Մայիսի 4-ին Համաշխարհային բանկը հաստատեց Հայաստանին տրամադրվելիք երկրորդ վարկը` ջրամատակարարման և ջրահեռացման ծրագրի ֆինանսավորման նպատակով: Նոր` «Համայնքային ջրամատակարարման և ջրահեռացման ծրագիրը» նախատեսում է Երևանից դուրս գտնվող 300 համայնքների ջրամատակարարման բարելավում: 23 մլն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ վարկը Հայաստանը պարտավորվում է վերադարձնել 40 տարուց:

Համաշխարհային բանկի տրամադրած առաջին վարկով ֆինանսավորվում էր Համայնքային զարգացման ծրագիրը, որով նախատեսվում էր բարելավել Երևանի ջրամատակարարումը` համակարգում ջրաչափերի տեղադրմամբ, հյուսիսային ջրաղբյուրները քաղաքին միացնող ջրատարի նորոգմամբ, մայրաքաղաքի Դավիթաշեն թաղամասը շուրջօրյա ջրամատակարարմամբ ապահովելով, ցանցում առկա հոսակորուստների հայտնաբերմամբ և վերացմամբ:

Ըստ ԾՂԳ տնօրեն Վարազդատ Ավոյանի, Երևանի ջրամատակարարման համակարգում մեծ փոփոխություններ են կատարվել: Առայսօր ջրաչափեր է տեղադրել սպառողների 80 %-ը, ինչը հանգեցրել է ջրի սպառման նվազեցման: Ընդհանուր առմամբ քաղաքի մեկ շնչին բաժին ընկնող սպառումը օրական 400 լիտրից իջել է օրական 150 լիտրի: Ի հավելումն, ըստ Ավոյանի, Դավիթաշենի բնակիչներն այժմ շուրջօրյա ջրամատակարարում ունեն:

Սակայն ոչ բոլորն են համաձայն ծրագրի արդյունավետությանը: ԱԺ-ի վարկերի, դրամաշնորհների արդյունավետությունն ուսումնասիրող հանձնաժողովը լուրջ կասկածներ է հայտնում «Համայնքային զարգացման վարկային ծրագրի» մասին: Ըստ հանձնաժողովի նախագահ Վահան Հովհաննիսյանի, օպերատորի գործունեության հետևանքով ջրամատակարարման համակարգում վթարների քանակը 2003-ին աճել է 24%-ով:

Վ. Հովհաննիսյանն այն կարծիքին է, որ ջրաչափերի տեղադրման արդյունքում ջրի ճնշումը խողովակներում ավելացել է: Մաշված խողովակները, չդիմանալով բարձր ճնշմանը, վթարների պատճառ են դառնում: Միևնույն ժամանակ հանձնաժողովը գտնում է, որ ճնշման ավելացման շնորհիվ բազմաբնակարանային շենքերում ջուրը բարձրանում է մեկ-երկու հարկ ավելի, ինչը Ջրմուղ-կոյուղու կողմից ներկայացվում է իբրև բարեփոխումների արդյունք: Սակայն քաղաքի ջրամատակարարման ցանցի մաշվածությունը հանգեցնում է հոսակորուստների հսկայական ծավալի: Ջրի մեծ մասը բնակիչներին չի հասնում` ներծծվելով քաղաքի տակ և լրացուցիչ սեյսմիկ վտանգ ստեղծելով Երևանի համար:

«Ջինջ» խորհրդատվական ընկերության տնօրեն Էդուարդ Մեսրոպյանը հայտարարում է, որ Երևանի ջրատար խողովակաշարի 60-70 %-ը ավելի քան 20 տարվա հնություն ունի: Այս գերմաշվածության հետևանքով քաղաք մտած ջրի 2/3-ը սպառողին չի հասնում: Այս փաստի դեմ չեն առարկում նաև քաղաքի ջրամատակարարման պատասխանատուները:

Վերջին չորս տարվա ընթացքում հոսակորուստների դեմ պայքարի ռազմավարական երկու ծրագիր է կազմվել: Սակայն դրանք, Աժ հանձնաժողովի համոզմամբ, անարդյունավետ էին: Հոսակորուստների հայտնաբերման և վերացման ուղղությամբ օպերատորի կողմից կատարված աշխատանքները դանիական աուդիտորական «Ռամբո» ընկերությունը գնահատել է 0: Իսկ Երևանի Ջրմուղ-կոյուղի ընկերության տնօրենի խորհրդական Հենզել Խաչատրյանը «հոսակորուստ» որակումն ընդհանրապես չի ընդունում: Նրա համոզմամբ, հոսակորուստների դեմ պայքարի միակ արդյունավետ ծրագիրը համակարգի թարմացումն ու ջրաչափերի տեղադրումն է: Փաստորեն, Երևանի Ջրմուղ-կոյուղի ընկերությունը ամենամյա ծրագիր չի սահմանել, փոխարենը` խնդիրները բարձրացվում են միայն վթարների դեպքում:

Համաձայն ՎԴՄՕ հանձնաժողովի ս/թ մարտի 30-31-ի հաշվետվության, ծախսերի շինարարական մասը կտրուկ կերպով նվազեցված է` հօգուտ վարչական ծախսերի: Այսպես, ըստ հանձնաժողովի նախագահ Վ. Հովհաննիսյանի, Երևանը հյուսիսային համեմատաբար էժան աղբյուրներից սնելու նպատակով կազմվել է Գառնիից եկող ջրատարի 175000 դոլարի նախագիծ: Նախագծի ստեղծումից անցել է չորս տարի և որևէ աշխատանք այս ուղղությամբ չի կատարվել:

Չնայած Երևանի ջրամատակարարման ծրագրի իրականացման շուրջ կասկածներին, Համաշխարհային բանկը Հայաստանին խոստացել է լրացուցիչ 20 մլն դոլար ծրագիրը երկարացնելու համար, բացի Երևանից դուրս ջրամատակարարման ծրագրի իրականացման համար տրամադրվելիք 23 մլն դոլարից: Այս վարկերից բացի, ՀԲ-ին անդամակցության ընթացքում Հայաստանին արդեն իսկ տրամադրվել է 788,15 մլն դոլարի վարկ` 33 ծրագիր իրականացնելու համար:

Ջրամատակարարման նոր նախաձեռնության կապակցությամբ ՀԲ-ի Ծրագրի մշակման խմբի ղեկավար Բրայեն Սթիվեն Սմիթը նշել է. «Սա Երևանի ջրամատակարարման և ջրահեռացման ծրագրով իրականացված ձեռքբերումները երկրի այլ շրջաններում տարածելու ուղղությամբ առաջին կարևոր քայլն է»:

Մնում է հուսալ, որ Հայաստանը կկարողանա վերադարձնել վարկավորման պարտքը: Երևանի Ջրմուղ-կոյուղի ընկերության տնօրենի խորհրդական Հենզել Խաչատրյանը հույս ունի, որ 30-40 տարի հետո Երևանի Ջրմուղ-կոյուղին կկարողանա դառնալ ինքնածախսածածկող ընկերություն, թեև այսօր ընկերությանը հաջողվում է հավաքագրել վարձավճարների միայն 53,8 %-ը: Միևնույն ժամանակ Հենզել Խաչատրյանի հաշվարկներով մեր երկրի ջրամատակարարման համակարգը հնարավոր է վերականգնել նաև առանց ՀԲ-ի օգնության, բայց այս դեպքում ջրի սակագինը պիտի կազմի 300 դրամ՝ ներկայիս 90,02 դրամի փոխարեն, իսկ վարձավճարների հավաքագրումը պետք է 90 %-ից պակաս չլինի: Բայց քանի որ սա առայժմ անիրագործելի է, ապա մեր կառավարությունը որոշեց հերթական պարտքն ավանդել ապագա սերունդներին: