Վրաստանում պայքարն իշխանության համար կսկսվի շուտով՝ նույնչափ å³ïϳé»ÉÇ ï³ñÇùÇ Ñ³ë³Í Էդուարդ Շևարդնաձեին նախագահի պաշտոնում փոխարինելու համար: Ի տարբերություն Ադրբեջանի, որտեղ Ալիևների փոխատեղությունը բավականին չարչրկվել էր, ոչ ոք չի կանխատեսում, թե ով կամ ինչպես իշխանության կգա Թբիլիսիում: Դա այնքան էլ անսովոր չէ. 1999 թվականի սկզբին քչերն էին լսել Վլադիմիր Պուտինի մասին, իսկ տարվա վերջին նա արդեն Ռուսաստանի գործող նախագահն էր: Սակայն ով էլ հաղթի Վրաստանում, ամենայն հավանականությամբ տարիքով ավելի մոտ կլինի Ռոբերթ Քոչարյանին և Իլհամ Ալիևին, քան Էդուարդին ու Հեյդարին:

Շևարդնաձեն և Ալիևը հագեցած են խորհրդային վարչակարգով և ղեկավարման մեթոդներով, նրանք գիտեն, թե ինչպես կառավարեն կենտրոնից և լավատեղյակ են քաղաքական գոյատևման խաղի կանոններին: Այս առումով Ýáñ³ÝÏ³Ë Հայաստանը տարածաշրջանում եզակի երկիր է, քանի որ այն չի դիմել իր նախկին կոմունիստական ղեկավարի օգնությանը, երբ վիճակը երկրում ծանրացել է, թեև բավականին մոտ էր դրան (ոմանք շարունակում են պնդել, որ ավելի քան մոտ էր), երբ 1998 թվականի նախագահական ընտրություններում Քոչարյանը մրցակցում էր հանգուցյալ Կարեն Դեմիրճյանի հետ: Քոչարյանը միշտ էլ առանձնացել է տարածաշրջանում նրանով, որ իշխանության է եկել ոչ-ավանդական և անսպասելի ճանապարհով:

Սակայն շուտով նա կդառնա կովկասյան հանրապետությունների ամենաավագ քաղաքական ղեկավարը: Նա կլինի ամենափորձվածը քաղաքական ղեկավարների երիտասարդ սերնդում, որոնց ձևավորվան մեջ վճռորոշ դեր են խաղացել ոչ թե խորհրդային անցյալը, այլ էթնիկական հակամարտությունները, տնտեսության փլուզումը և ազգային զարգացման անորոշ հեռանկարը: Նրանք բոլորը կունենան միանման պատմա-քաղաքական պաշար, և հարցը կլինի հետևյալը. կբերի, արդյո՞ք, այդ միանմանությունն այդ երկրներին մի ընդհանուր լեզվի, որը հնարավորություն կտա նրանց դիմագրավել ժամանակի մարտահրավերներին:

Ինչպիսի՞ն կլինի Քոչարյանի արձագանքն իր նոր, ավելի բարձր կարգավիճակին: Արդյո՞ք դրանից նա ավելի համարձակ կդառնա տարածաշրջանում խաղաղության և կայունության իր որոնումներում: Թե՞ կդառնա ավելի զգուշավոր՝ բախվելով անկանխատեսելի և պոտենցիալ անկայուն վարչակարգի հետ:

Ինչպե՞ս կփորձի ամրապնդել իր իշխանությունն Ալիև կրտսերը: Խաղարկելով կոշտ ազգայնական խաղաքարտը Ղարաբաղի հարցում, թե՞ առաջնորդվելով ազգային շահով, որի տեսանկյունից Կովկասի բոլոր երկրների և ժողովուրդների կյանքի իրական բարելավման գլխավոր նախապայմանը խաղաղության երաշխիքն է:

Պետք է հուսալ, որ հայաստանյան ռազմավարները մոդելավորել են Ադրբեջանում իշխանափոխությանը հաջորդող հնարավոր սցենարները: Որ նրանք տեսնում են, թե որտեղ ինչ հնարավորություններ և խոչընդոտներ կան: Տարածաշրջանում հաստատվում է նոր իրավիճակ, որը վերջնականապես կպարզի, ունի արդյոք Քոչարյանն այն, ինչ անհրաժեշտ է պետական գործիչ դառնալու համար, թե նրա հավակնությունները և ունակությունները շատ ավելի նեղ սահմաններ ունեն:

Այս միտքը կարող է տարօրինակ թվալ՝ հաշվի առնելով կասկածների այն ալիքը, որ ուղեկցում է Քոչարյանին մարտին կայացած և նրան պաշտոնավարման երկրորդ ժամկետ ապահոված կոռուպցված ընտրություններից հետո: Ընդդիմադիր կուսակցությունները Քոչարյանին պաշտոնանկ անելու նոր փորձ են նախապատրաստում, իսկ նրա և Հայաստանի միջազգային վարկանիշները հազվադեպ են այսքան ցածր եղել, եթե երբևէ եղել են: Սակայն տարածաշրջանը թևակոխում է արտասովոր ժամանակներ, և կարող են տեղի ունենալ տարօրինակ բաներ: Բավական է նայել Ադրբեջանին: