Պատերը կանգուն են, սակայն եկեղեցու ներսում գտնվելն ապահով չէ

11-ամյա Վիգենը դպրոցական պայուսակը մեջքին շնչակտուր վազում է հասակակից տղաների հետևից ու Նոյեմբերյանի բարբառով բղավում. «Էրեխե՛ք, դե՛նը գնացեք, մտնու՛լ մեքե:

Արագ վազելուց այտերն ամբողջովին կարմրել են, ճակատին փայլում են քրտինքի կաթիլները: Նա ս. Սարգիս եկեղեցու ոչ պաշտոնական պահակն է:

«Մենք այս թաղում ենք ապրում: Վիգենը հետևում է, որ ոչ մեկը չմտնի եկեղեցի ու չփչացնի այն, ինչ մնացել էե, ասում է Վիգենի մայրը՝ 31-ամյա Ոսկեհատը: Նա ս. Սարգիս եկեղեցու մոմավաճառն է:

«Էրեխեքին թողում չեմ մտնեն, բայց ապակիները ջարդել են, պատուհանից ներս մտել, որ խաղ անենե, բացատրում է Վիգենը:

Նոյեմբերյանի ս. Սարգիս եկեղեցում ոչինչ չկա: Հատակին փշրված ապակու կտորներ են, քարեր: Պատերը «զարդարված ենե մեծ ճաքերով:

«Այս եկեղեցին դժվար կյանք է ունեցելե, ասում է եկեղեցու քահանա Տեր Հրայր Բեջանյանը:

Քահանայի խոսքերով «վերջին հարվածըե եկեղեցին ստացել է 1997 թվականի 7-բալանոց երկրաշարժի ժամանակ:

Երկրաշարժից ընդամենը մեկ ժամ հետո Տեր Հրայրը եկեղեցում մնացած ամբողջ գույքը տեղափոխել է շենքին կից գտնվող հովվատունը` նախկին կոլխոզի գրասենյակը, որտեղ էլ այդ օրվանից հավաքվում են շուրջ 100 հավատացյալները:

Հիմա էլ ՙեկեղեցին՚ է տեղափոխվել նախկին կոլտնտեսության գրասենյակ

«Չէի կարող ամեն ինչի վրա խաչ քաշել ու ասել, որ այլևս եկեղեցի չունենք. չէ՞ որ մարդիկ ունեն այս ամենի կարիքը: Հիմա այս սրահում եմ մատուցում պատարագները, ժամերգություններըե, ասում է նա:

Ս. Սարգիս եկեղեցին կառուցվել է 1848 թվականին: Խորհրդային տարիներին եկեղեցում տեղադրել են մի մեծ գեներատոր: Քահանայի հավաստմամբ աղմկոտ մեքենան խարխլել է շենքի պատերը: Այնուհետև եկեղեցին վերածել են կոլտնտեսության պահեստի, որտեղ միրգ ու պանիր են պահել:

Լոռու և Սպիտակի շրջաններում սպանել են մեծ թվով հոգևոր առաջնորդների: Շատերին էլ աքսորել են՝ կուլակի կամ դաշնակի շինծու պիտակ կպցնելով:

«Այն տարածքներում, որտեղ հոգևոր կյանքը աշխույժ էր, վանական համալիրներ կային, տեղակայվեցին կոմունիստական բջիջները, և սկսեցին արմատախիլ անել հավատքըե, ասում է Գուգարաց թեմի առաջնորդ Սեպուհ Սրբազան Չուլջյանը:

Ս. Սարգիսը պատկանում է Գուգարաց թեմին: Այս թեմի մեջ են մտնում Տավուշի և Լոռու մարզերը: Թեմում այսօր գործում է 18 եկեղեցի, իսկ ս. Սարգիսը 17 գյուղ ու 30 հազար բնակիչ ունեցող Նոյեմբերյանի տարածաշրջանի միակ գործող եկեղեցին է:

Շրջակա գյուղերից այստեղ են գալիս պսակադրության ու մկրտության համար: Առաջին մկրտությունը Խորհրդային Միության կործանումից հետո տեղի է ունեցել 1990 թվականին:

Տեր հայրը ¢ վերականգնման ծրագրերը

Տեր Հրայրն ասում է, որ այն տարիներին, երբ եկեղեցին չէր գործում, հոգևորականները ուխտագնացության էին գալիս այստեղ: Նա հպարտությամբ ցույց է տալիս խնամքով պահված բոլոր հիշարժան լուսանկարները:

«1995-ին ընդունեցինք Գարեգին Ա-ին: Պատերազմի տարիներին շատ կարևոր էր եկեղեցու գործունեությունը: Ապաստան էինք տալիս զինվորներին, մարտի դաշտ գնալուց առաջ օրհնում նրանց (Նոյեմբերյանը մոտ է Ադրբեջանի սահմանին): Ս. Սարգիսը ապրում էր իր բնականոն եկեղեցական կյանքովե, ասում է նա:

Խորհրդային կարգերի տապալումից հետո եկեղեցին նորոգվեց և վերաբացվեց: Սակայն 1997 թվականի երկրաշարժը մեծ վնաս հասցրեց եկեղեցու շենքին:

Ոսկեհատն ասում է. «Հաճախ եմ այստեղ եկած տարեց կանանցից լսում. «Սա մեր սովխոզի գրասենյակն է, սա ի՞նչ եկեղեցի է, ոնց որ ձևական լինիե: Շատերն են չոքում (վնասված եկեղեցու) դրսի պատերի մոտ և այնտեղ իրենց աղոթքն անումե:

Ս. Սարգիս եկեղեցում տարեկան 6-7 պսակադրություն է կատարվում: Կիրակի օրերին պատարագ լսելու են գալիս 100-ից ավելի հավատացյալներ, և Ոսկեհատը 100-150 մոմ է վաճառում: Ընդհանրապես ձմռանն այցելուներ ավելի շատ են լինում:

«Օր է լինում, երբ ոչ ոք չի գալիս: Նստում եմ մենակ ու սպասում: Համոզված եմ, որ նորոգված եկեղեցին ավելի շատ մարդ կգրավիե, ասում է Ոսկեհատը:

Ըստ Սեպուհ Սրբազանի եկեղեցու վերակառուցման համար կպահանջվի առնվազն 150 հազար դոլար:

Նոյեմբերյանի քաղաքապետի տեղակալ Գրիշա Գուլքանյանն ասում է. «Երբ զրկված էինք պետականությունից, եկեղեցին էր պահում ու պաշտպանում մեր ազգը: Շատերն են այսօր պայմաններից դժգոհելով հեռանում քաղաքից, և եկեղեցու դերը մարդկանց պահելու առումով մեծ կլինիե:

Ս. Սարգիս եկեղեցու ներսում լռություն է: Դատարկ են մկրտության ավազանը և խորանը: Սակայն պատուհաններից ներս թափանցած վերջալույսի շողերը ողողում են ամբողջ եկեղեցին:

Խորանի պատին թիկնած խաչքարը հպարտորեն նայում է սարդոստայնի հետևից: Վիգենը ծնկաչոք աղոթում է ու համբուրում փոշոտ խաչքարը:

«Նոյեմբերյանը սահմանի վրա է: Այն Հայաստանի երկաթուղային դարպասն է, - ասում է Տեր Հրայրը: - Այդ դարպասից միայն բարիքը չի ներս մտնում, այլև չարիքը: Եկեղեցու վերակառուցումը իրապես մեծ անհրաժեշտություն էե:

Ս. Սարգիս եկեղեցու վերականգնման աշխատանքների մասին լրացուցիչ տեղեկությունների համար զանգահարեք եկեղեցի՝ (374-66) 2-32-43 կամ քաղաքապետի տեղակալի գրասենյակ՝ (374-66) 2-32-04: «ԱրմենիաՆաուիե «Հայ Ձմեռ պապե ծրագրին ներդրում անելու համար սեղմեք այստեղ: