«Ինչ ընտրություն, երբ ընտանիքիս անդամներից միայն ես եմ մնացել Հայաստանում», - ասում է գորիսեցի թոշակառու տիկին Նինան, որը շատերի նման չգիտի, թե երբ են վերադառնալու իր զավակներն ու թոռները:

Սոցիալական և տնտեսական պայմանները շատ ընտանիքներ են բաժանել Հայաստանում, և հազարավոր մարդիկ աշխատանք գտնելու հույսով մեկնել են արտասահման:

Սակայն հաջորդ չորեքշաբթի կայանալիք նախագահական ընտրություններում նույնիսկ նրանք, ովքեր մեկնել են երկրից, հնարավորություն կունենան օգտվել ընտրության իրենց իրավունքից:

Հայաստանի ցանկացած քաղաքացի կարող է քվեարկել՝ ներկայացնելով անգամ նախկին խորհրդային անձնագիրը և գրանցվելով համապատասխան ընտրատարածքում:

«Այս տարվա նախագահական ընտրություններին կարող են մասնակցել անգամ հանրապետությունից անօրինական կերպով մեկնած քաղաքացիները», - ասում է ՀՀ Արտաքին գործերի նախարարության մամլո խոսնակ Ձյունիկ Աղաջանյանը:

Արտերկրում բնակվող մեր համերկրացիների համար 34 քաղաքներում ստեղծվել են 36 ընտրատեղամասեր: Հաշվի առնելով, որ Լոս-Անջելեսում և Մոսկվայում գոյություն ունեն հայկական մեծ համայնքներ, այդ քաղաքներում ստեղծվել են երկուական ընտրատեղամասեր:

«Ընտրական տեղամասեր կարող ենք ստեղծել միայն այն քաղաքներում, որտեղ Հայաստանն ունի կամ դեսպանատուն կամ հյուպատոսարան, - նշում է Ձյունիկ Աղաջանյանը, - Նախագահի բոլոր թեկնածուների մասին ամբողջական տեղեկություններ նրանք կարող են ստանալ տվյալ երկրում Հայաստանի ներկայացուցչությունից, ինչպես նաև ինտերնետային ցանցից»:

Արտերկրում բնակություն հաստատած Հայաստանի քաղաքացիներին հուզող խնդիրներից ամենահրատապը հայրենիքում աշխատատեղերի ստեղծման և երկքաղաքացիության հարցերն են: Սակայն երկքաղաքացիության ընդունումը կախված է ոչ միայն նախագահից, այլև սահմանադրական փոփոխություններից, որոնք, ըստ օրենքի, կարող են արվել միայն հանրաքվեի միջոցով:

Նախորդ նախագահական ընտրություններին մասնակցել է արտերկրում բնակվող Հայաստանի մոտ 15000 քաղաքացի, որը ցածր ցուցանիշ է, եթե հաշվի առնենք երկրից մեկնած քաղաքացիների մեծ թիվը: Սակայն չմասնակցելու պատճառը հիմնականում ընտրական տեղամասերի հեռավորությունն է:

Բելգիայում ապրող Պայծառ Գալստյանն ասում է, որ չնայած ցանկությանը, չի գնալու ընտրությունների, քանի որ 5-6 ժամվա ճանապարհ պետք է անցնի, որպեսզի հասնի Բրյուսել:

«Անշուշտ մենք իրատեսական չենք համարում այն, որ Սիբիրում ապրող հայն իր բոլոր գործերը կթողնի, գումար կծախսի և կգա Մոսկվա ընտրելու համար, բայց նաև չենք կարող ընտրական տեղամասեր ստեղծել երկրագնդի բոլոր քաղաքներում», - ասում է Աղաջանյանը:

Ըստ Ազգային վիճակագրական վարչության տվյալների, վերջին տասը տարիների ընթացքում Հայաստանից մեկնել է 700000 հայ, սակայն «Սոցիոմետր» անկախ սոցիոլոգիական կենտրոնի տվյալների համաձայն, արտագաղթածների թիվն ավելի մեծ է՝ մոտ 1,5 միլիոն:

«Սոցիոմետր» անկախ սոցիոլոգիական կենտրոնը 2002 թ. հոկտեմբերից մինչև հունվար անցկացրել է հարցում և պարզել է, որ այսօր երևանաբնակների միայն 10-11 տոկոսն է մտադիր մեկնել:

«Այս թիվը չափազանց հուսադրող է, քանզի 10 տարի առաջ բնակչության 80 տոկոսն էր իր ապագան կապում արտերկրում ապրելու և աշխատելու հետ», - ասում է կենտրոնի տնօրեն Ահարոն Ադիբեկյանը:

Բնակչության արտագաղթի հիմնական պատճառը գործազրկությունն է, սակայն եթե արտագաղթի պատճառները քիչ են, ապա հետևանքները բազմաթիվ են:

Կոլորադոյում (ԱՄՆ) ապրող Մարիաննայի կարծիքով ընտրատեղամասեր ստեղծելու փոխարեն ավելի լավ կլիներ բարելավել կենսապայմանները Հայաստանում:

«Արտագաղթի սարսափելի աճը պետք է կանգնեցնել ոչ թե օդանավի տոմսի գները բարձրացնելով կամ դեսպանատներում դիմումները մերժելով, այլ ժողովրդի համար բարենպաստ պայմաններ ստեղծելով»:

Իսկ ներկայումս Գերմանիայում բնակվող Արմինե Աբրոյանն ասում է, որ օգտվելու է ընտրելու իր իրավունքից, թեև այլևս Հայաստանում չի ապրում:

«Ընտրությունների գնալը մեր պարտքն է հայրենիքի նկատմամբ, որն անպայման պետք է կատարենք», - ասում է նա: