 «թիկնեղ տղամարդիկ» երեք շարքով շրջափակել են քվեատուփը, և «նրանց գցած քվեաթերթիկների քանակը համապատասխանում է այն մարդկանց թվին, որոնք գրանցված են Հայաստանում, բայց ապրում են այլ երկրներում: Նրանք նախապես են իրենց հաշվարկներն անում»:

Բողոքներն ուղղվել են ընտրական հանձնաժողովի նախագահ Սեյրան Մելքոնյանին, որն ասել է. - «Նրանք դուրս եկան՝ գնացին առանց որևէ բան ասելու: Ես էլ չեմ կանխել: Ես ի՞նչ կարող էի անել»:

«ԱրմենիաՆաուի» խմբագրությունն ահազանգ է ստացել Երևանի թիվ 172 դպրոցից, որտեղ անհայտ մի տղամարդ վերարկուի տակից հանել է մի խուրձ քվեաթերթիկներ և լցրել քվեատուփի մեջ:

Այս տեղամասում Դեմիրճյանի վստաված անձ Կամո Ավետիսյանի վկայությամբ, քվեատուփ են լցրել մոտ 200 կեղծ քվեաթերթիկներ:

«Ընտրությունը քոնն է» Հասարակական կազմակերպության դիտորդ Աննա Արզաքանյանն ասաց, թե ականատես է եղել քվեատուփը լցոնելուն: Իսկ տեղում գտնվող ոստիկանությունը չի միջամտել, չնայած այդ իրավուքն ուներ: Հանձնաժողովի նախագահ Լիաննա Մկրտչյանն ասում է, որ ինքը զրուցում էր և ոչ մի բան չի տեսել:

Ընդդիմության հինգ թեկնածուներ նամակ են ուղղել Ընտրական հանձնաժողովին, որում նշված են 10 խախտումներ, այդ թվում՝ մահացած մարդկանց անունները քվեացուցակներում ընդգրկելու մեղադրանքներ:

Նամակում նաև նշվում է, որ Օհանավան գյուղում մի խումբ երիտասարդներ փորձել են քվեաթերթիկներ լցոնել քվեատուփի մեջ, իսկ երբ դա նրանց չի հաջողվել՝ գողացել են տուփը:

Թեկնածու Վազգեն Մանուկյանը գնահատել է ընտրությունների ընթացքը 2003 թվականին որպես ավելի վատ, քան 1996-ին և 1998-ին: «Ես շատ տեղեկություններ ունեմ, - ասել է նախկին վարչապետը, - 1996-ին հավանաբար խախտումներ կային՝ քվեատուփերը լցոնում էին, սակայն այն ժամանակ խախտումները հիմնականում կատարվեցին արձանագրությունների միջոցով: Սա կազմակերպվում է իշխանությունների կողմից միտումնավոր՝ տոկոս ապահովելու համար»:

Թիվ 40 ընտրատեղամասում Մանուկյանի վստահված անձ 27-ամյա Ադրինե Ավագյանն ասում է, որ հարձակման է ենթարկվել, երբ փորձել է մի մարդու թույլ չտալ բազմաթիվ քվեաթերթիկներ լցոնել քվեատուփի մեջ:

«Այդպես էլ չկարողացա նրա ձեռքից պոկել քվեաթերթիկները, - ասում է Ավագյանը, - Նա ինձ գցեց գետնին և շարունակում էր հայհոյանքներ տալ և հարվածներ հասցնել»:

Ընտրական հանձնաժողովի անդամ Վեներա Ստեփանյանն ասում է, որ Նաիրի Զարյանի անվան դպրոցում տեղակայված իր ընտրատեղամասում ընտրությունները խաղաղ են ընթացել միչև այն պահը, երբ փակմանը մնացել էր կես ժամ:

Երեկոյան 7:30-ի մոտ «լցվեցին մոտ 20 հոգի ու իրարանցում առաջացրին՝ կանգնում էին քվեատուփի մոտ, ասում էինք հեռացեք, չէին հեռանում: Հետո լույսը հանգեց և աղմուկ բարձրացավ»:

Նուբար Գևորգյանը, որի պարտականությունն էր հետևել քվեատուփին, ասում է, որ տղամարդիկ փորձում էին խլել քվեատուփը:

«Որ լույսն անջատվեց, ձեռքս դրեցի տուփի վրա, որ հրեցին էն կողմ, էլ չտեսա ինչ կատարվեց», - ասաց Գևորգյանը ցույց տալով վնասված ձեռքը:

(Նույն դպրոցի երկրորդ հարկում գտնվող մեկ այլ տեղամասում ժամը 4-ի մոտ վստահված անձանցից մեկը հետապնդել է, սակայն չի կարողացել բռնել մի երիտասարդի, որն, ինչպես ասում են, մի քանի քվեաթերթիկ է լցրել քվեատուփի մեջ:)

Հայոց լեզվի ուսուցչուհի և «Ընտրությունը քոնն է» կազմակերպության դիտորդ Սոֆելյա Վարդանյանին լցոնողները մի կողմ են հրել: Միջադեպից հետո նա լալիս էր վիրավորանքից և դողում վախից:

«Ես մինչև հիմա հարգում էի Քոչարյանին, - ասում է նա, - Հիմա զզվում եմ: Ո՞նց պիտի Էս կեղծիքներն արձանագրեմ: Սուտ չեմ կարող գրել, իսկ ճիշտն ասելուց վախենում եմ: Ո՞վ իմանա, ով ով է: Որդիս այս դպրոցն է հաճախում, հանկարծ նրան վնաս չտան»:

Վստահված անձինք և հանձնաժողովի անդամները բացել են տուփը, որպեսզի ուսումնասիրեն ճմրթված քվեաթերթիկները, և պարզել են, որ դրանք հօգուտ Քոչարյանի են: Պարզվել է, որ թեև քվեաթերթիկների վրա կային հանձնաժողովի անդմաների ստորագրությունները, քվեաթերթիկները հաստատող կնիքը ուրիշ տեղամասի եղել:

(Ընտրությունների նախորդ գիշերը հանձնաժողովի անդամները ստորագրում են քվեաթերթիկները, որոնք այնուհետև տեղադրվում են սեյֆի մեջ: Քվեարկության ժամանակ հանձնաժողովի մեկ այլ անդամ, և ոչ թե նա, ով ստորագրել է քվեաթերթիկները, կնքում է թերթիկը քվեարկողի ներկայությամբ, որը գցում է այն քվեատուփի մեջ: Հնարավոր է, որ ինչ-որ մեկը գիշերը վերցրել է ստորագրված քվեաթերթիկները, հուսալով, որ հանձնաժողովի անդամները կնայեն միայն ստորագրություններին, և ոչ թե կնիքներին: Ինչևէ, սխալ կնիքով 150 քվեաթերթիկ անվավեր է ճանաչվել):

Ժաննա Անտոնյանը Երևանից ասում է, որ ոչ իր, ոչ էլ իր 25-ամյա դստեր անունները ցուցակներում չկային, իսկ իր 7 տարի առաջ մահացած ամուսնու անունը կար: Նա ասաց, որ չի գնալու դատարան իր անունը վերականգնելու համար:

«Ես իսկապես հոգնել եմ անել դա բոլոր ընտրությունների ժամանակ, - ասում է նա, - Ինչ ուզում են, թող իմ քվեի հետ անեն»: