Երկար տարիների ուսումնասիրությունների և փորձարկումների արդյունքում Նուրբ օրգանական քիմիայի ինստիտուտի հայ գիտնականներն առանձնացրել են միացություններ, որոնք նրանց կարծիքով կդառնան հակաուռուցքային և հակաինֆեկցիոն արդյունավետ դեղամիջոցներ:

Վերջին տարիներին կատարած այս և այլ նշանակալի ուսումնասիրությունների համար Ֆրանսիայի Արդյունաբերողների օժանդակության պետական ասոցիացիան (Societe D'Encouragement Pour L'Industrie Nationale) պարգևատրել է ինստիտուտին Նապոլեոն Բոնապարտի անվան ոսկե մեդալով:

Ինստիտուտի տնօրենը՝ 65-ամյա պրոֆեսոր Բագրատ Ղարիբջանյանը, գիտությանը մատուցած բացառիկ ծառայությունների համար պարգևատրվել է Պաուլ Էրլիխի ոսկե (Գերմանիա) և Վերնադսկու արծաթե (Ռուսաստան) մեդալներով, ինչպես նաև ոսկե մեդալով Ֆրանսիայի Արդյունաբերողների օժանդակության պետական ասոցիացիայից:

«Աշխարհում շատ քիչ են այն գիտօջախները, որտեղ ընթանում են բոլոր փուլերը՝ դեղամիջոցի սինթեզից մինչև արտադրությունը, - ասում է Ղարիբջանյանը, - Այս ինստիտուտի առավելությունն այն է, որ այդ բոլոր օղակները համատեղված են մեկ օջախում: Մեզ մոտ աշխատում են քիմիկոսներ, կենսաբաններ, այստեղ կատարվում են նաև փորձարկումներ ու տեխնոլոգիական հետազոտություններ»:

Ըստ Ղարիբջանյանի, ինստիտուտի 18 հնարավոր մշակումների շարքում կան այնպիսի միացություններ, որոնք կարող են օգտագործվել որպես ցավազրկիչ, անոթալայնիչ, ուղեղի արյան շրջանառության կարգավորիչ, պերիֆերիկ անոթալայնիչ և հակաուռուցքային նյութեր:

«Ավարտվում են դրանց մի մասի նախակլինիկական փորձարկումները, իսկ դրանցից երեքն էլ պետք է մի քանի տարվա կլինիկական փորձարկումների փուլ անցնեն, - ասում է նա, - Բնականաբար, մենք ձգտում ենք ստեղծել այնպիսի դեղամիջոցներ, որոնք նախկիններից լավն են, քիչ վնասակար են օրգանիզմի համար և մատչելի հիվանդների համար»:

Ինստիտուտը հիմնադրվել է 1955 թվականին ակադեմիկոս Արմենակ Մնջոյանի կողմից և այդ օրվանից զբաղվում է դեղամիջոցների ստեղծմամբ:

Ղարիբջանյանն ասում է, որ ինստիտուտը մշակել է դեղամիջոցներ, որոնք օգտագործվել են խոցային հիվանդությունների, բրոնխների ասթմայի, Պարկինսոնի հիվանդության, արյան ճնշման, որովայնային տիֆի, դիզենտերիայի, էպիլեպսիայի և այլ հիվանդությունների բուժման համար:

«Ինստիտուտի ստեղծած դեղամիջոցներից յուրաքանչյուրը նախատեսված է մի շարք հիվանդությունների արդյունավետ բուժման համար», - ասում է Ղարիբջանյանը:

Սակայն Խորհրդային Միության փլուզումից հետո ինստիտուտի հաջողությունները դադարեցին: Այսօր արտոնագրի բացակայության պատճառով ինստիտուտն իրավունք չունի միջազգային շուկա հանել իր արտադրած դեղամիջոցները:

Ավելին, Ղարիբջանյանի խոսքերով, այսօր հումքից սինթետիկ դեղամիջոց ստանալու համար ավելի շատ փող է պահանջվում, քան ծախսվել է Խորհրդային Միության դեղագործության ողջ պատմության ընթացքում:

ԱՄՆ-ում 250000 սինթեզված նյութերից նախակլինիկական փորձարկման համար վերցվում է միայն մեկը: Այնուհետև, հինգ պատրաստուկներից միայն մեկն է անցնում կլինիկական փորձարկում, և այս փուլն անցնելուց հետո հինգից միայն մեկը կարող է կյանքի ուղեգիր ստանալ:

«Եթե այս ամենը բազմապատկենք, պարզ կդառնա, թե ինչ ծավալուն հետազոտություններ են անհրաժեշտ դեղամիջոց ստեղծելու համար, - ասում է Ղարիբջանյանը, - Մենք ֆինանսապես ի վիճակի չենք նմանատիպ ուսումնասիրություններ կատարել, սակայն հիմնվելով մեր հաստատած օրինաչափությունների վրա՝ կատարում ենք նպատակասլաց սինթեզներ, որոնք մեծ ծախսեր չեն պահանջում»:

Դափնեկիր գիտնականն ասում է, որ իր ինստիտուտի կատարած աշխատանքն անտեսվում է այն ընկերությունների կողմից, որոնք կարող էին նպաստել ինստիտուտի հետագա զարգացմանը:

«Ցավալի է, որ մրցունակ ընկերությունները նպատակահարմար չեն գտնում համագործակցել մեզ հետ՝ երկյուղելով ահեղ մրցակից ձեռք բերելուց և մենաշնորհի իրավունքը կորցնելուց: Ելքը կամ համագործակցության միջոցով կրկին Ռուսաստանի շուկա դուրս գալն է, կամ հովանավոր ձեռք բերելը»: