Տասնհինգ տարի առաջ Սպիտակի երկրաշարժի ժամանակ Արամը կորցրել է լսողությունը

Շատ դեռահասների նման 15-ամյա գյումրեցի Արամ Բաղդասարյանը ուրախանում է, երբ իր ընտանիքը պառկում է քնելու, և հեռուստացույցը մնում է իրեն: Արամի համար հեռուստացույցը պատուհան է դեպի անծանոթ աշխարհ՝ գայթակղիչ ու մի քիչ վախեցնող:

Արամն անջատում է հեռուստացույցի ձայնը. նրա համար այն անիմաստ ու գրգռիչ է: Արամը խուլ ու համր է վեց ամսականից՝ 1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ից, երբ Գյումրին (այն ժամանակ՝ Լենինականը) հանրահայտ դարձավ իր մահաբեր երկրաշարժով:

Նա ոչինչ չի հիշում այդ օրվանից, բայց գիտե երկրաշարժի մասին:

«Մենք ապրում էինք հինգ հարկանի շենքի չորրորդ հարկում, - ասում է Արամի մայրը՝ Կարինե Բաղդասարյանը: - Երկրաշարժի ժամանակ մենք նախասենյակում էինք, իսկ երեխան՝ հյուրասենյակում: Ցնցումներից ափսեները դուրս թափվեցին պահարանից, և հիշում եմ, որ երբ վազեցինք երեխայի մոտ, նրա անկողնում գլխի մոտ ապակու բեկորներ կային: Գուցե ինչ-որ բան ընկել էր նրա գլխին, թեև արտաքուստ վնասվածքներ չկային: Այդ պահին մտածում էինք միայն շենքից դուրս գալու մասին, որը սկսեց փլվել մեր աչքերի առաջե:

Կարինեի հավաստմամբ իր որդին վաղ մանկությունում ոչ մի լսողական շեղում չի ունեցել: Նա արձագանքել է ձայներին ու ծիծաղել է: Սակայն այդ ճակատագրական առավոտից հետո ձայնը նրա համար վերածվել է միայն գրգռիչ, անտանելի աղմուկի: Այդ է պատճառը, որ նա ուրախությամբ է իջեցնում հեռուստացույցի ձայնը:

Մի քանի տարի առաջ Գյումրիի ավստրիացիների կառուցած հիվանդանոցում Արամին լսողական սարք են տվել, սակայն այն բոլորովին չի օգնել նրան, հակառակը՝ նա սկսել է ավելի լավ լսել աղմուկը, ինչից նրա տառապանքները միայն խորանում են:

«Հենց որ լսասարքը դնում էի ականջներին, անմիջապես հանում ու դեն էր նետում: Միգուցե եթե փող ունենայինք, ավելի լավ բժիշկների կկարողանայինք դիմել: Ասում են, որ նման դեպքերում վիրահատությունը կարող է շատ արդյունավետ լինել: Բայց մեզ համար նույնիսկ շարքային այցը բժշկին պրոբլեմ է, սովորական աուդիոգրաման 20 հազար դրամ էե, ասում է Կարինեն:

Բաղդասարյաններն ապրում են 15 քառակուսի մետրանոց ժամանակավոր կացարանում, որը միաժամանակ խոհանոց, հյուրասենյակ ու ննջարան է: Արամից բացի ընտանիքում ևս մի երեխա կա՝ 12-ամյա Սարգիսը: Կարինեի ամուսինը լյարդի լուրջ հիվանդություն ունի: Երբ նա իրեն լավ է զգում, փող է վաստակում Արամի հետ կոշիկ նորոգելով: Առանց այդ եկամտի ընտանիքը ստիպված է պահպանել է իր գոյությունը 8600 դրամ սոցիալական նպաստով:

Իր տիկնիկներին կենդանացնելու համար Արամին (ձախից) խոսքեր պետք չեն

«Փողը չի հերիքում նույնիսկ դեղորայքին: Ամեն օր գլուխ եմ կոտրում, թե ինչ եփեմ ամուսնուս ու երեխաներիս համարե, ասում է Կարինեն:

Բաղդասարյանները նոր շենքում բնակարանի վկայական են ստացել, բայց Կարինեի հավաստմամբ չեն տեղափոխվում, որովհետև ստիպված են լինելու ապրել երկու սենյականոց բնակարանում ամուսնու ազգականների հետ: Համաձայն կառավարության որոշման բնակարան հատկացնելիս հաշվի են առնում երկրաշարժի ժամանակ կորցրած բնակտարածքի մեծությունը:

«Հաշվի չեն առնում, որ ընտանիքի անդամների թիվը մեծացել է: Մեր հին բնակարանում ամուսնուս հարազատների հետ միասին վեց հոգի էինք: Այժմ 10 հոգի ենք և չենք տեղավորվի բնակարանումե, բացատրում է Կարինեն:

Փորձելով շեղել մորը տխուր մտքերից՝ Արամը ժպտում է և գլխով է անում Գյումրիի ֆոլկլորի հերոս ՈՒստա Մուկուչի տիկնիկի կողմը:

ՈՒստա Մուկուչը Արամի կապն է լսող ու խոսող աշխարհի հետ: Պատանին դարձել է «Մեղվիկե հասարակական կազմակերպության տիկնիկային թատրոնի դերասան: Եթե նրա թերությունը իրական կյանքում խանգարում է նրան, ապա Մուկուչի հետ Արամը ոչ մի պրոբլեմ չունի:

«Տղան գտել է իրեն մշակութային կենտրոնում, - ասում է «Մեղվիկիե տնօրեն Վեհանուշ Հովհաննիսյանը, - նա այնպիսի ոգևորությամբ է աշխատում տիկնիկային ներկայացման բեմադրության վրա, որ կասկած չի մնում, որ նա գտել է իր կոչումըե:

Հովհաննիսյանը հիմնել է «Մեղվիկե մշակութային կենտրոնը երկրաշարժից անմիջապես հետո: Կենտրոնը Գյումրիի երեխաներին օգնում է հաղթահարելու «աղետի գոտումե ապրելու հոգեբանական դժվարությունները:

Նա ասում է, որ հասկանում է Արամին առանց խոսքի:

«Տղան իրեն վատ է զգում, երբ մենք գանգատվում ենք կյանքի դժվարություններից, - ասում է նա: - Այստեղ, աշխատելով թատերական բեմադրությունների վրա, նկարելով, ասեղնագործելով, երեխաները մոռանում են սեփական հոգսերը: Այս երեխաների կյանքը սարսափելի փորձություն է, և ոչ ոք չգիտե՝ կկարողանանք արդյոք երբևէ խոսել նրանց լրիվ հոգեբանական ապաքինման մասինե:

Արամը յուրովի է մեկնաբանում Վեհանուշի խոսքերը: Կարինեն «թարգմանում էե նրա մեկնաբանությունը հետևյալ կերպ.

«Երբ Նոր տարին գա, ես կխոսեմե, ասում է տղան մոր միջոցով, և նրա պարզ դարչնագույն աչքերը սկսում են փայլել:

«Մեղվիկե մշակութային կենտրոնի մասին լրացուցիչ տեղեկությունների համար կարող եք զանգահարել (374-1) 42-92-64 համարով կամ դիմել meghvik@freenet.am հասցեով: Եթե ցանկանում եք օգնություն ցույց տալ Բաղդասարյաններին կամ «ԱրմենիաՆաուե շաբաթաթերթի «Հայ Ձմեռ պապե ծրագրի նման կարիքներ ունեցող մյուս հերոսներին, սեղմեք այստեղ: