Ինչպես սերը բացատրության կարիք չի զգում, այնպես էլ վիշտը չունի լեզու: Ահա թե ինչու՝ կանգնած այս օտար մարդու բակում, որտեղ ինձ բերել է ոչ թե կյանքը, այլ այդ մարդու մահը, իմ հոգում ինչ-որ բան է շարժվում՝ մի տեսակ շփոթված թախիծ, որ փորձում է արտահայտման մի միջոց գտնել, բայց չի կարողանում:

Ես անգամ նրա անունը չգիտեի:

Ես եկել եմ այս պատանի աղջկա հուղարկավորությունը ոչ թե որովհետև նրա մահը հուզել է ինձ, այլ որովհետև այն հուզել է մարդկանց, որոնք հարազատ են ինձ: Եվ այդ նրանց դեմքերին նայելուց եմ ես ձգտում խուսափել թաղման այս հանդեսում, որովհետև թեև Հայաստանում ապրելով ինձ ամեն ինչ տարօրինակորեն մոտ և ծանոթ է դարձել, ինձ չի թվում, որ ես իրավունք եմ վաստակել այստեղ կիսելու ուրիշների վիշտը:

Ինձ ծանոթ դեմքերը սովորաբար կենսախինդ ու պայծառ են, ինչպիսին ես տեսել եմ նրանց լի սեղանների շուրջը նրանց տներում կամ հարսանյաց հանդեսներում կամ ուրախ հավաքույթներում: Դրանք այն մարդկանց դեմքերն են, ովքեր ինձ իրենց «շեֆն» են անվանում, սակայն ում ես անվանում եմ գործընկերներ, և ում՝ սգավորների այս հավաքույթում, ես առաջին անգամ եմ տեսնում:

Այս ընտանիքի անդամների հետ ես պարել եմ, նրանց պատվին կենաց եմ առաջարկել, նրանց հետ նվերներ եմ փոխանակել: Այս կարմրած աչքերը և ներս ընկած այտերը պատկանում են այդ մարդկանց, որոնք օտարացել են ինձնից իմ խորը ցավակցությունն արտահայտելու իմ անկարողության պատճառով: Կարծես լեզուն կարող էր արտահայտել դա: Համենայն դեպս, հիմա դա ինձ որպես արդարացում է ծառայում:

Այս ամբողջ բակը վշտի մի շրջան է. իրար հենված կանայք, տղամարդիկ, որ փորձում են ցույց տալ, որ աջակցության կարիք չունեն: Երիտասարդ տղաներն ու աղջիկները, հավանաբար համադասարանցիները, շենքից դուրս են հանում ծաղիկների մի ծով, քիչ անց հայտնվում է քահանան, իսկ հետո՝ բաց դագաղը և քնած մի աղջիկ:

Վեց տղամարդ՝ աղջկա դագաղն ուսերին, պտտում են իրենց թանկարժեք բեռը՝ կրկին ու կրկին ու կրկին: Այստեղ այդպես է ընդունված, ինչպես ինձ ասացին, որպեսզի մահացածին վերջին հնարավորությունը տան տեսնելու ամեն ինչ իր այս աշխարհում՝ մինչև փակվի դագաղի կափարիչը և նա տեսնի այն աշխարհը, որին մեզնից ոչ մեկը ծանոթ չէ:

Եվ մինչ ես հետևում եմ այս արտասովոր ավանդույթին, նկատում եմ երրորդ հարկի պատշգամբից նայող մի ծեր կնոջ: Ես ինձ հարց եմ տալիս, հնարավո՞ր է, որ նա էլ է մտածում այն մասին, ինչի մասին ես եմ մտածում: Սա ի՞նչ կարգ է, երբ տարեց կինը վերևից նայում է երեխայի վերջին արարողությանը: Դագաղում պառկած աղջիկը սևաթույր մազեր և հարթ մաշկ ունի, իսկ պատշգամբի ծեր կնոջ մազերն ալեխառն եմ, մաշկը՝ կնճռոտված: Եվ, ընդհանրապես, այս բակում քիչ բան է ենթարկվում բանականությանը:

Մենք կանգնում ենք մոտ կես ժամ, և այդ ընթացքում Հայաստանի հետ իմ վեցամյա հարաբերություններին ավելանում է մի նոր շերտ: 25000 մահերի տարեդարձի նախօրեին, որոնք նույնքան անիմաստ էին, որքան այս մեկը, ես գիտակցեցի այն կարևոր տարբերությունը, որ կա մարդկանց համար սգալու և մարդկանց հետ սգալու միջև:

Նրա անունն Արմինե էր: