ÚàôÜÆêºü-Ç ·áñͳ¹Çñ ïÝûñ»Ý ø»ñáÉ ´»É³ÙÇÝ:

ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի (ՅՈՒՆԻՍԵՖ) զեկույցը մեղադրում է Հայաստանին, եվրոպական և ԱՊՀ որոշ երկրների մանկական մահացիության նվազեցված ցուցանիշներ ներկայացնելու համար:

«Մեր հետազոտությունը ցույց է տվել, որ մանկական մահացիությունը մեծ խնդիր է այս երկրներում, և որ իրական թվերը գերազանցում են պաշտոնական տվյալները», - ասաց ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի գործադիր տնօրեն Քերոլ Բելամին:

Խոսելով հետազոտված երկրներում տիրող ընդհանուր պայմանների մասին, նա ավելացրեց. - «Մենք խորացել ենք պաշտոնական վիճակագրության տվյալների մեջ և զրուցել ենք մայրերի հետ նրանց տներում: Նրանց պատմությունները խոսում են նորածին երեխաների շրջանում առկա ճգնաժամի մասին»:

Համաձայն ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի սոցիալական վերահսկողության 2003 թվականի զեկույցի, մանկական մահացիության մակարդակը Կովկասում և Կենտրոնական Ասիայում 12 անգամ ավելի բարձր է, քան արևմուտքի զարգացած երկրներում:

Անցյալ շաբաթ կազմակերպության զեկույցը Հռոմում ներկայացնելիս Բելամին նշել է, որ որոշ երկրներում մինչև մեկ տարեկան երեխաների մահացիության մակարդակը չորս անգամ գերազանցում է պաշտոնական տվյալները:

Զեկույցում այդ երկրներում մանկական մահացիության պաշտոնական տվյալները համեմատվում են կանանց հետ անձնական հարցազրույցներում հավաքած տվյալներ հետ:

Զեկույցի Հայաստանին վերաբերող մասում նշվում է (հիմնվելով 2000-2001 թթ. հետազոտությունների վրա), որ այստեղ գրանցվել է 36 մահվան դեպք յուրաքանչյուր 1000 կենդանի ծնունդներում: Այս տվյալները կտրուկ տարբերվում են պաշտոնական տվյալներից, որոնք արձանագրում են 15 մահվան դեպք յուրաքանչյուր 1000 կենդանի ծնունդներում:

ì³Ñ³Ý äáÕáëÛ³ÝÁ ѳí³ëïáõÙ ¿, áñ ³éáÕç³å³ÑáõÃÛ³Ý Ý³Ë³ñ³ñáõÃÛáõÝÁ ÙÇçáóÝ»ñ ÏÓ»éݳñÏÇ Ù³ÝáõÏÝ»ñÇ íÇ׳ÏÁ µ³ñ»É³í»Éáõ ѳٳñ:

(Համեմատության կարգով նշենք, որ Ադրբեջանում պաշտոնական տվյալներով յուրաքանչյուր 1000 ծննդին ընկնում է 17 մահվան դեպք, իսկ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի զեկույցի տվյալներով՝ 74 մահվան դեպք:)

Ի պատասխան ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի զեկույցի, Հայաստանի առողջապահության նախարարության պաշտոնատար անձինք պնդում են, որ մանկական մահացիության իրենց ներկայացրած պաշտոնական տվյալները ճիշտ են, քանի որ դրանք գալիս են ծննդատներից և պոլիկլինիկաներից:

ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի հայաստանյան գրասենյակում նույնպես ասում է, որ ճիշտ են և՛ առողջապահության նախարարության, և՛ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի տվյալները: Նրանց հավաստմամբ անհամապատասխանությունները պայմանավորված են տվյալների հավաքման տարբեր մեթոդներով:

Անցյալ ուրբաթ օրը կայացած մամլո ասուլիսում առողջապահության նախարարության առաջին օգնության բաժնի վարիչ Վահան Պողոսյանը նշեց, որ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի զեկույցը հիմնվում է անհատների պատմությունների վրա, և զեկույցում ընդգրկված որոշ դեպքեր վերաբերում են աբորտներին և տան պայմաններում կատարված ծննդաբերություններին, որոնք մահացու ելք են ունեցել:

Սակայն Պողոսյանն ավելացրեց, որ հանրապետության ծննդատների պայմանները մտահոգության տեղիք են տալիս և ընդունեց, որ իրականացվող գրանցումների մակարդակը ցածր է: Շարունակելով նա ասաց. - «Առողջապահության նախարարությունը միջոցներ կձեռնարկի տան պայմաններում ծնված երեխաների քանակը կրճատելու ուղղությամբ և ավելի շատ միջոցներ կուղղի մայրերի և նորածինների խնամքի բարելավմանը»:

Հայաստանցի բժիշկները մանկական մահացիության բարձր մակարդակը վերագրում են աղքատությանը, մայրերի առողջության ապահովման և ընդհանուր առողջապահական ծառայությունների ցածր մակարդակին:

«Բոլոր կանայք ... սկսում են հոգալ իրենց առողջության մասին, երբ հղիանում են, - ասում է թիվ 8 պոլիկլինիկայի կանանց խորհրդատվության բաժնի վարիչ գինեկոլոգ Էֆրոսիա Նահապետյանը: - Շատ դեպքերում նրանց ունեցած խնդիրները հնարավոր կլիներ կանխել կամ խուսափել դրանցից, եթե նրանք և նրանց ամուսինները դիմած լինեին բժշկին հղիությունից առաջ»:

¶ÇÝ»ÏáÉá· ¾ýñáëdz ܳѳå»ïÛ³ÝÝ ³ëáõÙ ¿, áñ ϳݳÛù å»ïù ¿ ëÏë»Ý Ñá· ï³Ý»É Çñ»Ýó ³éáÕçáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ ÙÇÝ㢠ÑÕÇáõÃÛáõÝÁ:

Ինչ վերաբերում է Հայաստանում մանկական մահացիության տվյալների նվազեցմանը, Նահապետյանը վերագրում է դա սովորական թյուրիմացությանը:

«Երբ խոսում ենք մանկական մահացիության մասին, պետք է բաժանենք այն երեք խմբի, - ասում է նա: - Նախածննդային շրջանը տևում է հղիության 28-րդ շաբաթից մինչև ծնվելուց հետո 7-րդ օրը: 2001 թվին առողջապահության նախարարության Հայաստանում իրականացրած հետազոտությունը ցույց է տվել 15 մահվան դեպք 1000 կենդանի ծնունդներում: Սա էլ պաշտոնական և ճիշտ վիճակագրությունն է»: Նահապետյանի խոսքերով վաղ շրջանը տևում է մինչև երեխայի կյանքի առաջին ամսի ավարտը, որին հաջորդում է մանկական շրջանը՝ մինչև մեկ տարին:

Տվյալների մÇջև առկա անհամապատասխանությունը կարող է մնացուկ լինել խորհրդային ժամանակներից, երբ մանկական մահացիության աճի գրանցման դեպքում հիվանդանոցները և բուժանձնակազմը ենթարկվում էին տույժերի:

Ըստ Ֆլորենցիայում գտնվող ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի Նորածինների հետազոտման կենտրոնի զեկույցի, մանուկների մահվան դեպքերի մեծ մասը կարելի է կանխել:

Սոցիալական վերահսկողության զեկույցը տարածաշրջանային ամենամյա զեկույց է, որն ուսումնասիրում է երեխաների բարեկեցության մակարդակը Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայի, ինչպես նաև ԱՊՀ անցումային երկրներում: