Փողոցում անծանոթը նայեց արտասովոր արտաքինով անծանոթին, հուսահատ կնճռոտեց դեմքը, հետո իրականացրեց իմ երազանքը. հայը ինձնից ճանապարհ հարցրեց:

Նա՝ տեղացին, խնդրեց ինձ՝ ակնհայտորեն ոչ տեղացուս, օգնել իրեն կողմնորոշվելու այս երկրի մայրաքաղաքում: Եվ խնդրեց հայերեն: Ու ես հասկացա, թե ինչ է ուզում: Վիճակը սկսվում է փոխվել, ես նկատի ունեմ՝ քիչ-քիչ…

«Տերյա՞ն ուզում ես»,- հարցրեցի ես:

«Այո»,- ասաց նա:

«Արի,- ասացի,- այս Թումանյանն է» (լեզվաբանները, անկասկած, կասեն, որ պետք է ասեի «սա»՝ «այս»-ի փոխարեն, բայց, գիտեք, երբ օտարերկրացուց ճանապարհ ես հարցնում, չես ակնկալում, որ քեզ կպատասխանեն տոհմիկ հայերենով):

«Աջ, հետո՝ ձախ»,- ասացի անծանոթին: Իսկական հանճար եմ:

Ամերիկյան արևմուտքի հայտնի պիոներներնեից մեկն ասել է, որ ինքը գլխի է ընկնում, թե արդեն տեղափոխվելու ժամանակն է, երբ ինչ-որ մեկն իրեն այնքան մոտ է հիմնավորվում, որ երևում է նրա օջախից բարձրացող ծուխը: Միգուցե սա էլ այդ ծխի իմ տարբերակն է:

Վերջերս մեկը զանգահարեց խմբագրատուն, որպեսզի զրուցի հետս: Ես վերցրեցի լսափողը, և մի քանի բառ փոխանակելուց հետո զանգահարողը խնդրեց ինձ ներկայանալ: Ներկայացա, և նա ասաց.

«Ա՜խ, այդ դուք եք, ներողություն: Ինձ թվաց, թե տեղացի եք, որը փորձում է անգլերեն խոսել»:

«Դժվար թե դուք դրանից այնքան վշտանաք, որքան ես»,- ասացի ես:

Ինչևէ:

Ես այստեղ եմ արդեն գրեթե չորս տարի, և այդ ընթացքում, մինչև անցյալ շաբաթ, իմ ակնհայտ օտարությունը պատված էր մի տեսակ փառահեղ անանունությամբ: Դե, գիտեք, «ամբոխում կորած լինելու» այդ զգացումը: Բացառությամբ վերջին դեպքի, երբ «կորած» էր նաև ամբոխը: Բայց դա այլ ակնարկի նյութ է:
Մի խոսքով, տարօրինակ զուգադիպությամբ փողոցում ինձ կանգնեցրեց երկրորդ անծանոթը, այս անգամ խմբագրատան մոտ, և ճանապարհ հարցրեց:

Սակայն այս անգամ ես գաղափար չունեի, թե նա ոնց պետք է գնար: Բայց, և սա է, որ անհանգստացնում է ինձ, չկարողացա ինձ ստիպել ասել նրան, որ չգիտեմ: Ես նկատի չունեմ լեզվի պրոբլեմը:

Ես գիտեմ, թե ինչպես պետք է ասել «չգիտեմ», պարզապես չկարողացա դա ասել: Հայի նման:

Այստեղ անցկացրած ժամանակի ընթացքում հայերի մասիներկու բան եմ սովորել. նրանք ներողություն չեն խնդրում և չեն ընդունում, որ ինչ-որ բան կարող են չիմանալ:

Եթե մեկը խանութում ձեզ հրում-անցնում է ու ձեր կոշիկի վրա ալյուր թափում, նա կարող է ներողություն խնդրել, բայց, ներողություն խնդրելով, շարունակում է հրել-անցնել: Մարդիկ այստեղ հիմնականում ներողություն չեն խնդրում (միգուցե դա խորհրդային կոլեկտիվ անտաշության ժառանգությունն է), հատկապես անբարեկրթություն ցուցաբերելիս:

Բացի այդ, հայ տղամարդկանց ծանոթ չէ «չեմ կարող» արտահայտությունը:

Մոտեցեք փողոցի անկյունում կանգնած որևէ տղամարդու և հարցրեք, ասենք, կարո՞ղ է նորոգել ձեր հեռուստացույցը: Կասի, որ կարող է: Այլ պատասխան կնշանակի, որ նա ընդունում է մի բան, որն անկարող է ընդունել, իսկ ամեն մի նման առաջադրանք մարտահրավեր է նրա տղամարդկային արժանապատվությանը: Եվ նա կգա ձեր տուն, կանդամահատի ձեր հեռուստացույցը և, գիտակցելով անխուսափելին, կասի, որ գործարանային խոտան է: Կամ, ավելի շուտ, որ նախորդ վարպետը գործից բան չի հասկացել:

Եվ ես, ինչպես այժմ պարզ է դառնում՝ այս ամենից ազդված, ասացի անցյալ շաբաթ փողոցում ինձ հանդիպած երկրորդ նվազ հաջողակ անծանոթին.

«Աջ, հետո՝ ձախ»:

Նա երևի մինչև հիմա քայլում է փողոցներով՝ աջ, ձախ, աջ…

Ինչպես արդեն ասել եմ, ես չափազանց երկար եմ այստեղ ապրում: