Ժամանակին՝ կենտրոնացված համակարգի և կայուն ֆինանսավորման շնորհիվ, ձմռանը Հայաստանի գրեթե բոլոր բնակարանները ջեռուցվում էին: Շենքերը հագեցված էին ջեռուցման համակարգերով, և տաքացվող ջուրը նորմալ ջերմություն էր ապահովում բնակարաններում:

Այսօր ամեն ինչ փոխվել է: Մասնագետները հավաստում են, որ տարեցտարի նվազում է նման ջեռուցում ստացող շենքերի թիվը: Եվ ձմռան օրերին նորմալ ջեռուցում ստանալու փոխարեն, բնակիչները դիմում են վառարաններին ու նավթավառներին և՝ վառելով դրանց մեջ ձեռքի տակ ընկածը, լցնում են իրենց տները ծուխ ու մրով:

«Է՜, հե՜յ գիտի ժամանակներ, ամեն ինչ լավ էր, չէիր էլ զգում, թե ինչ ասել է ցրտաշունչ ձմեռ, - ասում է Երևանի Հարավ-արևմտյան թաղամասի բնակչուհի Ալվարդ Հովհաննիսյանը, - Մի անկյունում շալով փաթաթված, կամ էլ ջեռուցիչի կողքին հավաքված բազմաթիվ շենքերի շատ ու շատ բնակիչներ կարոտով են հիշում այն լավ ժամանակները, երբ տներում կայուն տաքություն կար»:

«Ջերմային տնտեսություն» ՊՓԲԸ գործադիր տնօրեն Ռոբերտ Բուղդարյանը մեծագույն դժգոհությամբ է վերհիշում 1995 թվականի Ազգային Ժողովի պատգամավորության թեկնածուների նախընտրական շրջանը:

«Այդ տարի շատ թեկնածուներ հրապարակայնորեն ելույթ էին ունենում և վստահեցնում մարդկանց, որ իրենք արդեն վճարել են բոլորի ջեռուցման վարձավճարները: Իսկ ընտրություններից հետո, պարզ է, ոչ մեկն էլ չհիշեց իր խոստումների մասին», - ասում է Բուղդարյանը:

Տնօրենն ասում է, որ երկար ժամանակ սպասելուց հետո բնակիչներից շատերը հանգեցին այն եզրակացության, որ կարելի է տարիներով չվճարել ջեռուցման համար, և ոչ մեկը դրա համար օրենքով չի պատժի իրենց:

Այսօր բնակիչների մոտ 60 տոկոսը չի վճարում ջեռուցման համար:

«Անցյալ տարի բնակիչների ջեռուցման պարտքը կազմել է 420 միլիոն դրամ (ավելի քան 750000 դոլար): Մինչև 1995 թվականը գրեթե բոլոր բնակիչները վճարում էին կայուն ջեռուցում ունենալու համար, - ասում է Բուղդարյանը, - Իսկ այսօր ջեռուցում ստացողների միայն մի մասն է վճարում մեզ: Մենք արդեն հույս էլ չունենք, որ նրանք կմարեն իրենց պարտքերը»:

Ցուրտ ձմեռն արդեն լիովին հաստատվել է Հայաստանում, և ջեռուցման հարցն արդեն շատերի մտահոգության առարկան է դարձել:

Սակայն չնայած բնակիչների բողոքներին, պաշտոնատար անձինք պնդում են, որ ջեռուցման վարձավճարներն այնքան էլ բարձր չեն. 90 օրվա համար մեկ քառակուսի մետրի վարձը կազմում է մոտ 1100 դրամ (մոտ 2 դոլար):

«Ամեն տարի պակասում է ջեռուցվող շենքերի քանակը, և մեղքը բնակիչներինն է: Անցյալ տարի մենք ծրագրել էինք ջեռուցել 1100 բնակելի շենք, իսկ այս տարի կջեռուցվեն միայն 700-ը: Բնակիչները չեն վճարում, և պարտքերը կուտակվում են, - ասում է Բուղդարյանը, - Եթե ամեն ինչ այսպես շարունակվի, մենք ամբողջությամբ կզրկվենք մեր ջեռուցման համակարգից: Որոշել ենք ավելի խիստ լինել և ջեռուցել միայն այն բնակիչների բնակարանները, ովքեր կմարեն իրենց պարտքերը և պայմանագիր կկնքեն մեզ հետ»:

Խորհրդային տարիներին ջերմային համակարգը որևէ խնդիր չուներ, և արդյունքում ջեռուցվում էին գրեթե բոլոր բնակարանները: Այս օրերին՝ ի տարբերություն անցյալի, այդ համակարգի միայն ստվերն է մնացել:

Բուղդարյանի հավաստմամբ, այս ոլորտի առջև ծառացած խնդիրները շատ են, սակայն դրանց մեծ մասն արդյունք են, նախ և առաջ, բնակիչների անտարբերության և անպատասխանատվության:

«Եթե բնակիչները վճարեին, մենք հնարավորություն կունենայինք նորոգել մեր արտաքին ցանցերը և վճարել մեր աշխատողների երեք տարվա աշխատավարձերը: Հնարավորություն կունենայինք մարել էլեկտրաէներգիայի, գազի, ջրի մեր հսկայական պարտքերը, որ այսօր դեռ պարզ չէ, թե ինչպես պետք է մարենք, - ասում է Բուղդարյանը, - Իսկ մեր վիճակն աստիճանաբար ավելի ու ավելի է բարդանում»:

Երևանի Մալաթի-Սեբաստիա համայնքի ջերմային տնտեսության մասնագետ Աշոտ Ղազարյանի հավաստմամբ, բացի վարձավճարի հետ կապված խնդիրներից, շատ բնակիչներ հատուկ ծորակների միջոցով անօրինական կերպով օգտագործում են ջեռուցման խողովակներով հոսող տաք ջուրը: Այդ ջրով նրանք հոգում են իրենց կենցաղային կարիքները: Իսկ դա վտանգավոր է ոչ միայն բնակիչների, այլև ամբողջ ջեռուցման համակարգի անվտանգության համար:

«Արդյունքում մենք ունենում ենք վառելիքի, ջրի և էներգիայի հսկայական գերածախս: Բացի այդ, խախտվում է ամբողջ ջերմային ռեժիմը, և ճնշման տատանումները հանգեցնում են ջեռուցման որակի անկմանը, - ասում է Ղազարյանը, - Եվ մենք չգիտենք, թե ինչպես պայքարել այս ոլորտի խնդիրների դեմ, քանի որ ընդամենը մի քանի տարվա ընթացքում այս հզոր համակարգը՝ օրենքի բացակայության և անտարբերության արդյունքում, հայտնվել է կործանման եզրին»: