Անցյալ երեքշաբթի՝ հունվարի 28-ին, ամբողջ հանրապետությունում նշվում էր Հայոց բանակի օրը՝ տոն, որ սահմանվել էր երկրի զինվորներին արժանին մատուցելու համար:

Բարձրագույն հրամանատարական կազմն այցելեց Եռաբլուրի հուշահամալիրը՝ հարգանքի տուրք մատուցելով պատերազմի հերոսներին, իսկ պաշտպանության նախարար Սերժ Սարգսյանն իր խոսքում հավաստիացրեց, որ իր 11-րդ տարեդարձը նշող հայկական բանակն ի վիճակի է ապահովել երկրի պաշտպանությունը:

Սակայն տոնն անցավ առանց հանդիսությունների, քանի որ, ինչպես նշեց Սարգսյանը, նախագահական այս ընտրարշավի ժամանակահատվածում քաղաքական շահարկումներից խուսափելու համար որոշում է ընդունվել զանգվածային տոնակատարություններ չանցկացնել:

Նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը շնորհավորական ուղերձ է ուղարկել Բանակի օրվա առթիվ և իր քարոզարշավի շրջանակներում Արմավիրում այցելել է մի զորամաս, որտեղ իր խոսքում նշել է.

«Շարունակելու ենք լուրջ ուշադրություն դարձնել մեր բանակին: Եվ երկու թիվ, որ վկայում են այդ մասին: Սպայակազմի աշխատավարձն այս հինգ տարում աճել է 2,5 անգամ, իսկ բանակում զոհվածների թիվը նվազել է մի քանի անգամ»:

Քոչարյանի հայտարարությունը մարտական գործողությունների հետ չառնչվող մահերի տագնապաահարույց քանակի մասին արձագանքում է զինվորական դատախազ Գագիկ Ջհանգիրյանի վերջերս կատարած հրապարակմանը:

Հրապարակման մեջ նշվում է, որ զորամասերում կատարված հանցագործությունների թիվը 1998 թվականից մինչև անցյալ տարի նվազել է գրեթե կիսով չափ՝ 1922-ից իջնելով 987-ի:

Զինվորների մահվան դեպքերը (որոնք հաճախ զինվորների միջև ծագած ընդհարումների արդյունք են) նվազել են՝ անցյալ տարի հասնելով 62-ի՝ 1998 թվականի 177 դեպքի համեմատ:

«Մեր բանակը դեռևս 11 տարեկան է և, բնական է, որ զերծ չէ այն թերություններից, որ ունի հասարակությունը, իսկ հանցագործությունը մեր հասարակության օբյեկտիվ ուղեկիցն է, - ասել է Ջհանգիրյանը, - Բանակում այժմ էլ կատարվում են հանցագործություններ»:

Հայաստանի Հելսինկյան կոմիտեի նախագահ Ավետիք Իշխանյանը մերժում է այդ տեսակետը, թե բանակում կատարված հանցագործությունները հասարակության մեջ կատարվող հանցագործությունների արտացոլումն են:

«Եթե այդ տեսակետից նայենք, ուրեմն կոռումպացված իշխանությունը հասարակության արտացոլու՞մն է, - ասում է Իշխանյանը, որի գլխավորած կազմակերպությունը հանդես է գալիս զինվորների իրավունքների պաշտպանությամբ, - Ես կարծում եմ, որ դա արդարացման միջոց է»:

Զինդատախազն ընդունում է, որ հայկական բանակում առկա է «դեդովշինան»:

Ռուսական ծագում ունեցող «դեդովշինա» բառը նկարագրում է մի երևույթ, երբ ավելի երկար ծառայած զինվորները դառնում են զորամասերի ոչ-պաշտոնական առաջնորդները: Նրանք ստեղծում են հրոսախմբային պայմաններ և նորակոչիկներից դրամ են շորթում ու հաճախ բռնի ուժով ստիպում են ենթարկվել իրենց:

«Պաշտպանության նախարարության կառավարման համակարգն անում է ամեն ինչ նվազեցնելու ոչ կանոնադրային հարաբերությունները», - ասում է Ջհանգիրյանը՝ ավելացնելով, որ «դեդովշինան» խորհրդային բանակից մնացած ժառանգություն է:

Մարդու իրավունքների պաշտպանն ընդվզում է անընդունելի պայմանների նաև այս բացատրության դեմ:

«Բացի խորհրդային «դեդովշինայից», մեր բանակ են ներմուծվել գաղութային օրենքները, - ասում է Իշխանյանը, - Իսկ սա ի՞նչ երևույթ է: Արդյոք դրա պատճառն այն չէ՞, որ հրամկազմից շատերը քրեական անցյալ ունեին»:

Չժխտելով բանակում հանցագործությունների նվազման միտումը՝ Իշխանյանն ասում է. - «Տվյալ դեպքում մենք գործ ունենք մարդկային կյանքերի հետ, և ոչ թե վիճակագրության: Յուրաքանչյուր զինվորի մահը ողբերգություն է, և «62» թիվն ինձ համար սարսափելի է»: