Արվեստագետները...

Սենյակում լամպերի դեղնավուն լույսի ներքո կողք կողքի նստած մի քանի անչափահասներ ու կանայք փորձում են կավից ինչ-որ գեղեցիկ բան ստեղծել: Երբ ավարտում են գործը, հիանում են իրենց ստեղծածով ու նաև զարմանում են, որ իրենք էլ կարող են արարել:

Սա կանանց և անչափահասների «Աբովյանե գաղութն է: Վերջին երկու տարվա ընթացքում «Տրտուե մշակութային հասարակական կազմակերպությունը այն վերածել է օրինազանցների համար նախատեսված մի յուրօրինակ ստեղծագործական կենտրոն-գաղութի:

«Կարծում եմ, որ հանցագործ դառնալու հիմնական պատճառը դաստիարակության պակասն է, և մենք փորձում ենք գեղեցիկի միջոցով բացահայտել կալանավորների ներքնաշխարհը, - ասում է «Տրտուիե ղեկավար Թեմիկ Խալափյանը: - Դա մի զարմանալի երևույթ է, երբ մարդասպանության համար դատված կինը կավից հրաշալի գործեր է ստեղծումե:

2002 թվականի հունվարից ավելի քան 120 կալանավոր անչափահասներ և կանայք (նրանց մեծ մասն արդեն ազատ է արձակվել) գաղութում մասնակցել են «Տրտուիե իրականցրած տարբեր միջոցառումների. ներկայացում են բեմադրել, ստեղծել են գաղութի «Էջե ամսաթերթը, սովորել են ազգագրական երգեր ու պարեր, կերպարվեստ և հյուսք:

Այս տարվա փետրվարից կալանավորները սովորում են կավագործություն, որն ըստ կազմակերպիչների առավել հաջողված ծրագրերից մեկն է:

Նոյեմբերի 19-ին կալանավորների կավե աշխատանքները ցուցադրվել են Երևանի ժողովրդական արվեստի թանգարանում: Ցուցահանդեսին ներկա են եղել նաև գործերի հեղինակները:

18-ամյա Խաչիկը գաղութում հայտնվել է գողություն անելու համար: Արդեն մի քանի ամիս նա հաճախում է կավագործության խմբակ:

«Որ «զոնումե չաշխատեի, գնում նստում էի կավագործության սենյակի դռան առաջ ու ժամանակ մեռցնում, - ասում է նա: - Բայց Խալափյանը մի օր ջղայնացավ, ես էլ բորբոքված նստեցի ու կավից ափսե սարքեցի, մեջն էլ եկեղեցի քանդակեցի ու տեսա` սիրուն բան դարձավ: Այդ օրվանից արդեն սարքում եմե:

Խաչիկն ասում է, որ կավագործությունն իրեն շատ է դուր եկել ոչ միայն որպես արհեստ, այլ նաև որպես փող վաստակելու միջոց:

«Հաջորդ ամիս ազատվելու եմ գաղութից, բայց կուզեի ավելի շատ սովորել այս գործը, որպեսզի ազատության մեջ սրանով փող աշխատեմ,- ասում է Խաչիկը, - օրինակ՝ եթե իմ ափսեն ծախեմ 500 դրամով, կառնեմ մի կիլո կավ ու նորից հինգ նման բան կսարքեմ: Սա լավ բիզնես էե:

Ըստ 45-ամյա կավագործ Բարսեղ Հարությունյանի անչափահասները մեծ խանդավառությամբ են այցելում այս խմբակը.

«Սակայն կա մի մեծ խնդիր, - ասում է վարպետ Բարսեղը. - շաբաթական երկու օրը շատ քիչ է կավագործություն սովորելու համար, մանավանդ, որ շատերը կարճաժամկետ դատվածությունից հետո ազատ են արձակվում և չեն հասցնում սովորել արհեստի հիմնական նրբություններըե:

Բանտում ստեղծված արվեստի նմուշներ

Այժմ «Տրտունե փորձում է միջոցներ հայթայթել, որպեսզի գաղութից դուրս նույնատիպ խմբակ ստեղծի նախկին սաների համար:

«Ազատվելուց հետո նրանք զանգահարում են ինձ և խնդրում են շարունակել պարապմունքները, - ասում է Խալափյանը: - Եթե անտեսենք այդ ցանկությունները, շատ հնարավոր է, որ նախկին կալանավորները կրկին հանցագործության գնանե:

«Տրտունե ֆինանսավորում է ստանում Բաց հասարակության ինստիտուտից (www.osi.am), սակայն փետրվարին ֆինանսավորումը վերջանալու է:

«Ինստիտուտը նույն ծրագիրը երկրորդ անգամ չի ֆինանսավորում, և մեզ համար շատ դժվար կլինի հայտնել կալանավորներին, որ իրենք այլևս չեն կարող կավագործություն սովորել: Իսկ այլ աղբյուրներ առայժմ չկանե, ասում է Խալափյանը:

Գաղութի աշխատակազմը նույնպես բարեկամացել է «Տրտուիե հետ և նրան համարում է կոլեկտիվի անբաժանելի մաս:

«Եթե «Տրտուիե գործունեության ընթացքում գոնե մեկը դարձի գա հանցագործ աշխարհից, դա կլինի մեծ հաղթանակ, - ասում է գաղութի ղեկավար արդարադատության գնդապետ Յուրա Ջամալյանը: - Իսկ ես վստահ եմ, որ նրանք արդեն մի քանի հոգու ճիշտ ուղու վրա են դրելե:

Ըստ Ջամալյանի վերջին տարիներին կալանավորների քանակը զգալիորեն նվազել է: Այսօր նրանց թիվը չի գերազանցում 100-ը, որից ընդամենը 7-ն են անչափահաս տղաներ:

Մարդասպանության համար դատապարտված 29-ամյա Անուշ Գրիգորյանը գաղութում է արդեն երկու տարուց ավելի: Նա այստեղ կանցկացնի ևս 5 տարի:

Անուշը հաճախում է կավագործության դասերին և ասում է, որ կավից ծեփում է իր ապագան:

«Անհամբերությամբ սպասում եմ ազատվելուն, որ գաղութում սովորածս միաձուլեմ իմ մտահղացումների հետ ու ստեղծեմ իմ սեփական գործերըե:

Նա համոզված է, որ մի օր սուրճ կմատուցի իր հյուրերին սեփական ձեռքերով պատրաստած սուրճի բաժակներով ու քաղցրամանով:

Գաղութի համար նախատեսված «Տրտուիե ստեղծագործական ծրագրի մասին լրացուցիչ տեղեկությունների համար զանգահարեք (374-1) 42-16-57 կամ գրեք trtu@media.am հասցեով: «ԱրմենիաՆաուիե «Հայ Ձմեռ պապե ծրագրում ներդրում անելու համար սեղմեք այստեղ: