Ինչպե՞ս կարող է մարդ մեխակներ դնել հեռավոր անցյալում նահատակված իր ազգակիցների հիշատակը հավերժացնող կրակի շուրջը՝ իմանալով, որ ինքն ահաբեկել է այն նույն մարդկանց հետնորդներին, որոնց կորուստը սգում է:

Սա մի հարց է, որի մասին պետք է մտածել այս ապրիլի 24-ին:

Տեսախցիկների և դեպքի կապակցությամբ պատշաճորեն մռայլ թիկնապահների ուղեկցությամբ՝ Հայաստանի Զորեղ մարդիկ իրենց այցով հանդիսավոր հայտարարություն կանեն Եղեռնի հուշահամալիրում: Ինչպես և ամեն տարի ամբողջ արարողությունը՝ նախագահի, նրա նախարարների և ողջ շքախմբի մասնակցությամբ, կենդանի եթերում կհեռարձակվի Հայաստանով մեկ:

Հետին պլան չմղվելու համար, հատուկ ընտրված մեկ այլ ժամի նույն ճանապարհը կանցնեն նախագահի ընդդիմադիրները՝ ոչ պակաս անկեղծ դեմքերով:

Զոհերի հիշատակը հարգելու արարողությանն անկեղծորեն կմասնակցեն բոլորը, սակայն այն նաև պետք է ստիպի նրանց, ովքեր վերջին ամսվա ընթացքում հայերին հրահրում էին հայերի դեմ, խորհելու այդպիսի դժվարությամբ ժառանգած հայրենիքին չդավաճանելու իրենց պարտքի մասին:

Կողմերից յուրաքանչյուրը կքայլի համակված հպարտության զգացումով: Սակայն արժանապատվությունը պետք է վերապահվի նրանց, ովքեր վաստակել են այն, իսկ սրանք չեն վաստակել: Եթե պատվիրակություններից որևէ մեկն ունակ լինի ինքնավերլուծության, ապա, անշուշտ, կնկատի զղջալից հեգնանքը նրանց շարժուձևում:

Եղեռնի հիշատակի օրն այս տարի նշվում է անհարմարության զգացումով, և դրանում մեղավոր են այս մարդիկ:

Նախագահը և նրա նախարարները արժանի են կշտամբանքի այն բանի համար, որ իրենց թողտվությամբ նպաստել են կլանային բարքերի հաստատմանը:

Վերջին երեք շաբաթների ընթացքում, գրեթե Ծիծեռնակաբերդի սրաձողի քթի տակ քաղաքացիներին վերաբերվել են ինչպես պետության թշնամիների՝ հաճախ ընդամենն իրենց դժգոհությունը բարձրաձայնելու համար: Իսկ հաճախ էլ՝ առանց որևէ պատճառի:

Երբ վաղը պարոն Քոչարյանը և պարոն Սարգսյանը և նրանց բազմաքանակ ենթակաները հարգանքի տուրք մատուցեն զոհվածներին, կբավականացնի՞ արդյոք նրանց համարձակությունը մի պահ անդրադառնալու կենդանի մարդկանց նկատմամբ իրենց ցուցաբերած աղաղակող ու դաժան քամահրանքին:

Ես իսկապես կուզենայի լսել Զորեղներից որևէ մեկի բացատրությունները,
թե ինչպես է ինքը ծառայում հանրապետությանը, երբ ոստիկանությունը, պաշտպանության նախարար իր խմբավարով, ներխուժում է քաղաքական կուսակցության գրասենյակ, քարշ տալով դուրս է հանում մթության մեջ կծկված 13 կնոջ ու ծեծի է ենթարկում նրանց:

Անի Կիրակոսյանը, անկասկած, ունի նախնիներ, որոնց հիշատակը պետք է հարգի՝ բարձրանալով Ծիծեռնակաբերդի բլուրը: Բայց 22-ամյա աղջկա համար այսօր հեշտ չէ քայլելը. նրա ներքին օրգանները ճզմված են ծեծից, իսկ հոգեվիճակը խաթարված է խմբակային բռնաբարության սպառնալիքից:

Զորեղներից և ոչ մեկը մատով անգամ չի դիպել երիտասարդ կնոջը: Սակայն փոքր մարդիկ, որոնց իր պարտականություններում թերացող վարչակարգն օժտել է իշխանությամբ, գործողությունների այնպիսի ազատություն են ստացել, որ Անիի և նրա նմանների վերջին օրերը վերածել են մղձավանջի:

Չկարծեք, թե կառավարության այս դատապարտումով պաշտպանում ենք ընդդիմությանը: Ընդդիմության առաջնորդները նույնպես նվազ մեղավոր չեն իրենց կողմնակիցների (որոնք կրկնում են իրենց հերոսների անբովանդակ երգերը) ընդվզումը խրախուսելու համար: Եվ եթե բողոքի բացականչությունները ընդդիմության ուսերին իջնող մահակների սարսափելի թրմփոցն են, դրանք նաև արձագանքն են իրենց առաջնորդների սին ճառերի:

Կհարգե՞ն, արդյոք, ընդդիմության առաջնորդները վաղվա օրը, պարզ կդառնա այսօր երեկոյան:

Վերջին օրերի ընթացքում, երբ այդ առաջնորդները հանրահավաքների կոչեր էին անում, իշխանությունները փակում էին Երևան բերող ճանապարհները՝ զրկելով շրջանների բնակիչներին իրենց բողոքն արտահայտելու հնարավորությունից: Պարզապես հնարավոր չէ պատկերացնել, թե Եղեռնի հիշատակի օրը այդ ճանապարհները կարող են փակել:

Կօգտվի՞ արդյոք ընդդիմությունը հնարավորությունից և կհրավիրի՞ հանրահավաք Հայաստանի պատմության այդ ամենատխուր օրը: Պատասխանը կտա վաղվա օրը, և այդ պատասխանը շատ բան կասի:

Իրավիճակը Երևանում անկայուն է, հատկապես ոչ վաղ անցյալում հայրենասերի համբավ վայելող մարդու վրա հինգշաբթի օրը կատարված ու չմեկնաբանված հարձակումից հետո: Վիճակը նյարդային է. պարզ չէ, արդյո՞ք վերջին խժդժությունները և բռնության առանձին միջադեպերը կվերաճեն քաոսի՞, կհանգեցնեն հեղափոխությա՞ն, թե՞ գթասրտությամբ ու խաղաղությամբ կհանդարտվեն՝ փոխակերպվելով սովորական քարոզչական բանավեճերի:

Ամբողջ աշխարհում վաղը հայերը միավորվելու են մի ահավոր կապով: Լոնդոնից Լոս Անջելես, Փարիզից Բուենոս Այրես, Օտտավայից Թբիլիսի և այլուր՝ ամբողջ Սփյուռքը միավորվելու է մեկ գաղափարի շուրջ: Այստեղ նույնքան մարդ կբարձրանա դեպի Ծիծեռնակաբերդի հավերժական կրակը: Հայաստանը կմիավորվի Ծիծեռնակաբերդ բարձրացող հայերով, իսկ հետո նրանք կիջնեն բլրից դեպի պառակտված մայրաքաղաք:

Ո՛չ, ոչ պառակտված, պարզապես գագաթից ճաք տված:

Քանի որ, ճիշտն ասած, մոռացված հոդվածներից և անցած կապտուկներից հետո, Հայաստանի մեծ մասին չի հուզում ընդդիմության հրահրած և իշխանության պատրաստակամորեն իրականացրած բռնությունը: Սակայն ոչ ոք զերծ չէ հասարակությանը համակած հավաքական տրամադրությունից:

Ափսոս, որ այդ տրամադրությունը տիրում է հենց այս օրը:

Պատմությունը Հայաստանի գերեզմանափորն է: Այս մարդկանց, որոնք վաղը քայլելու են դեպի Ծիծեռնակաբերդ, կարիք չկա հիշեցնելու այդ մասին: Եվ եթե նրանց ղեկավարների դեմքի հոռի հեգնանքը հասու է օտարերկրացուն, ապա այն ավելի քան ակնհայտ է Եղեռնը վերապրածների զավակներին: