г۳ëï³ÝÇ ÃÇÙÁ ¸áõµÉÇÝáõÙ í³ëï³Ï»ó ÑÇÝ· Ù»¹³É:

Վերջերս Իռլանդիայի մայրաքաղաք Դուբլինում կայացած Հատուկ օլիմպիադայի 7000 մտավոր թերզարգացած հաշմանդամ մասնակիցների թվում էին նաև չորս հայ մարզիկներ:

Խաղերը տեղի ունեցան հունիսի 21-29-ը, և դրանց մասնակցեցին 159 երկրներ, այդ թվում Հայաստանը՝ առաջին անգամ:

Հայաստանի թիմի կազմում էին 17-ամյա Սերգեյ Սահակյանը, 14-ամյա Աննա Բուլղադարյանը, 19-ամյա Կարինե ¶ասպարյանը և 20-ամյա Վահան Բաբայանը: Օլիմպիականները տուն դարձան մեկ ոսկե, երեք արծաթե և մեկ բրոնզե մեդալներով:

Սակայն իրական նվաճումը, միգուցե, պարզապես այնտեղ մեկնելն էր:

«Երեխաները չափազանց լավ արդյունքներով են վերադարձել, և մենք ուրախանում ենք մեր հաղթանակով, - ասում է Հայաստանում «Հատուկ օլիմպիական խաղեր» շարժման ղեկավար Արտակ Իսրայելյանը, - սակայն այս շարժման բուն իմաստը մասնակցությունն է, և դա էլ մեր առաջնային հաղթանակն էր»:

Թեև Հայաստանում հաշմանդամ լինելը դեռևս ամոթալի բան է համարվում, և ծնողները հաճախ նման երեխաներին հասարակությունից մեկուսացված են պահում, Իռլանդիայում անցկացրած այդ ինն օրերի ընթացքում հայ երիտասարդները հայտնվեցին ուշադրության կենտրոնում:

«Հուզմունքս չէի կարողանում զսպել՝ տեսնելով հաշմանդամների հանդեպ ցուցաբերվող հատուկ ուշադրությունը, - ասում է Իսրայելյանը: - Պետք է հասկանալ, որ այս երեխաներն իրենց կյանքում սահմանափակ վայրեր են այցելել, այն էլ միայն իրենց քաղաքի շրջանակներում: Երեխաները չէին հավատում, որ կանգնած են Դուբլինի 70-հազարանոց լեփ-լեցուն մարզադաշտում, ուր խաղերի բացման արարողությանը ներկա էին համաշխարհային այնպիսի աստղեր, ինչպիսիք են Առնոլդ Շվարցենեգերը, Մոհամեդ Ալին և Նելսոն Մանդելան:

Դուբլինում Իսրաելյանը հարցրել է կապանցի Կարինեին, արդյոք նա կուզենար մշտապես ապրել այսպիսի վայրում:

«Մի պահ կարծես ուզում էի, բայց երբ պատկերացրի, որ այստեղ պետք է վայելեմ այս ամենը, իսկ Կապանի իմ ընկերները՝ ոչ, այդ ցանկությունը կորավ», - պատասխանեց աղջիկը:

Ճամփորդության ոգևորությունն այնքան մեծ էր, որ Իսրայելյանը սկսեց անհանգստանալ, որ այն կարող է անդրադառնալ մարզիկների ելույթների վրա:

«Ոգևորությունն այն աստիճանի էր հասել, որ նրանք գիշերները չէին կարողանում քնել, - ասում է Իսրայելյանը: - Ասում էի, այ երեխաներ, քնեք, վաղն ավելի լավ օր է սպասվում»:

Վահան Բաբայանի դեպքում այդ ոգևորությունն այլ բնույթ էր կրում: Իսրայելյանը պատմում է, որ նա այնքան էր կարոտել իր տանը, որ չկարողացավ ցուցադրել իր կարողությունները և դարձավ Հայաստանի թիմի միակ անդամը, որ ոչ մի մեդալ չվաստակեց: Այնուամենայնիվ, նա հազվագյուտ հնարավորություն ստացավ գտնվել իր հասակակիցների հանդուրժող միջավայրում:

«Մենք պետք է ձգտենք, որ Հայաստանից հնարավորինս շատ հաշմանդամներ մասնակցեն նման միջոցառումներին, քանի որ դրանք նպաստում են նրանց մտավոր ունակությունների բարելավմանը», - ասում է Իսրայելյանը:

Այսօր Հայաստանում չկան պաշտոնական վիճակագրական տվյալներ մտավոր թերզարգացած հաշմանդամների վերաբերյալ: Փոխարենը կա «Հատուկ օլիմպիական խաղեր» հայկական շարժման հետազոտությունը, ըստ որի հանրապետության յուրաքանչյուր մարզում կա շուրջ հարյուր հաշմանդամ երեխա, իսկ Երևանում նրանց թիվն անցնում է 600-ից:

²é³çÇÝ ³Ý·³Ù гïáõÏ ûÉÇÙåÇ³Ï³Ý Ë³Õ»ñÇÝ Ù³ëݳÏóáÕ Ð³Û³ëï³ÝÇ ÃÇÙáõÙ Áݹ·ñÏí³Í ¿ÇÝ ãáñë Ù³ñ½ÇÏÝ»ñ:

«Իհարկե, սա վերջնական թիվը չէ, քանի որ մենք համոզված ենք, որ կան ծնողներ, որոնք ըստ հայկական մտածելակերպի նման երեխա ունենալու դեպքում թաքցնում են և՛ բարեկամներից, և՛ հասարակությունից, - ասում է Իսրայելյանը: - Մեր խնդիրն է գտնել այդ մարդկանց և դարձնել նրանց հասարակության լիարժեք անդամներ»:

Հայաստանը, Խորհրդային Միության մյուս հանրապետությունների նման, Հատուկ օլիմպիական խաղերին մասնակցելու իրավունք է ստացել դեռ 1990 թվին: Եվ եթե սա Հայաստանի առաջին մասնակցությունն էր Հատուկ օլիմպիադային, հարևան Վրաստանը և Ադրբեջանը կանոնավոր մասնակցում են շարժմանը: Այս անգամ Վրաստանն ուղարկել էր 45 մարզիկ, իսկ Ադրբեջանը՝ 60:

Այժմ Հայաստանի հաշմանդամների համար ևս կա առաջընթաց: Այսօր արդեն Երևանում, Կապանում և Վանաձորում գործում են հատուկ մարզական խմբակներ: Իսկ Հայաստանի ֆուտբոլի հավաքականը ապրիլին մասնկացել է Վրաստանում կայացած տարածաշրջանային մրցաշարին:

«Մեծ դժվարությամբ, բայց հաջողվեց տեղից շարժել սայլը, - ասում է Իսրայելյանը: - Սկզբում թվում էր, թե այստեղ մարդիկ չեն հասկանում խնդրի կարևորությունը, սակայն այժմ ասում եմ հակառակը՝ կան բազմաթիվ բարի մարդիկ, որոնք իրենց գիտելիքներով ինքնակամ եկել են օգտակար լինելու շարժմանը»:

2005 թվին Ճապոնիայի Նագանո քաղաքում կանցկացվեն Հատուկ ձմեռային օլիմպիական խաղերը, որին Հայաստանն արդեն ներկայացրել է իր հայտը:

«Մենք կփորձենք խուսափել կրկնություններից և ուրիշ մարզիկներ տանել այնտեղ, քանի որ նրանք էլ են անհամբերությամբ սպասում այդ իրադարձությանը մասնակցելուն, - ասում է Իսրայելյանը: - Որքան շատ մարդ զգա այդ հաճույքը, այնքան ավելի շատ մարդ կընդգրկվի շարժման մեջ»: