ՙՀաղթանակի՚ սիրված գեներալը

Վահան Աբրահամյանը սրտաբաց և խանդավառ տանտեր է հյուրերի համար: Նրա կինը՝ Մարի Քարիջյանը, սուրճ ու քաղցրավենիք է առաջարկում, ինչպես դա ընդունված է ամեն մի հայ օջախում:

Վահանը և Մարին նորապսակներ են: Վահանը 77 տարեկան է, Մարին՝ 72:

Նրանք ամուսնացել են անցյալ տարի մի վայրում, որտեղ շատ տարեցներ երբեք չեն ակնկալում հայտնվելու:

Զույգն ապրում է տարեցների հանրակացարանում՝ Երևանից 17 կմ դեպի հյուսիս գտնվող Հաղթանակ գյուղում: Թեև գյուղը կոչվում է «հաղթանակե, սակայն եթե հանրակացարանը չլիներ, կյանքը պարտության կմատներ դրա տարեց բնակիչներին, որոնք հավանաբար կարծում էին, թե իրենց կյանքի այս փուլը կապրեն ընտանիքի գրկում և ոչ թե որպես անտուն թափառականներ:

Սակայն հանրակացարանը համապատասխանում է գյուղի անվանմանը. այն շահում է Հայաստանի հասարակության ամենախոցելի շերտերից մեկի վարած գոյության կռիվը:

«Այս վայրը շատ հեռու է կատարյալ լինելուց, և ես երբեք չեմ մտածել, որ կարող եմ այստեղ հայտնվել, - ասում է Մարին: - Բայց այստեղ ես կացարան ու սնունդ եմ ստանում: Երբ ծեր ես ու ապրելու տեղ չունես, զրկվում ես ընտրելու հնարավորությունիցե:

 

ՙԱյստեղ ես կացարան ու սնունդ եմ ստանում՚, ասում է Մարին

Վահանը ունի երկու որդի, Մարին՝ մի որդի և մի դուստր: Հանգամանքները խանգարեցին նրանց երազանքին՝ ավանդական հայկական ծերություն իրենց զավակների ընտանիքներում: Նրանց որդիներն ու դուստրերն իրենք բախվեցին անսպասելի դժվարությունների, երբ սոցիալիզմն իր տեղը զիջեց ժողովրդավարությանը: Ոմանք լքեցին երկիրը, մյուսներն ամուսնացան և այլևս ի վիճակի չէին պահելու իրենց ծնողներին:

Այս և այլ պատճառներով 230 տարեցներ ապաստան են գտել ծերանոցի եռահարկ շենքում: Այստեղ ընկերությունը փոխարինում է ընտանեկան կապերին, և տարեցները կիսվում են ապահով տարիների հիշողություններով:

90-ականների սկզբին հայտնվելով կործանման եզրին՝ Հաղթանակի հանրակացարանը (և տարեցների համար նախատեսված ևս երեք նման հաստատություններ), չնայած բնակչության ավելի քան 50 տոկոսի աղքատությանը, կարողացան գոյատևել ավելի լավ ժամանակների հույսով:

Հանրակացարանը չի կարելի համարել երկրի տնտեսական բարեկեցության նմուշ: Կառավարությունը դժվարությամբ է ծածկում տարեցների նվազագույն ծախսերը՝ յուրաքանչյուրին հատկացնելով օրական 1450 դրամ (մոտ 2,5 դոլար) ներառյալ բուժսպասարկումն ու կոմունալ ծախսերը: Կառավարությունը հանրակացարանին տարեկան հատկացնում է 120 միլիոն դրամ (մոտ 214 հազար դոլար), ինչը ներառում է 118 հոգիանոց աշխատակազմի աշխատավարձը և այլ ծախսեր:

Կյանքն այստեղ երանելի չէ և անշուշտ հեռու է հայկական իդեալից: Բայց գոնե հանրակացարանի սենյակները մաքուր են, և տարեցներին այստեղ կերակրում են:

Ձմռանը սենյակները տաքացնում են էլեկտրական ջեռուցիչներով: Աշխատակազմում են երեք բժիշկներ, մեկ ատամնաբույժ և 16 քույրեր:

Արդեն 5 տարի է Ամալյան ապրում է հանրակացարանում

Սակայն հանրակացարանը բարեկարգման կարիք ունի: Ըստ փոխտնօրեն Արթուր Մարկոսյանի շենքը չի նորոգվել 1970-ականներից:

Ջրատար խողովակներն այնպիսի վատ վիճակում են, որ անհատական լոգարանները ստիպված փակել են և փոխարենը ամեն հարկում կառուցել են մեկ ընդհանուր լոգասենյակ: Խողովակներն արտահոսք ունեն, և դրանից զուգարանների առաստաղները կաթում են: Մարկոսյանը դիմել է արտասահմանյան կազմակերպություններին՝ խնդրելով օգնել նորոգման գործում:

Սենյակները 18 քառակուսի մետր են, երկու մահճակալով, պահարանով և մահճասեղաններով:

«Առաջվա նման չենք ապրում, բայց սովամահ էլ չենք լինում քաղաքի այլ տարեցների նման, - ասում է Ամալյա Շախարտունին, որն արդեն գրեթե հինգ տարի ապրում է հանրակացարանում: - Ամեն օր երեք կտոր հաց ենք ստանում, շաբաթը առնվազն երկու անգամ միս ենք ուտումե:

Սկսած այն ժամանակներից, երբ Հայաստանի սոցիալական կառուցվածքի հիմքում տոհմերն էին, տարեցները հարգանք էին վայելում և դիտվում էին որպես տոհմի գլուխ: Այսօր տարեցների խնամքը դարձել է ցավոտ հարց:

Նրանք, ովքեր տեղ են գտել իրենց համար Հաղթանակի հանրակացարանի նման վայրերում, հասել են այդ վերջին հանգրվանին տառապանքների ու դառնությունների միջով: Նրանք վաստակել են այդ խնամքն ու ուշադրությունը:

Սոցիալական ապահովության նախարարության տվյալներով Հայաստանում ամեն վեցերորդ մարդ թոշակառու է, ընդամենը՝ մոտ 650 հազար հոգի: Նրանց 22 տոկոսը գոյատևում է միայն մարդասիրական օգնության շնորհիվ:

Տարեց մարդկանց օգնություն ցույց տվող կազմակերպություններից է «Յուրա Գևորգյանե հասարակական կազմակերպությունը: Լրացուցիչ տեղեկությունների համար զանգահարեք (374-1) 35-44-70: «ԱրմենիաՆաուիե «Հայ Ձմեռ պապե ծրագրին նվիրատվություն անելու համար սեղմեք այստեղ: