¼Çݹ³ï³Ë³½Á Ïáã ¿ ³ÝáõÙ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý Ý³Ë³ñ³ñáõÃÛ³ÝÁ Ñ»ï³ùÝÝáõÃÛáõÝ ³ÝóϳóÝ»É:

Անցյալ շաբաթ
Վանա-
ձորում կատարված երեք զինվորների սպանութ-
յան պատճառը կարող է լինել կաշառքը և վճարները զորակոչ-
իկների մեջ արտոնյալ պայմաններ ստանալու համար: Հայկական բանակում լայնորեն տարածված (սակայն պաշտոնապես հերքվող)
գոյատևման այս ձևերն այն բազմաթիվ պատճառներից մեկն են, որ զորակոչը վերածում են դժոխքի հազարավոր հայ երիտասարդների համար:

Օգոստոսի 6-ին եղբայրներ Լևոն (21 տարեկան) և Համլետ Բաղդասարյանները (24 տարեկան) և նրանց ընկեր սերժանտ Արման Դավթյանը սպանվել են Հայաստանի հյուսիսային այս քաղաքի բնակելի թաղամասում գտնվող իրենց պահակակետ-տնակում, որտեղ երեքով ապրել են մի կյանքով, որը դժվար է համապատասխանեցնել «բանակ» սահմանմանը: Երեքն էլ եղել են Երևանի բնակիչներ և բուհերի շրջանավարտներ:

Հարևանների հավաստմամբ զինվորներն ապրել են այդ տնակում, որը հայտնի է նրանով, որ այդտեղ բնակվող «զինվորների» ծնողներն ի վիճակի են վճարել, որպեսզի իրենց որդիները՝ ձևականորեն ծառայության մեջ լինելով, ազատվեն զինվորական ծառայություն հիշեցնող ամեն բանից: Նրանք կրել են քաղաքացիական հագուստ, օգտվել են բջջային հեռախոսներից, գնումներ են արել խանութներից, ճաշել են քաղաքում:

ºրեք զինվորները սպանվել են ³ռավոտյան ժամը 5:30-ի սահմաններում: Ավելի քան 20 ավտոմատային կրակոց է արձակíել նրանց վրա զինվորական պահեստում (անզեն) պարեկության ժամանակ:

Հետաքննությունը բացառեց կողոպուտի վարկածը, ի հայտ եկան հանգամանքներ, որոնք հանգեցրին երկու այլ զինվորների՝ Արման Հովսեփյանի և Էմիլ Չիֆչյանի ձերբակալությանը:

Զինվորական դատախազության վարած հետաքննության տվյալներով սպանությունները կարող են կապված լինել գործարքի հետ. արձակուրդ ստանալու համար Չիֆչյանը 50 դոլար է տվել Դավթյանին (որը կրտսեր սերժանտի կոչում ուներ):

Արձակուրդի գործը չի ստացվել: Ըստ զինդատախազի Չիֆչյանը վերցրել է ԱԿՍ-Մ ինքնաձիգը և գնացել է պահակակետ՝ Դավթյանից բացատրություն ստանալու: Հովսեփյանը մեղադրվում է զինանոցից զենք վերցնելու և Չիֆչյանին տալու մեջ: Պաշտոնական հաղորդագրությունները ոչ մի տեղեկություն չեն տալիս այն մասին, թե ինչու են սպանվել Բաղդասարյան եղբայրները:

Հայկական բանակում ընդունված կարգ է, երբ ավելի ցածր կոչում կամ կարգավիճակ ունեցող զինծառայողները հատուկ վերաբերմունք, այդ թվում նաև արձակուրդ, ստանալու համար կաշառում են սպաներին կամ ավելի լավ կապեր ունեցող ծառայակիցներին:

Իհարկե, այս համակարգը բանակի պաշտոնական ընթացակարգի մասը չի կազմում, այնպես որ հայտնի չէ, թե ով է օգտվում այդ ամենից: Սակայն ենթադրվում է, որ Դավթյանը փող է վերցրել Չիֆչյանի օգտին միջնորդելու համար, թեև սովորաբար զինվորներն իրենք են կաշառքը տալիս անմիջականորեն սպաներին այնպիսի արտոնությունների համար, ինչպիսին է արձակուրդը:

Հանցագործության մեջ Հովսեփյանի ենթադրյալ մասնակցության մեջ զինդատախազը նաև մեղադրում է սպաներին:

«Ակնհայտ է, որ իրենց մեղքի բաժինն ունեն զորամասի սպաներն ու հրամանատարական կազմը, - ասել է զինդատախազ Գագիկ Ջհանգիրյանը, - Արման Հովսեփյանը եղել է գումարտակի օրվա պատասխանատու հերթապահը և ոչ միայն չէր կարող բացակայել պահակակետից, այլև իրավունքն չուներ բացել զինանոցը և այնտեղից զենք վերցնել»:

Չիֆչյանին, որը զորակոչվել է մայիսին, ծանրացուցիչ հանգամանքներում կատարված կանխամտածված սպանության մեղադրանք է ներկայացվել: Հովսեփյանին ներկայացվել է սպանությանը մեղսակցելու մեղադրանք: Սպանությունների կապակցությամբ սպայական կազմից ձերբակալվածներ չկան:

Հովսեփյանի ընտանիքը կարծում է, որ եթե սպանությանն իրենց որդու մեղսակցության մասին ենթադրությունն իսկապես ճիշտ է, ապա նրա մասնակցությունը կարող է լինել պատասխան արտոնյալ զինվորների կոպիտ վերաբերմունքին:

Հովսեփյանի եղբայր ²ñÙ»Ýն ասում է. - «Բանակում իր ամբողջ ծառայության ընթացքում Արմանը փող էր տանում զորամաս: Նա տարել է մոտ 700 գրամ ոսկեղեն և 100 հազար դրամով (մոտ 200 դոլար) վաճառել է զորամասի մոտ գտնվող տաղավարում աշխատող կնոջը:

«Նա մեզ մանրամասները չպատմեց, բայց ասաց, որ ասել են (զինվորները կամ սպաները), որ եթե չբերի, կսպանեն: Միջադեպից առաջ վերջին անգամ Արմանը տուն եկավ ծեծված և ամբողջովին ուռած դեմքով: 100 դոլար տարավ հետը (զորամաս): Զորամասում ծառայելու 1 տարի և 9 ամսվա ընթացքում նա ենթարկվել է հալածանքների», - ասում է Արմանի եղբայրը:

Հովսեփյանի երկամյա զինծառայությունից մնացել է ընդամենը երեք ամիս:

«Գյուղում որդիս ինձ հետ հող էր մշակում, - ասում է Արման Հովսեփյանի հայրը՝ հովիվ Վարազդատը: - Ես զինվոր եմ տվել հայրենիքին, ինչո՞ւ են նրան հանցագործ դարձնում»:

Պահեստը, որտեղ տեղի է ունեցել սպանությունը, գտնվում է Վանաձորի կենտրոնում՝ Տերյան փողոցի թիվ 4 հասցեում, բնակելի շենքերի հարևանությամբ: Այն գտնվում է զորամասից 15 կմ հեռավորության վրա:

Այս փաստի պաշտոնական հիմնավորումն այն է, որ մինչև վերջին երկու տարին այն օգտագործվում էր որպես արտադրամաս զինվորական համազգեստներ կարելու համար:

Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի նախագահ Արթուր Սաքունցն ասում է, որ այս միջադեպն առանձնահատուկ է նրանով, որ այն տեղի է ունեցել քաղաքի կենտրոնում:

«Մինչև հիմա զինվորական հանցագործությունները կատարվել են զորամասի ներսում՝ կապված սպայական կազմի կամ սահմանային գծի հետ: Տվյալ դեպքում սա կատարվել է քաղաքում: Կարելի է ասել, որ այդ 3 զինծառայողները «այլընտրանքային» ծառայություն էին անցնում», - ասում է Սաքունցը:

«Պահեստում հնոտիներ, հին հագուստներ են պահվում: Եթե ռազմական նշանակությունը չկա, այդ դեպքում ինչի համար է պահակակետը», - հարցնում է իրավապաշտպանը:

Վանաձորում շատերին է հայտնի այդ հարցի պատասխանը: Նրանք գիտեն, որ այս տնակն «այլընտրանքային» ծառայություն անցնելու համար է, որից կարող է օգտվել ցանկացած զորակոչիկ, ով կարող է վճարել հրամանատարին 2000-3000 դոլար՝ այդտեղ «ծառայելու» արտոնության համար:

«Այստեղ զինվորական ծառայություն անցնողները գտնվում են արտոնյալ կարգավիճակում: Այսինքն, որոշակի քաղաքացիների կամ զինծառայողների համար արտոնյալ վիճակ է ստեղծվել, և բնական է, որ նման աննորմալ վիճակը կունենա նման հետևանքներ», - եզրակացնում է Սաքունցը:

«20 տարի է այստեղ ենք ապրում, միշտ էլ այստեղ զինվորականներ են եղել, բայց առաջ ավելի խիստ էր, - ասաց հարևաններից մեկը, որը վախեցավ տալ իր անունը: - Այստեղ եկողը առանց փողի չի գալիս»:

Մի բնակչուհի ասաց, որ ճանաչում էր զոհերից մեկին, որին «Սևուկ» էր անվանում: Կինը առաջարկել է վերջինիս հագուստները լվանալ, սակայն նա հրաժարվել է:

Բաղդասարյան եղբայրները ունևոր ընտանիքից են, որը հայտնի է իր գործարար կապերով, այդ թվում՝ նաև բենզինի առևտրի ոլորտում:

Այդ գործարար կապը շահարկումների տեղիք է տվել Վանաձորում, ǵñ սպանությունները ոչ մի կապ չունեն զինվորականների հետ, և որ սպանությունների իրական թիրախը եղել են եղբայրները՝ որպես վրեժխնդրություն, որն առնչվում է մաֆիայի վերահսկողության տակ գտնվող բենզինի բիզնեսի հետ:

«Այս պահակակետում միշտ էլ հարուստների երեխաներ են ծառայել: Նրանց դռան մոտ շաբաթ կամ կիրակի օրերին տարբեր արտասահմանյան մեքենաներով մարդիկ էին գալիս: Երբ դեպքի օրը տեսա բաց գույնի «Բե-Էմ-Վե»-ից դուրս եկող աղեկտուր ճիչեր արձակող կնոջը, հասկացա, որ երկու եղբայրների ծնողներն են: Այդ մեքենան հաճախ էր այստեղ լինում», - պատմում է կինը:

«Եղբայրների մայրը հենց մեքենայից դուրս եկավ, հարձակվեց զինվորական դատախազի վրա: Ասում էր. - «Հետ տուր իմ զավակներին»»:

Զինվորական դատախազությունը դիմել է պաշտպանության նախարարությանը, կոչ անելով վեր հանել բանակում տեղ գտած թերացումներն ու սխալները, «որպեսզի հանրությունը չկորցնի վստահությունը բանակի հանդեպ»: