Եթե կա ցանկություն...

Դեռատի ժպտերես աղջիկը գազայրիչը ոտքով մոտեցնում է գազօջախին, ապա, ոտքի մատների օգնությամբ բացելով գազը, վառում է այն, որպեսզի սուրճ պատրաստի, որը մատուցում է ժպիտով:

Մերի Մեժլումյանը 18 տարեկան է և վերջին 10 տարիների ընթացքում ստիպված է գտնել ապրելու այնպիսի միջոցներ, որոնք խիստ տարբերվում են մյուսների միջոցներից: Կապանում, որը Երևանից ավելի քան 320 կմ դեպի հարավ է գտնվում, գրեթե բոլորն էլ գոյատևելու մասին ինչ-որ բան գիտեն: Մերին մյուսներից ավելին գիտե:

Կապանը մոտ է Ադրբեջանի սահմանին, և 1993 թվականին՝ պատերազմի թեժ պահին, ապահով վայր չէր: Այն առանձնապես անապահով դարձավ ութամյա Մերիի համար մի առավոտ...

«Ամեն ինչ կատարվեց ակնթարթորեն, - վերհիշում է Մերին, - հորեղբորս երեխաների հետ գնացել էի հորս ու հորեղբորս աշխատանքի վայր: Մի շուն կար այնտեղ, որին շատ էի սիրում: Շան հետ խաղում էի, այդ պահին հանկարծ ռազմական ինքնաթիռը սկսեց կասետային ռումբեր գցել: Մեկն էլ ընկավ ինձ մոտ, ու ես որոշ ժամանակ էլ ոչինչ չեմ զգացել ու հիշելե:

Երբ Մերին ուշքի է եկել, նրա համար սկսվել է բոլորովին այլ կյանք:

Մերին սովորել է օգտվել հեռաղեկից այտի, կզակի ¢ ուսի օգնությամբ

«Երբ ձեռքերս դրեցի գետնին, ակնթարթորեն հալվեցին, արյուն չտեսա, ձեռքերս այրվեցին ու վերքերը փակվեցին: Ամեն ինչ սարսափելի էր: Ձեռքերս չգտանք, վնասվեց նաև ոտքս: Շունս սատկեց, ինձ շրջապատող բոլոր մարդիկ տուժեցին, սակայն ամենաշատը տուժեցի ես: Բոլորը ահաբեկված սկսեցին այս ու այն կողմ վազել: Հայրս գրկեց ինձ ու վազեց դեպի մեքենան: Հիվանդանոցում նույնիսկ բժիշկներն էին վախեցել իմ տեսքից, և որոշ ժամանակ ոչ մեկն ինձ չի մոտեցել, որ օգնություն ցույց տա: Առաջին անգամ ինձ վիրահատեցին Կապանում, հետո տեղափոխեցին
Երևանե:

Դրանից հետո աղջկան մի քանի անգամ վիրահատել են, երկու անգամ ուղարկել են ԱՄՆ բուժման: Հինգ տարի առաջ նրան պրոթեզավորել են:

«Պրոթեզներն ինձ տվեցին, երբ 13 տարեկան էի, - ասում է Մերին, - հիմա դրանք արդեն փոքր են ինձ համար: Պրոթեզներն ընդամենը երեք մատ ունեն, սակայն էլի ինձ շատ են օգնում, ես գոնե հնարավորություն ունեմ ինքնուրույն հագնվելուե:

«Փորձում եմ ապրել այնպես, ինչպես բոլորըե, ասում է Մերին այնպիսի կենսուրախությամբ ու լավատեսությամբ, որ ակնարկ իսկ չի զգացվում իր սարսափելի անցյալի վերաբերյալ:

«Նա դեռ երեխա է, - ասում է հայրը` 46-ամյա Կարոն, որը դժվարությամբ է համակերպվում դստեր վիճակի հետ և չի կարողանում առանց հուզմունքի նայել նրան: - Դժվարություններ դեռ շատ կլինեն, բայց այսօր, երբ Մերին ինքնուրույն մի բան է անում, դա մեծ բան է մեզ համար: Ա՜խ, եթե ամեն ինչ մեր ուզածով լիներ...ե:

Մերին վառում է գազօջախը ոտքի մատների օգնությամբ, իսկ հետո ա°յ այսպես խառնում է սուրճը...

Չնայած հոր ու եղբայրների տխուր հայացքներին, Մերիի կենսախնդությունը չի մարում:

«Ինչպե՞ս կարող ես նայել մարդուն ու չժպտալե, ասում է Մերին:

Մերին արդեն ավարտել է դպրոցը, սակայն դեռ չի որոշել իր ապագա մասնագիտությունը: Մեկ ուզում է էստրադային երգչուհի դառնալ, մեկ՝ համակարգչային մասնագետ՝ նայած տրամադրությանը: Իր երիտասարդ հասակակիցների նման սիրում է դիսկոտեկ հաճախել, երաժշտություն լսել, երգել, պարել, մազերը նորաձև հարդարել ու գեղեցիկ հագնվել:

«Մեր քաղաքում բոլորն ինձ ճանաչում են, - ասում է Մերին: - Երբեմն ուշադիր նայում են վրաս, սակայն ես դրանից ինձ վատ չեմ զգում: Երբեմն, երբ ինչ-որ տղա ինձ է նայում, ժպտում եմ, որ ամեն ինչ տխուր չլինի: Դիսկոտեկ հաճախ եմ գնում, սիրում եմ միջավայրն ու պարերը, սակայն ամենաշատը՝ տանգոն: Տանգոն և՛ տխուր պար է, և՛ մտերմիկե:

Մերիի ամենալավ ընկերը զարմուհին է` 21-ամյա Կարինեն, որի ոտքը նույնպես վնասվել էր այն ռմբակոծության ժամանակ: Նրանց ընկերությունն ավելի է սերտացել երկու տարի առաջ սպիտակարյունությունից Մերիի մոր` Նինայի մահից հետ: Դրանից հետո Կարինեն իր վրա է վերցրել Մերիի խնամքը: Նա օգնում է Մերիին լողանալ, եփել ու հագնվել դիսկոտեկ գնալու համար:

Որոշ բաներ էլ Մերին սովորել է ինքն անել:

«Նախկինում ես ոչ մի տնային գործ չէի անում, - ասում է Մերին՝ նայելով իր մահճակալի մոտ փակցված մոր նկարներին ու փոքրիկ խաչերին, - սակայն մորս մահվանից հետո փորձեցի ինքս էլ ինչ-որ հոգս վերցնել ինձ վրա ու օգնել ընտանիքիսե:

Այսօր երկու տարվա «պարապմունքներիցե հետո Մերին կարողանում է ուսի և գլխի օգնությամբ ավլել և ոտքի մատների օգնությամբ օգտվել գազօջախից:

Նա ավելի շատ բան կարող էր անել, եթե պրոթեզը հարմար լիներ:

Մերին բերանի ու ոտքի մատների օգնությամբ գրում է, նկարում, ուտում, փոխում հեռուստացույցի ալիքները, վառում ու անջատում սենյակի լույսերը, մագնիտոֆոն միացնում:

Երազում է ապրել «նորմալե կյանքով, ինչը նշանակում է նաև հարմար պրոթեզներ ունենալ և շուն պահել:

«Շանը ես շատ կսիրեմ, իսկ ձեռքերիս օգնությամբ շատ բան կարող եմ անել: Նույնիսկ մատանիներ կդնեմե, ասում է Մերին ժպտալով:

«Լույսի շողե հասարակական կազմակերպությունը օգնություն է ցույց տվել Մերիի նման տուժածներին (սակայն Մերին ինքը նման օգնություն չի ստացել): «Լույսի շողիե մասին տեղեկություններ ստանալու համար զանգահարեք (374-1) 23-34-90: «ԱրմենիաՆաուիե «Հայ Ձմեռ պապե ծրագրի միջոցով Մերիին նվիրատվություն անելու համար սեղմեք այստեղ: