ܳ˳·Í»ñÇó Ù»ÏÁ ݳ˳ï»ëáõÙ ¿ ÑëÏ³Û³Ï³Ý ³å³Ï» ³ÉÇù ï»Õ³¹ñ»É γëϳ¹Ç ·³·³ÃÇÝ:

Տասնամյակներ շարունակ Կասկադի համալիրը՝ իր մոտ 800 սպիտակ աստիճաններով, որոնք քաղաքի կենտրոնը կապում են բարձունքի վրա գտնվող «Հաղթանակի զբոսայգու» հետ, եղել է Երևանի դեմքը որոշող կառույցներից մեկը:

Սակայն վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում այս մեծածավալ կառույցը դարձել է երևանցիների աչքի փուշը, քանի որ շինարարությունը մնացել էր անավարտ, իսկ աստիճանները կարծես կես քայլում կանգ էին առել, երբ սպառվել էին փողերը: Իր ընդհատված զարգացման մեջ ժանգոտում ու փչանում էր շինությունը՝ այդպես էլ չկարողանալով հպարտորեն զբաղեցնել մայրաքաղաքի կենտրոնում իր համար նախատեսված տեղը:

Սակայն Կասկադը նոր շունչ է առել: Վազում են շարժասանդուղքները՝ տանելով նրանց, ովքեր չեն ցանկանում մարտահրավեր նետել Հայաստանի արևին՝ ոտքով բարձրանալով այս զառիվեր աստիճաններով: Ամենուր հարդարման աշխատանքներով զբաղված շինարարներ են: Վերջերս նույնիսկ ծաղիկներ են տնկվել այնտեղ, որտեղ տարիներ շարունակ աղբ ու մոլախոտից բացի ուրիշ ոչինչ չկար:

Կասկադի մուտքի մոտից՝ Երևանը նախագծած ճարտարապետ Թամանյանի հոյակապ արձանի երկայնքով, ջրատար նոր խողովակները ջուր են սփռում շրջապատող խոտ ու կանաչի վրա՝ ընդհուպ մինչև Բոտերոյի արտասովոր «Կատուն»:

Պարզ է, որ շուտով (իհարկե, երևանյան շինարարական ստանդարտներով) Կասկադը վերջապես կհասնի այն նշանակալի կարգավիճակին, որից զրկվել էր Խորհրդային Միության փլուզումից հետո ֆինանսավորման բացակայության պատճառով:

Կասկադը պսակող գոհարը կլինի 20-30 միլիոն դոլար արժողությամբ թանգարանը, որում նախատեսում են մշտական ցուցադրության հանել աշխարհի խոշորագույն արվեստագետների գործերը:

Ժամանակակից արվեստի թանգարանը, որը կրում է Կասկադի վերակառուցման ծրագրի ֆինանսավորող բարերար Ջերարդ ¶աֆեսճյանի անունը, բազմամիլիոնանոց համալիր է լինելու: Այնտեղ է ցուցադրվելու ¶աֆեսճյանի ապակե գործերի անձնական հավաքածուն, որի կազմում են հանրահայտ Ստանիսլավ Լիբենսկիի և Յարոսլավա Բիխտովայի գործերը: Այս երկու քանդակագործների մոնումենտալ արձաններն ընդարձակել են ապակու կիրառման սահմանները:

Սակայն չնայած իր բոլոր բարի մտադրություններին, թանգարանի ստեղծման ծրագիրը ոմանք ընդունում են քննադատաբար՝ հայտարարելով, որ առաջարկված երեք նախագծերից և ոչ մեկը հարմար չէ Երևանում թանգարան կառուցելու համար:

Հուլիսի 29-ին մամլո ասուլիսի էին հրավիրել Հայաստանի ստեղծագործական միության անդամները (ճարտարապետների, նկարիչների, գրողների, թատերական գործիչների և կոմպոզիտորների միությունները), որպեսզի իրենց դժգոհությունն արտահայտեն «¶աֆեսճյան հիմնադրամի» ավելի վաղ ներկայացրած նախագծերի կապակցությամբ:

Ինչպես բնորոշ է նման մեծ ծրագրերին, անցյալ տարվա վերջում հիմնադրամը հայտարարեց թանգարանի նախագծի և շինարարության միջազգային տենդեր: Ներկայացված 35 հայտերից ընտրվեցին երեքը (Նյու Յորքից, Ռոտերդամից և Վիենայից), որոնցից էլ կընտրվի հաղթողը:

²ÛëåÇëÇÝ Ï³ñáÕ ¿ ÉÇÝ»É Î³ëϳ¹Ç ï»ëùÁ í»ñ¢Çó »ñ»ù ï³ñÇ Ñ»ïá:

Ցանկացած ընտրություն խորհրդային ոճի կառույցներով գերիշխող այս տարածքում առաջ կբերի արմատական փոփոխություններ կառույցների մեծ մասում տիրապետող ճարտարապետական լուծումների առումով:

Քանի որ ապակու հավաքածուն լինելու է թանգարանի գլխավոր բաղադրիչը, ամենայն հավանականությամբ դրա ձևավորման մեջ կօգտագործվեն ապակ» քանդակներով լուծումներ, որոնցից մեկը կպսակի Կասկադը օվկիանոսի հսկայական ապակե ալիքի տեսքով:

«Ներկայացված նախագծերը հետաքրքիր են, բայց ոչ մեր քաղաքի համար, - ասում է Ճարտարապետների միության նախագահ Մկրտիչ Մինասյանը: - Այն կարող է դրվել Տոկիոյում կամ այլուր, բայց ոչ այստեղ, մենք կորցնում ենք մեր հայկական դեմքը, մեր ճարտարապետության ավանդույթները»:

Շարունակելով Մինասյանն ասաց, որ անհրաժեշտ էր խորհրդակցել Կասկադը նախագծած ճարտարապետների՝ Ջիմ Թորոսյանի, Սարգիս ¶յուրզադյանի և Ասլան Մխիթարյանի հետ:

Ըստ հանդիպման կազմակերպիչների, միայն օտարերկրացիների կարծիքների վրա հիմնվելը կնշանակեր «հայ ճարտարապետներին անտեսելով աղավաղել հայկական ճարտարապետական կառույցի տեսքը»:

«Սա հեղինակային իրավունքների ոտնահարում է: Ինչպես կընդունի, օրինակ, Նկարիչների միության նախագահ Կարեն Աղամյանը, եթե նա մի նկար նկարի, իսկ ուրիշը գա, կողքի անկյունում կատու նկարի կամ չգիտեմ ինչ», - ասում է Թատերական գործիչների միության նախագահ, Պարոնյանի անվան թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Երվանդ Ղազանչյանը:

Ասուլիսին ներկա Երևանի գլխավոր ճարտարապետ Նարեկ Սարգսյանը պաշտպանեց նախագիծը՝ ասելով, որ ԱՄՆ-ում շատ քաղաքներ են հավակնել ¶աֆեսճյանի թանգարանին, և հայաստանցիները պետք է ուրախ լինեն, որ նա ընտրել է Հայաստանը:

Երբ հուլիսի 18-ին հիմնադրամն ի ցույց դրեց 3 նախագծերը, հիմնադրամի գործադիր տնօրեն Ջոն Ուոթերսը շեշտեց, որ թանգարանային համալիրը կդառնա մշակութային կենտրոն և կնպաստի տուրիզմի զարգացմանը:

Արվեստաբան Հենրիկ Իգիթյանի կարծիքով թանգարանի շնորհիվ Հայաստանը կհայտնվի միջազգային արվեստագիտական քարտեզի վրա:

«Նման հավաքածու ընդգրկող թանգարան չկա ոչ միայն տարածաշրջանում, այլև ԱՊՀ երկրներում, - ասաց Իգիթյանը: - Օրինակ՝ Պիկասոյի գործերից միայն Սանկտ-Պետերբուրգում կա, իսկ ապակու ժամանակակից հավաքածուÝ և արվեստի կարկառուն դեմքերի ստեղծագործությունները տեսնելու համար ԱՊՀ երկրների արվեստագետների համար առավել հարմար է գալ Հայաստան, քան ԱՄՆ»:

Ոչ բոլոր ճարտարապետներն են այն կարծիքին, որ նոր նախագիծն ³Ýընդունելի է:

«Այս նոր կառույցը հետաքրքիր հակադրություն կլինի երևանյան քարե ծանր շինություններին», - ասաց ճարտարապետ Արմեն Նահապետյանը:

«Որքան էլ այս կառույցն իրականացվի ժամանակակից լուծումներով, այն կներդաշնակի Երևանի ընդհանուր ոճին և կպարունակի հայկական ճարտարապետությանը բնորոշ տարրեր», - ավելացրեց հիմնադրամի գործադիր տնօրեն Ուոթերսը:

Պատասխանելով այն հարցին, թե ինչու այս նախագծի համար հայ ճարտարապետ չի ընտրվել, Ուոթերսը պատասխանեց. - «Մենք չգտանք այստեղ միջազգային ճանաչում ունեցող որևէ ճարտարապետական ընկերություն, բայց պարոն ¶աֆեսճյանը շատ բարձր է գնահատում հայ ճարտարապետներին և նրանց ստեղծած գործերը»:

Հիմնադրամի հավաստմամբ վերջնական ընտրությունը կկայացվի մի քանի ամսից: Ակնկալվում է, որ թանգարանային համալիրի շինարարությունը կավարտվի 2006 թվականին: